Humanizm. Humanistyczną myśl antyku, cytowaną za rzymskim komediopisarzem Terencjuszem „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce” wzbogacono ideą chrześcijaństwa – stąd humanizm renesansowy. Humaniści próbowali poznać człowieka, w odróżnieniu od uniwersalistycznego średniowiecza nadali mu indywidualność, pozwolili wyrażać swoje jednostkowe przeżycia, ujawniać myśli i podkreślać oryginalność. Reformacja. Ruch religijno - polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej, a także stanowił opozycję do katolickiej doktryny dogmatycznej. Cechy literatury renesansu: dominacja tematyki świeckiej; przenikanie się dwóch dziedzictw kulturowych: antyku grecko-rzymskiego i chrześcijańskiego; antropocentryzm, stawiający w centrum zainteresowania człowieka; inspirowanie się filozofią starożytną; posługiwanie się językiem narodowym; humanizm-dominujący prąd artystyczny związany z kulturą starożytną, poszanowaniem człowieka i jego indywidualności; wykorzystanie popularnych motywów mitologicznych; respektowanie zasad poetyki Arystotelesa; charakterystyczne gatunki o rodowodzie antycznym. Dramat szekspirowski. Łamie zasadę trzech jedności: czasu, miejsca, akcji. Nie przestrzega zasady decorum, miesza tragizm i liryzm z komizmem. Łączy rzeczywistość z fantastyką i sferą metafizyczną (obecność duchów, czarownic). Fraszka. Drobny utwór poetycki pisany wierszem, odmiana epigramatu; fraszki miały charakter żartobliwy lub refleksyjny. Pieśń. Najstarszy gatunek poezji lirycznej, genetycznie związany z muzyką, w starożytności i średniowieczu wykonywany przy wtórze instrumentu. W tej formie przetrwał w poezji ludowej. Jako samodzielna forma literacka ukształtował się w twórczości Horacego. Cechy pieśni to: budowa stroficzna, występowanie refrenów, powtórzenia, paralelizmy składniowe. Występują pieśni miłosne, religijne, patriotyczne, filozoficzno-refleksyjne, powitalne, pożegnalne, pochwalne, biesiadne itp. Tren. Lament, płacz żałobny, nenia, utwór poetycki wywodzący się z poezji żałobnej antycznej Grecji. Pierwotnie pieśń obrzędowa, później ważny element greckiej tragedii. Wyrażała żal z powodu czyjejś śmierci, rozpamiętywała myśli i czyny zmarłego, sławiła jego zasługi. Neoplatonizm renesansowy-nowa filozofia człowieka. To uzasadnienie dla ruchu humanistycznego, które głosi ideę Boskiej jedności, z której to wyłonił się świat. Jedność, pokój, zgoda powinny więc charakteryzować wszystkie sfery ludzkiej działalności, w praktyce oznacza to łączenie różnych teorii i poglądów (synkretyzm). Klasycyzm renesansowy. To nowy światopogląd, który głosi, że świat jest dziełem sztuki; cechuje się niezwykłym ładem, prostotą i harmonią. Horacjanizm. Zjawisko naśladownictwa w liryce europejskiej modelu stworzonego przez Horacego; cechy: powściągliwość w prezentowaniu uczuć; charakterystyczna metaforyka, która wiąże ludzkie uczucia ze światem natury; stoicyzm, czyli spokój.