II wojna światowa

Wojna światowa II 1939-1945, największy i najkrwawszy konflikt zbrojny w historii, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945. Stronami konfliktu był blok państw utworzony wokół III Rzeszy Niemieckiej, Włoch i Japonii (państw Osi), w którego skład wchodziły także: Węgry (20 listopada 1940 akces do Paktu Trzech, 15 października 1944 wystąpienie z bloku), Bułgaria (1 marca 1941 przystąpienie do Paktu Trzech, 28 października 1944 wystąpienie z bloku), Rumunia (23 listopada 1940 akces do Paktu Trzech, 12 września 1944 wystąpienie z bloku), Republika Słowacka (utworzona pod kuratelą niemiecką 14 marca 1939), proniemieckie Niezależne Państwo Chorwackie (od utworzenia po kapitulacji Jugosławii 17 kwietnia 1941 do zakończenia okupacji niemieckiej na przełomie 1944 i 1945), Finlandia (22 czerwca przystąpienie do wojny z ZSRR, 19 września 1944 zawieszenie broni), oraz koalicja państw utworzona wokół Wielkiej Brytanii i jej sojuszników.

Wojna światowa II 1939-1945, największy i najkrwawszy konflikt zbrojny w historii, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945. Stronami konfliktu był blok państw utworzony wokół III Rzeszy Niemieckiej, Włoch i Japonii (państw Osi), w którego skład wchodziły także: Węgry (20 listopada 1940 akces do Paktu Trzech, 15 października 1944 wystąpienie z bloku), Bułgaria (1 marca 1941 przystąpienie do Paktu Trzech, 28 października 1944 wystąpienie z bloku), Rumunia (23 listopada 1940 akces do Paktu Trzech, 12 września 1944 wystąpienie z bloku), Republika Słowacka (utworzona pod kuratelą niemiecką 14 marca 1939), proniemieckie Niezależne Państwo Chorwackie (od utworzenia po kapitulacji Jugosławii 17 kwietnia 1941 do zakończenia okupacji niemieckiej na przełomie 1944 i 1945), Finlandia (22 czerwca przystąpienie do wojny z ZSRR, 19 września 1944 zawieszenie broni), oraz koalicja państw utworzona wokół Wielkiej Brytanii i jej sojuszników. Od 1941 do koalicji przyłączyły się Stany Zjednoczone Ameryki Północnej i ZSRR (w latach 1939-1941 pozostawał w sojuszu politycznym i gospodarczym z III Rzeszą). Przesłanki konfliktu Przesłanki konfliktu związane były z kryzysem ustroju demokratyczno-liberalnego w państwach europejskich i wzrostem po zakończeniu I wojny światowej tendencji autorytarnych, przeradzających się w ustroje totalitarne (m.in. faszyzm we Włoszech, narodowy socjalizm w Niemczech, komunizm w ZSRR).

Postulaty rewizji ustaleń porządku wersalskiego (wersalski traktat pokojowy 1919) wysuwane przez Niemców stwarzały nieustanne zagrożenie układu pokojowego w Europie, wzrost aspiracji terytorialnych ZSRR i Japonii we wschodniej Azji komplikował sytuację w tamtym regionie świata.

Tendencje imperialne i nacjonalistyczne, posiłkowane doktrynami ideologicznymi, dążące do zmiany porządku politycznego, gospodarczego i społecznego na świecie tworzyły wspólną płaszczyznę porozumienia między takimi państwami, jak: Niemcy, Japonia, Włochy, później także ZSRR.

Wydarzenia poprzedzające II wojnę światową powodowały nieustanne zagrożenie porządku wersalskiego: aneksja Abisynii przez Włochy (1936, wojna włosko-abisyńska 1935-1936), demilitaryzacja Nadrenii (1936), Anschluss Austrii (1938), monachijska konferencja (1938), aneksja Czech przez Niemcy (1939) i Albanii przez Włochy (1939), konflikt Chin i Japonii (1932-1933 i od 1937), konflikt Japonii i ZSRR (1939), w końcu porozumienie radziecko-niemieckie (pakt Ribbentrop-Mołotow), które przesądziło o możliwości realizacji kolejnego etapu polityki hitlerowskich Niemiec.