Pisząc o stosunkach miedzy tymi dwoma krajami, nie sposób nie wspomnieć o kłopotach z kanadyjską tożsamością narodową. Gospodarka Kanady, jak tez i sam naród są uzależnione od Stanów Zjednoczonych. Z badań wynika że ponad ćwierć miliona obywateli Kanady, jeździ do pracy na tereny Stanów Zjednoczonych. Wiele dóbr wytwarzanych w przez Kanadyjczyków trafia do amerykańskich sklepów. Jednak te dwa narody jednoczy nie tylko gospodarka, współpraca , ale też wspólny język i podobna kultura. Społeczeństwa te są zatem sobie obce znane. Naród Kanadyjski jest poniekąd produktem ubocznym rewolucji amerykańskiej, w której trzynaście prowincji Brytyjskich oddzieliło się od Wielkiej Brytanii. W ciągu kilku miesięcy napłynęła rzesza Brytyjczyków, którzy z nieufnością patrzyli na Stany Zjednoczone . W 1818 roku wybuchła wojna brytyjsko-amerykańska. Obie strony jednak powstrzymywały się od groźnych operacji. Brytyjczycy nastawili się defensywnie, a Amerykanie działali niezdecydowanie, zatem obie strony z chęcią przyjęły tzw. Traktat Gandawski . W 1827 roku William Lyon MaCkenzie i Louis-Joseph Papineau rozpoczęli anty brytyjski dwa bunty, który miał na celu nadanie terenom kolonialny większej władzy lokalnej, a nie wręcz dyktatorskim rządom gubernatorów przysyłanych przez Londyn. Rebelie te zostały bardzo szybko spacyfikowane a ich organizatorzy uciekli za granicę - w tym głównie do USA. Wydarzenia ta miał jednak ogromny wpływ na późniejszy bieg historii Kanady jak i innych koloni Brytyjskiego Imperium. Brytyjczycy na podstawie raportu Durhama postanowili zmienić swoją politykę wobec swych kolonii. Amerykanie, jeszcze do wojny secesyjnej, chcieli po prostu przyłączyć Kanadę do Stanów, potem uznali, że jeśli Kanada będzie dość cywilizowana, to sama się przyłączy. Tak się jednak nie stało. Kanada, aż do I wojny światowej była pod protektoratem Wielkiej Brytanii i de facto miała tylko prawa autonomii. W okresie międzywojennym wyraźnie widać było, że Kanada dąży do usamodzielnienia się, ale nie chce zerwać dobrych relacji z Londynem. W 1931 roku Statut Westminsterski potwierdził niezależność Kanady . W okresie II wojny światowej państwo liścia klonowego wyrosło bardzo silne państwo o dużej i dobrze wyposażonej oraz wyszkolonej armii mającej duże zaplecze gospodarcze, które w latach wojny produkowało duże ilości wszelkich dóbr na rzecz koalicji antyhitlerowskiej i anty japońskiej. W okresie Zimnej wojny Kanada ściśle współpracowała militarnie, gospodarczo oraz politycznie z USA i państwami Europy Zachodniej . Po II wojnie światowej polityka zagraniczna Kanady ukierunkowana byłą na ścisłą współpracę z Stanami Zjednoczonymi przy zachowaniu jednak własnych koncepcji polityki zagranicznej wobec państw na innych kontynentach i regionach, czego przykładem jest utrzymuje pełnych stosunków dyplomatycznych z komunistyczną Kubą. Współczesnym przykładem różnic w polityce zagranicznej jest nieobecność sił kanadyjskich w operacji „Iracka Wolność” . Głową Kanady wciąż jest Królowa brytyjska, lecz poza polityką, powiązania są znacznie mniejsze, niż relacje z USA. Współpraca między tymi państwami rozpoczęła się już przed II Wojną światową, lecz w trakcje niej stała się bardzo zauważalnym faktem. W czasie wojny powstały wspólne kanadyjsko-amerykańskie jednostki w tym siły specjalne tzw. „czarne diabły” Największą wspólną akcję w czasie wojny, mającą gospodarczy charakter byłą budowa autostrady łączącej główne terytorium USA z Alaską. USA i Kanada tworzyły nowe projekty wspólnej infrastruktury. W 1987 roku prezydencji USA Ronald Reagan i Kanady Brian Mulroney podpisali umowę handlową „Free Trade Agreement”, które weszła w żyję rok później jak wybory wygrali konserwatyści . Zmieniła ona dość poważnie kanadyjsko-amerykańskie stosunki gospodarcze. W grudniu 1992 roku prezydent USA G. Bush, prezydent Meksyku Carlos Salinas de Gortari i premier Kanady B. Mulroney podpisali Układ Handlowy, uprzednio parafowany w San Antonio. Umowa weszła w życie z dniem 1 stycznia 1994 roku . W taki sposób powstał blok handlowy znany jako Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (North American Free Trade Agreement (NAFTA)) Kanada ma tak wysoce rozwinięty eksport, że 70% dóbr wytwarzanych w Kanadzie trafia do USA. Na podstawie tych informacji możemy stwierdzić, że Kanada coraz ściślej integruje się z USA. Jak widać bilans handlowy dla Kanady jest bardzo korzystny. W gorszej sytuacji są Stany Zjednoczone, których ogólnie eksport jest mniejszy niż import. Współzależność gospodarcza tych państw w ostatnich latach rośnie. Ponad 35 stanów USA zalicza Kanadę do głównego rynku eksportu, a handel z Kanadą tworzy 5,2 mln miejsc pracy w USA . Kanada zdaje sobie sprawę, że jest ważnym partnerem handlowym i nie obawia się prowadzić wobec USA odważnej polityki gospodarczej. Kanada stara się bronić swoich interesów handlowych i gospodarczych, dążąc do korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia sporów z USA . Stany Zjednoczone i Kanada utrzymuje największe i najściślejsze na świecie stosunki handlowe, który został wzmocnione w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci po zatwierdzeniu przez dwie wielostronne umowy o wolnym handlu. Mimo sporów handlowych, nie relacje gospodarcze są dziś wręcz wspaniałym przykładem dobrosąsiedztwa. Państwa te dbają również o wzajemne bezpieczeństwo ekologiczne, które może być zagrożone przez przemysł itp. Stany Zjednoczone i Kanada ścisłej współpracy w zakresie ochrony środowiska, w tym monitorowaniu jakości powietrza i ilości odpadów stałych, a także ochronę i utrzymanie jakości śródlądowych granicy rzecznych i lądowych. Wielu członków Kongresu po stronie USA jak i w parlamencie Kanady ściśle współpracuje ze sobą w takich kwestiach jak ochrona środowiska, handel i kwestie transgraniczne, które problemy wpływają na sąsiadujące ze sobą okręgi państwowe. Kanada i USA jeszcze przez wiele lat za pewne będą nadal uściślać współpracę między sobą, zwłaszcza, że są sobie potrzebne. Kanada może zaoferować Waszyngtonowi surowce mineralne takie jak ropa naftowa, gaz ziemny, rudy metali w tym cenny uran oraz wydawać by się mogło nieskończone zasoby drzewa oraz innych rzadkich materiałów. Z kolei 300 milionowe Stany Zjednoczone są świetnym rynkiem zbytu kanadyjskich towarów, jak i również Kanada dla USA jest dość znaczącym rynkiem zbytu dóbr . Od 2001 roku, kiedy to udało jej się uniknąć recesji, osiąga najlepsze wyniki gospodarcze w grupie krajów G8 . Od połowy lat 90. rząd federalny Kanady ogłasza nadwyżki budżetowe i regularnie spłaca zadłużenie. Stosunki pomiędzy USA i Kanada, choć są na ogół serdeczne i przyjazne, zostały poddane kilka razy próbie. Kilka różnic w okresie zimnej wojny jak i współcześnie nie rzutowało na wzajemne wręcz strategiczne partnerstwo. Wiele osób uważa że USA zdominowało Kanadę nie tylko gospodarczo, ale też politycznie na arenie międzynarodowej. Były premier Jean Chretien jasno stwierdził, że nie chce by Kanadę postrzegano jako stan USA. Mimo takich dwuznacznych sformowań tworzonych na rzecz kampanii wyborczej, Kanada i Stany Zjednoczone w rzeczywistości nadal cieszyć się doskonałymi stosunkami. Za prezydentury Bila Clintona wynikało, że Ci dwaj politycy starali się omijać kłopotliwe dla stosunków międzynarodowych sprawy. Chretien i Clinton koncentrowali się na obszarach, gdzie oba kraje były w stanie osiągnąć porozumienia – czyli w kwestiach środowiska, współpracy w zakresie środków granicznych i projektów technologicznych. Za prezydentury George W. Bush relacje dwustronne były przyjazne, choć nie zabrakło sporów. W lutym 2001 roku G.W. Bush i Chretien spotkali się i omawiali kwestie związane z handlem, energią i systemem obrony przeciwrakietowej przeciwlotniczej . Po serii czterech ataków terrorystycznych, przeprowadzonych rano we wtorek 11 września 2001 roku na terytorium Stanów Zjednoczonych za pomocą uprowadzonych samolotów pasażerskich sprawy gospodarcze i środowiskowe zeszły na dalszy plan i nie były podejmowane na spotkaniach najwyższych głów państw. Sprawą palącą stała się walka z terroryzmem w Afganistanie i na terenie USA oraz Kanady. W bezpośrednim następstwie ataków terrorystycznych wzorowo zadziałała międzynarodowa współpraca tych państw. Przestrzeń powietrzną, została tymczasowo zamknięta i do Kanady skierowano 200 lotów pasażerskich mających mieć swój koniec w USA. Państwa te miały jednak kłopoty, między innymi z eksportem pszenicy, iglastego surowca drzewnego oraz w sprawach traktatu ABM oraz Międzynarodowego Trybunału Karnego . Kanada mimo wsparcia udzielonego Białemu Domowi nadal jest zwolennikiem multilaternej wizji systemu międzynarodowego i podstawowej roli ONZ i innych organizacji międzynarodowych międzynarodowych pokojom rozwiązaniu sporów na arenie międzynarodowej. Kryzys iracki trwający od stycznia do czerwca 2003 roku wpłyną na relacje miedzy Kanadą a USA. Interwencja amerykańsko-brytyjska w Iraku zmusił Kanadę do przedstawienia swojego odmiennego stanowiska w tej sprawie. Ostatnie znalazła ona sposób, żeby zadowolić swojego amerykańskiego sojusznika. W momencie kiedy Stany Zjednoczone grają główną role państwa rozwiązująca problemy za pomocą siły militarnej Kanada może się skupić w dziedzinie umacniania pokoju i odbudowy krajów zniszczonych przez wojnę. W momencie kiedy Stany Zjednoczone grają główną role państwa rozwiązująca problemy za pomocą siły militarnej Kanada może się skupić w dziedzinie umacniania pokoju i odbudowy krajów zniszczonych przez wojnę. Kanada jednak w kilku ważnych sprawach poszła na ścisłą współprace z USA. Zimna wojna ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich przekonana większość Kanadyjczyków, że Stany Zjednoczone były i będą bastionem obrony wspólnych wartości i bezpieczeństwa. W sierpniu 1958 roku Kanada i Stany Zjednoczone podpisały plan wspólnej obrony przeciwlotniczej (NORAD) . Współpracę to polepszała też przyjaźń premiera Kanady John Diefenbaker i prezydent USA Dwight Eisenhower. Mimo to Kanada ubolewał, że zwiększa się odległość polityczno-gospodarcza Kanady od Wielkiej Brytanii, a rośnie zakresu amerykańskich wpływów kulturowych i gospodarczych . Współpraca wojskowa nie zawsze była jednak wyśmienita. Sytuacja dyplomatyczna uległa pogorszeniu, gdy Kanada ogłosiła w 2005 roku, że nie weźmie udziału w amerykańskiego programie budowy pocisków systemu obrony przeciwrakietowej, choć ma wspólny system obrony powietrznej z USA . Ważna jest również, współpraca kanadyjsko-amerykańska w Afganistanie. Kanada od wielu lat pomaga USA w wojnach, w ostatnim czasie, na prośbę Stanów, Kanada przesunęła swoje wojska ze spokojnych obszarów, na te gdzie toczą się regularne walki . Kanada jest też krytykowana za postawę jaką odgrywa wobec dezerterów z armii amerykańskiej. Jest ona tradycyjnym schronieniem dla Amerykanów uciekających przed udziałem w operacjach zbrojnych, choć mają obowiązek uczestniczyć w misjach, jeśli są żołnierzami. W latach wojny w Wietnamie schroniło się tam około 60 tys. mężczyzn, którzy nie chcieli walczyć w Wietnamie. Wtedy jednak sytuacja była inna - służba w armii USA była obowiązkowa. Kilka lat temu zrodził się kolejny spór między USA a Kanadą, choć państwa te zdecydowały się na współpracę. Mając za przeciwnika Rosję, wydaje się, że taki alians arktyczny był najlepszym wyjściem. W 2006 roku rozpoczął się wyścig o energetyczne skarby Arktyki. Stephen Harper, nowy premier Kanady, zwrócił się do Davida Wilkinsa, ambasadora USA w Ottawie z ostrym oświadczeniem: „Kanada tak samo jak Stany Zjednoczone ma prawo bronić swojego terytorium. Nasz mandat pochodzi od Kanadyjczyków, nie od pana. Proszę się nie wtrącać”. Już w dniu zaprzysiężenia Harper ogłosił, że jego rząd wyda ponad 5 mld USD na budowę satelitarnej sieci nasłuchowej, portu i trzech lodołamaczy, które będą pracowały wzdłuż arktycznego wybrzeża Kanady. Komentując te plany, ambasador Wilkins stwierdził, że: raczej nie może się na to zgodzić” . Z jednej strony Kanadyjczycy to przyjaciele Amerykanów, ale nie za bardzo bliscy, bo z drugiej muszą stale dbać o jakąś dla niej przeciwwagę. Kanada nie może dać się uwieść Amerykanom bo może stracić własną tożsamość. W sprawach polityki gospodarczej blisko Kanadyjczykom do USA, w polityce społecznej – czują pokrewieństwo z Europą. Patrząc na badania dotyczące „wartości w życiu” wypadają w obu społeczeństwach podobnie. Jednak hasła są inne. W Ameryce, jak wiadomo – życie, wolność w dążeniu do szczęścia. W Kanadzie – pokój, porządek, dobry rząd . Inauguracja Baraka Obamy jako prezydent USA w styczniu 2009 roku otwiera nowy etap w wzajemnych stosunkach między dwoma najsilniejszymi krajami półkuli zachodniej. Wszystko dziś wskazuje, że istnieje duża szansa uregulowania powstałych konfliktów między Kanadą a Stanami Zjednoczonymi. Kanada to największy partner handlowy Stanów Zjednoczonych. W zeszłym roku amerykańska wymiana handlowa z Kanadą sięgnęła niemal 600 mld dolarów, czterokrotnie więcej, niż wynosiły obroty z największym europejskim partnerem Ameryki – Niemcami .

Bibliografia

• J. Grabowski, Historia Kanady, Warszawa 2001
• I. Zawiślińska, Gospodarka Kanady przełomu wieków. Międzynarodowa pozycja konkurencyjna, SGH, Warszawa 2003
• P. Wróbel, A. Wróbel, Kanada, Warszawa 2000
• K. Michałek, Amerykańskie stulecie. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1900-2001, Warszawa 2004
• P. Wróbel, Historia Państw Świata w XX wieku – Kanada, Warszawa 2000