Alkohole są związkami organicznymi, w których cząsteczkach występuje przynajmniej jedna grupa —OH, nazywana grupą wodorotlenową lub grupą hydroksylową. Zatem najbardziej ogólnym wzorem alkoholi będzie R—OH. Alkohole wykazują słabsze właściwości kwasowe od wody i w zwykłym tego słowa znaczeniu nie są do kwasów zaliczane. Czysty alkohol zawierający niewiele wody (spirytus) otrzymuje się w wyniku destylacji, wy-korzystując różnicę w temperaturze wrzenia między etanolem a wodą. Fenolami natomiast nazywa się związki, w których grupa hydroksylowa związana jest bezpośrednio z pierścieniem aromatycznym. Ich wzór ogólny to Ar- OH. Grupą funkcyjną alkoholi i fenoli jest grupa hydroksylowa (wodorotlenowa) -OH. Fenole to związki zawierające grupę hydroksylową przyłączoną bezpośrednio do pierścienia aromatycznego. Najprostszym fenolem jest benzenol o wzorze C6H5OH zwany po prostu fenolem. wyodrębnia się w oddzielną klasę związków od alkoholi przede wszystkim z powodu ich większej kwasowości. Alkohole należą do znanych od dawna związków chemicznych i wykorzystywane są często jako substraty do otrzymywania innych, bardziej skomplikowanych związków. Wiele jednak alkoholi można otrzymywać z produktów naturalnych. Najdawniej opanowaną przez człowieka technologią produkcji alkoholu etylowego jest fermentacja skrobii lub innych bogatych w cukry surowców (miód, winogrona i inne owoce). W mniejszych ilościach podczas procesu fermentacji alkoholowej tworzą się też alkohole pierwszorzędowe o dłuższych łańcuchach węglowych, które można wyodrębnić z tzw. fuzli czyli pozostałości po oddestylowaniu frakcji zawierającej etanol. Można też wspomnieć o otrzymywaniu glicerolu z surowców tłuszczowych przy okazji produkcji mydła, czy metanolu jako produktu tzw. suchej destylacji drewna. Najbardziej znane alkohole to:- alkohol metylowy (metanol, spirytus drzewny), - alkohol etylowy (etanol), - gliceryna (propanotriol). Metanol jest związkiem silnie trującym. Spożycie nawet niewielkich ilości metanolu powoduje silne zatrucie i trwała ślepotę, większe dawki mogą być śmiertelne. Szczególne niebezpieczeństwo tkwi w podobnym zapachu i smaku metanolu i etanolu. Alkohol etylowy spożywany w większych ilościach działa także toksycznie, szczególnie na układ nerwowy i pokarmowy. Etanol skażony związkami trującymi, sztucznie zabarwiony na fioletowo używa się w gospodarstwach domowych jako denaturat. Oba alkohole: metanol i etanol mają szerokie zastosowanie w przemyśle (etanol: przemysł spożywczy, środek odkażający; metanol: do produkcji barwników, formaliny). Znajdują też zastosowanie jako rozpuszczalniki w laboratorium, w artykułach gospodarstwa domowego i w przemyśle. Glikol jest silną trucizną. Znalazł zastosowanie w przemyśle przy produkcji włókien syntetycznych oraz jako składnik niezamarzających płynów używanych do chłodnic samochodowych (np. płyn borygo). Gliceryna jest nietoksyczna i ma wiele zastosowań praktycznych. Stosuje się ją do wyrobu kosmetyków, maści, leków. Wykorzystuje się ją także w garbarstwie oraz do produkcji materiałów wybuchowych (nitrogliceryna). Sam fenol i niektóre pochodne są związkami trującymi, ale wiele pochodnych fenoli wchodzi w skład związków naturalnych jak np. roślinnych olejków eterycznych. Substancje fenolowe tworzą roślinne struktury ligniny. Fenol ma duże znaczenie w przemyśle chemicznym. Produkowany jest w pokaźnych ilościach przede wszystkim syntetycznie z węglowodorów aromatycznych. Tradycyjnie wyodrębnia się go i jego pochodne również ze smół pogazowych (odgazowanie czyli sucha destylacja węgla). Zużywany jest przede wszystkim do produkcji żywic termoutwardzalnych oraz w przemyśle farmaceutycznym. Alkohol etylowy przenika do płynów i soków tkankowych człowieka. Nie ulegając trawieniu dostaje się do krwi przez błonę śluzową żołądka i jelit. Wraz z krwią jest roznoszony po ca-łym organiźmie, do wszystkich jego tkanek. Destrukcyjne działanie alkoholu dotyka wszyst-kich układów i czynności organizmu. Zmniejsza siłę obronną organizmu przy wszelkich sta-nach zapalnych i gorączce oraz obniża sprawność fizyczną i umysłową. Wpływa hamująco na rozwój młodego organizmu i degeneruje go. Pity systematycznie i w dużych ilościach nieod-wołalnie uszkadza wątrobę i inne narządy, wywołuje choroby układu nerwowego i często pro-wadzi do zgonu. Alkohol powoduje psychodegenerację społeczeństwa, sprzyja wulgarności, znieczulicy społecznej i obniżeniu kultury współżycia. Alkohol zabija więcej ludzi niż wszystkie inne narkotyki (wyłączając nikotynę) razem wzięte. Wśród środków odurzających to nasz największy zabójca. Według dr Davida E.Smitha, eks-perta w dziedzinie uzależnień od środków odurzających, ponad sto tysięcy ludzi umiera rocznie w Stanach Zjednoczonych z powodów związanych ze spożyciem alkoholu. Wśród uczniów kończących szkoły średnie alkohol pije 64 procent, a 21 procent używa nielegalnych narkotyków. Alkohol ma więc miażdżącą przewagę. Statystyka ta jednak nie ujawnia, że większość objętych nią dzieci należy jednocześnie do obu grup. Ponieważ alkohol jest akceptowaną stroną społecznego życia, po niego nastolatki sięgają najpierw. Otaczające alkohol powszechne przyzwolenie oraz łatwa dostępność czynią zeń nie tylko największe zagrożenie młodzieży, ale także przewodnika wiodącego do innych środków odurzających. Jako środek spowalniający funkcję centralnego układu nerwowego, alkohol odblokowuje zahamowania w korze mózgowej i wywołuje stan euforii. Wpływając na procesy zachodzące w mózgu, powoduje zmiany myśli, uczuć i zachowań. Żaden środek odurzający, powodujący zmiany w mózgu, nie może być uważany za bezpieczny dla dzieci, u których wciąż dojrzewają funkcje intelektualne i emocjonalne. Ponadto, niszczy komórki. Większość ludzi wie, że alkohol może być przyczyną wad wrodzonych oraz raka piersi i uszkodzeń wątroby. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę, że niszczy on także, inne ważne organy, w tym także mózg, co można stwierdzić podczas sekcji. Nawet heroina, narkotyk najczęściej piętnowany, nie jest tak zabójcza. Alkohol zajmuje szczególne miejsce wśród substancji spożywanych przez człowieka. Wynika to z faktu, że bardzo szybko - ze względu na niewielki rozmiar cząsteczek - jest wchłaniany przez organizm, wywołując zmiany w samopoczuciu i nastroju, przez większość konsumen-tów odbierane jako przyjemne. Wchłanianie rozpoczyna się już w jamie ustnej, jest kontynuo-wane w dalszych częściach układu pokarmowego, zwłaszcza w jelitach. Stamtąd przenika do krwi, a następnie do mózgu. Działanie alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy jest dwukieru-nkowe: wywołuje on stopniowe uśpienie a także znieczulenie. Ponieważ usypianie ośrodko-wego układu nerwowego następuje stopniowo, rozpoczynając się od ośrodków sprawujących kontrolę, wprowadzenie początkowej dawki może wywołać paradoksalnie ożywienie i pobudzenie. Później ujawnia się pełna natura alkoholu prowadząca do uśpienia i zatrzymywania kolejnych czynności mózgu, aż do stanu utraty równowagi i koordynacji, śpiączki, a w końcu do zatrzymania procesów niezbędnych do życia. Efekty działania alkoholu Wódka / Poziom we krwi mg/100ml / Typowe efekty 2 kieliszki 30 dobry nastrój 3 kieliszki 50 rozluźnienie 5 kieliszków 80 niezręczność 6 kieliszków 100 chwiejny krok 10 kieliszków 150 trudności z mówieniem 1/2 butelki 200 senność i upojenie 3/4 butelki 300 otępienie pijackie 1 butelka 400 skrajne upojenie