I. Literatura podmiotu:

1. Mickiewicz Adam, „Pan Tadeusz”, Kraków Greg 2000, ISBN: 83-7221-422-3
2. Orzeszkowa Eliza, „Nad Niemnem”, Kraków Greg 2010, ISBN: 83-7327-231-3
3. Sienkiewicz Henryk, „Potop”, Kraków Greg 2000, ISBN: 83-7327-225-9
4. Wybicki Józef, „Mazurek Dąbrowskiego”, www.mazurekdabrowskiego.pl
5. Żeromski Stefan, „Przedwiośnie”, Kraków Greg 2004, ISBN: 83-7327-235-6 II. Literatura przedmiotu:
6. Chowaniec Urszula, O narodzie i patriotyzmie, czyli jak pogawędzić na trudne tematy, Język Polski w Liceum 2001/2002, nr 2, s. 40-4
7. Chrzanowski Maciej, Szkolny słownik motywów literackich (str.247 – 257), Warszawa Skrypt 2003.
8. Frydryszak Zygmunt, “Polska powstanie, by żyć.” O poezji legionowej 1914-1918 [w: O literaturze i filozofii problemy, twórcy, dzieła str.294-3000], Olsztyn ART 1999.
9. Klimowicz Mieczysław, Oświecenie [Poezja patriotyczna i rewolucyjna. Franciszek Zabłocki, Julian Ursyn Niemcewicz, Jakub Jasiński str.451 – 497)], Warszawa PWN 2002.
10. Markiewicz Henryk, Idee patriotyzmu i demokracji w literaturze pozytywistycznej, Kraków Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969. III. Ramowy plan wypowiedzi:
11. Określenie problemu: Ojczyzna to słowo nacechowane emocjonalnie i kojarzy się z miłością do kraju. Temat ojczyzny i miłości do niej jest zawsze obecny w czasie zawirowań historii, utraty niepodległości, zagrożenia. Nieodłącznie kojarzy się z motywem patriotyzmu i Polski. Pytanie o to, jaka ma być ojczyzna zadawano sobie od stuleci. Na przestrzeni wieków zmieniało się samo znaczenie pojęcia ojczyzna, w zależności od przyjętego światopoglądu, opcji politycznej, przynależności do różnych grup społecznych. W literaturze często gloryfikowano pojecie ojczyzny. Przedstawiano przykłady patriotycznych postaw, walki o niepodległość oraz powtarzano apele o ratowanie zagrożonego kraju, wskazywano konflikty pomiędzy interesem jednostki a dobrem ojczyzny, manifestowano tęsknotę za nią.
12. Kolejność prezentowanych treści: a. Ojczyzna żywa w sercach – Mazurek Dąbrowskiego. Polska nie zginie póki żyje w sercach ludzi, patriotów. „Mazurek Dąbrowskiego” powstał po utracie suwerenności przez Polskę, jednak wyraża on szczerą wiarę w odzyskanie wolności. Ojczyzna jest żywa póki trwa w pamięci i w sercu, patriotyzm narodu polskiego zwróci jej wolność. b. Ojczyzna jako szczęśliwa kraina – Pan Tadeusz. Życie w Soplicowie toczy się wolnym rytmem, zgodnym z rytmem natury. Zachodzi pełna harmonia między bytem ludzkim a florą i fauną. Piękno litewskich lasów, krajobrazów przywodzi na myśl ojczyznę wypełnioną spokojem i szczęściem, wolną od zła całego świata. Mickiewicz ukazuje piękno ojczyzny dając ludziom nadzieje, że tak będzie wyglądać ich przyszłość. c. Praca pogłębia więź z ojczyzną – Nad Niemnem. Śmierć przodków, historie oraz i odczucia dotyczące ojczyzny łączą bohaterów powieści „Nad Niemnem”. Praca na roli pozwala dostrzec piękno otaczającej przyrody oraz przywiązanie człowieka do miejsca, w którym się urodził, w którym żyje. Przeszłość ukazuje, że powinno się pielęgnować ojczyznę i dbać o nią. d. Walka za ojczyznę jako odkupienie win – Potop. Poświęcenie swojego życia w walce o ojczyznę ma sens i przynosi rezultaty. Idealizacja polskiej szlachty nadaje dziełu wymiar „ku pokrzepieniu serc”. Potop ukazuje Polakom, iż patriotyzm i walka zmazuje grzechy i występki, tak samo jak w przypadku Andrzeja Kmicica, który zmienia się pod wpływem miłości i znajduje odkupienie w walce i w wierze. e. Przemiany ojczyzny - Przedwiośnie. Ciąg przemian toczący się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jest długi i dynamiczny. Szklane domy są niestety tylko mitem a rzeczywistość jest okrutna, zniszczona i ponura. Tytuł jednak daje nadzieję, iż po zimie, którą były zabory, nastąpi wiosna i odrodzenie Polski.
13. Wnioski: Ojczyzna to miejsce, za które ludzie są w stanie oddać życie. Nawet kiedy nie istnieje na mapach świata są walczą i wierzą w niepodległość. Każda epoka inaczej pojmowała zadania wobec ojczyzny. Im bardziej bliższe było widmo utraty ojczyzny tym częściej literaci wysuwali postulaty zmian i reform, które mogłaby uratować ojczyznę. Ich krytycyzm wynikał z głębokiej troski o losy ojczyzny. Pomimo wielu literackich apeli Polacy nie zareagowali. Po rozbiorach Polska straciła niepodległość. Dopiero wtedy zrozumiano wielką wartość ojczyzny. Polska to świętość i najwyższe dobro. W chwilach szczególnie trudnych Polacy potrafią się jednoczyć i wspólnie walczyć o jej wolność i niepodległości. Patriotyzm określa człowieka, daje mu siłę, poczucie przynależności do wspólnoty i nadzieję. Warto więc dbać o nią i kochać ją, na co dzień, aby potem nie żałować, że się ją utraciło.