Dzięki swym właściwościom i dobroczynnemu działaniu zioła wykorzystuje się nie tylko w kuchni czy medycynie. Równie ważne, choć często niedoceniane znaczenie mają w dziedzinie kosmetologii. Kosmetologia jest dziedziną interdyscyplinarną, związana jest z chemią, biotechnologią, mikrobiologią, zielarstwem, dermatologią, inżynierią materiałową – opakowania, aparaturową – urządzenia do produkcji i konfekcjonowania oraz aparaturą specjalistyczną przeznaczona do badań dermatologiczno – aplikacyjnych. Wykorzystanie ziół w postaci naturalnej oraz jako surowca do wyrobu balsamów, kremów, mazideł i perfum sięga ( podobnie jak w innych dziedzinach) bardzo dawnych czasów. Ziołowe środki pielęgnacyjne i upiększające znali i cenili zarówno starożytni Egipcjanie, Grecy jak i Rzymianie. Złożone z naturalnych składników kremy, pasty, pudry i farby , jak również wonne kąpiele lawendowe i rozmarynowe cieszyły sie powszechnym uznaniem, a sztuka wyrobu kosmetyków stała się z czasem osobną dziedziną wiedzy. Wzmianki o kosmetyce napotkać można w wielu tekstach źródłowych. W dziełach takich lekarzy starożytnej Grecji, jak Hipokrates czy Diodor Sycylijczyk, napotykamy odrębne księgi poświęcone kosmetyce, zawierające wskazówki, jak korzystać z kąpieli słonecznych i powietrznych, jak wykonywać masaże, stosować kąpiele parowe i wodne. Znajdują się tam także zalecenia co do stosowania olejków i maści, środków usuwających niemiły zapach z ust, środków do czyszczenia zębów, pielęgnacji włosów i całego ciała. Pierwszy gruntowny podręcznik kosmetyki napisany został przez słynnego lekarza rzymskiego Galena i aż do XVII wieku cieszył się wielkim wzięciem w Europie.   Szczególne miejsce w ziołowej kosmetyce zajmują wszelkiego rodzaju pachnidła , perfumy i wody kwiatowe. Sporządzane przez Greków, Persów i Egipcjan zapachowe maści szybko rozprzestrzeniły się w całej Europie. Sztukę wyrobu perfum przejęli i udoskonalili Rzymianie wprowadzając środki zapachowe w płynie oraz w formie pudru. Pierwsze perfumy miały postać maści wytworzonej z tłuszczu zwierzęcego i nośnika zapachowego. Maścią nacierano skórę lub, w postaci kostki, kładziono na głowę. Pod wpływem powolnego roztapiania zapach zostawał wchłaniany przez skórę i odzież. Starożytni Egipcjanie pozyskiwali środki zapachowe podgrzewając na słońcu namoczone w oliwie zioła. Ciepło uwalniało aromat ziół , a tak powstały pachnący olej stawał się składnikiem do wyrobu balsamów i perfum . Zastosowanie roślinnych substancji zapachowych ( olejków eterycznych) do wyrobu pachnideł i innych kosmetyków datuje się od momentu ponownego odkrycia i zastosowania technik destylacyjnych ( wg przekazów historycznych były one stosowane już przed wieloma tysiącami lat). Ponowne odkrycie przypisywane jest Avicennie- uczonemu arabskiemu, który pozyskał z płatków róży ( poddanych destylacji) aromatyczną wodę i różany olejek eteryczny. Olejki eteryczne pozyskiwane były z wielu roślin aromatycznych ( lawenda, rozmaryn, eukaliptus, cytrusy, bazylia, mięta, mira, melisa, bergamota, ylang-ylang, drzewo sanałowe i wiele innych) i wchodziły w skład wszystkich naturalnych środków kosmetycznych. Współcześnie wytwarzane są syntetycznie i stosowane jako mieszanki z olejem nośnikowym do masażów oraz w terapii zapachowej zwanej aromaterapią. Do końca XIX wieku zioła były podstawowym surowcem używanym do wyrobu wszelkiego rodzaju kosmetyków, środków higieny i pielęgnacji. Jak bardzo ceniono i kultywowano kosmetykę ziołową świadczy fakt, iż każdy większy dom posiadał specjalne pomieszczenie przeznaczone do wyrobu ziołowych środków pielęgnacyjnych .Zgromadzony surowiec przerabiano tu na pudry, proszki, kremy, politury, mydła, zapachowe wody i poduszeczki; tu układano bukieciki ze świeżych aromatycznych ziół służące jako środek zapachowy, odstraszający owady, a w czasach epidemii chroniący przed infekcją. Pielęgnowana i rozwijana przez całe tysiąclecia sztuka wyrobu naturalnych , ziołowych kosmetyków odeszła w zapomnienie wraz z rozwojem techniki i industrializacji. Współczesny przemysł kosmetyczny produkuje masowo niezliczoną ilość różnorodnych środków pielęgnacyjnych i upiększających. Wytwarzane syntetycznie, z zastosowaniem sztucznych barwników i chemicznych środków konserwujących kosmetyki zepchnęły na margines ziołowe kremy, maseczki i balsamy. Koncerny chemiczne i firmy kosmetyczne, nie szczędząc środków na reklamę i badania( w tym kontrowersyjne, na zwierzątach) prześcigają się w walce o klienta. Naturalny skład ziołowych kosmetyków jest najważniejszą zaletą w ich zastosowaniu. Najczęściej stosowanymi są: liście – brzozy i pokrzywy do wzmacniania cebulek włosowych, eukaliptusa i rozmarynu – do środków przeciwzmarszczkowych; malwy i melisy do płynów ujędrniających i wzmacniających skórę; mięty – częsty składnik eliksirów, maseczek i wód toaletowych; kwiaty – bratka i czeremechy do kremów i wód toaletowych; dziurawca do zmywaczy i wód toaletowych; rumianku i róży do wielu kosmetyków, płynów przeciwzmarszczkowych, mydeł, dziewanny do kremów i płynów o specjalistycznych przeznaczeniu. Ostatnio, po długim okresie fascynacji syntetykami lub substancjami o wysokim stopniu przetworzenia, człowiek zaczał coraz częściej powracać do tradycyjnej kosmetyki zielarskiej, której tajniki starałam się przybliżyć.

Bobliografia: Madera P. i D., 1990 Kuźnicka, Dziak, 1987 Szymański, 1994 Mrukot, 2006