Pojęcie „powódź” definiuje się w oparciu o pojęcie „wezbranie”. Pod pojęciem wezbrania rozumie się wyraźny wzrost stanów (a zatem i natężenia przepływu) wody w ciekach i jeziorach, spowodowane zwiększonym zasilaniem lub incydentalnym podpiętrzeniem zwierciadła wody, wywołanym szczególnymi zjawiskami naturalnymi. „Powódź” jest szczególnym przypadkiem wezbrania, tzn. wezbraniem, które przynosi straty gospodarcze i społeczne . Jest to więc zjawisko hydrologiczne o charakterze społeczno - gospodarczym. Wezbrania (a zatem i powodzie) mogą mieć różne przyczyny. Geneza powstawania wezbrań (powodzi) determinuje okres ich występowania oraz lokalizację i zasięg terytorialny. Poszczególne typy genetyczne wezbrań mają ponadto odmienny przebieg. Według (art. 9 ust.1 pkt 10 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne) - powódź to wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach lub na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje zagrożenia dla ludności lub mienia

Powodzie w Polsce ze względu na proces powstawania, wezbrania można podzielić na typy: • opadowe Powodzie te /nazywane również letnimi/ spowodowane są intensywnymi opadami deszczu. Ich przebieg oraz zasięg zależą od charakteru deszczu. Najgwałtowniejsze lecz jednocześnie o stosunkowo niedużym zasięgu są powodzie wywołane deszczami na walnymi /tzw. “oberwanie chmury”/. Deszcze te mają charakter lokalny i występują częściej w obszarach górskich i podgórskich, rzadziej na obszarach nizinnych. Występują w okresie 7 - IX, a ich nasilenie przypada na miesiące lipiec – sierpień. Zdecydowanie szerszy zakres oraz większe skutki mają powodzie wywołane deszczami frontalnymi lub rozlewnymi. Mogą one obejmować znaczne obszary kraju /nawet całe dorzecza/ i to zarówno doliny rzeczne, jak i obszary /doliny/ bezodpływowe. Przykładem takich powodzi są powodzie z lat: 1934, 1960, 1970 oraz 1980r. Przy czym powódź w 1980 r. objęła swym zasięgiem bardzo rozległe przestrzenie, w tym również tereny rolnicze położone w dolinach bezodpływowych na nizinnych obszarach Polski. • roztopowe Powodowane są gwałtownym topnieniem pokrywy śnieżnej, często potęgowanym nagłym ociepleniem i opadami deszczu. Ich zasięg terytorialny jest duży. Przebieg wezbrania uzależniony jest od grubości pokrywy śnieżnej oraz warunków meteorologicznych w okresie tajania śniegu. Przykładem są powodzie w 1958 i 1979 r. w dorzeczu Narwi, kiedy to zasoby wody w pokrywie śnieżnej odpowiadały 200 -250 mm wysokości opadu. Najgroźniejsze powodzie roztopowe występują w rzekach nizinnych, a szczególnie w dolnym biegu Wisły i Odry oraz Warty. • zimowe Powodzie zatorowe /wg klasyfikacji Lambore - zimowe/ dzielą się na: zatorowe - lodowe i zatorowe – śryżowe. Różnią się one nie tylko genezą powstawania, ale lokalizacją, zasięgiem, porą występowania i towarzyszącymi im warunkami. Odmienne są również sposoby przeciwdziałania oraz zwalczania zatorów śryżowych i lodowych. Przyczyną zatorów śryżowych jest wielkie nasilenie tworzenia się lodu dennego i śryżu, który wpływając pod istniejącą pokrywę lodową może tak zmniejszyć przepustowość koryta, że spowoduje spiętrzenie wód dopływających. Przykładem może być tutaj katastrofalna powódź na Wiśle w rejonie Płocka w zimie 1982 r. spowodowana zatorem śryżowym, którego czoło uformowało się w zbiorniku Włocławskim. Polska położona jest na styku oddziaływania klimatów morskiego i kontynentalnego, co powoduje stosunkowo częste zmiany temperatury w okresie zimowym. To sprawia, że Odra i Wisła należą do rzek bardzo podatnych na tworzenie się śryżu. Zatory lodowe są powodowana zablokowaniem lub ograniczeniem przekroju koryta rzeki przez nagromadzoną krę. Te zjawiska występują na rzekach polskich stosunkowo często, /sprzyja temu kierunek biegu rzek z południa na północ, czyli z rejonu cieplejszego do chłodniejszego/, jednakże dzięki odpowiednim akcjom ochronnym nie powodują one na ogół w ostatnich latach większych strat.

• sztormowe Powodzie sztormowe mają stosunkowo mały zasięg występowania. Wywołane są silnymi wiatrami /7- 8°B/, wiejącymi w kierunku lądu, które powodują spiętrzenie wód Bałtyku. Powodziami tymi zagrożone są obszary wybrzeża morskiego oraz doliny ujściowych odcinków rzek.

Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być różne: intensywne opady deszczu, roztopywiosenne, zatamowanie biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie obiektów hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka, tsunami i in. Paradoksalnie, częstym i bardzo groźnym zjawiskiem na terenach suchych jest tzw. powódź błyskawiczna(z ang.: flash flood).

Zagrożenie powodziowe - rzeki

Rzeki charakteryzują się dużą nieregularnością przepływów. Szerokości i głębokości rzek zależą od ilości spływających wód, rodzaju podłoża i rzeźby terenu, po którym płyną. Rzeka i jej otoczenie ulega ciągłym zmianom. Płynąca woda stopniowo pogłębia koryto, wymywany materiał (otoczaki, piasek, żwir itp.) wleczony jest w dół biegu rzeki, a następnie osadzany. Erozja boczna i alimentacja (osadzanie) powodują powstawanie meandrów, przewężeń i zmianę kształtu koryta rzeki. W wyniku tych procesów tworzy się dolina rzeczna, która często obejmuje rozległy obszar. Rzeka w miarę upływu czasu zmienia kształt linii brzegowej, a także krajobraz całej doliny. Prędkość przepływu wody w rzekach zależy od rodzaju podłoża i stopnia jego nachylenia, poziomu wody i kształtu koryta. Ilość wody płynąca rzeką również nie jest stała. W ciągu roku mają miejsce okresy tzw. wezbrań i niżówek. Wezbrania rzek są zjawiskiem częstym, występują zazwyczaj kilka lub kilkanaście razy w ciągu roku. Co pewien czas wystąpienie rzek z brzegów przybiera olbrzymie rozmiary, powodując znaczne straty społeczne i gospodarcze, zwłaszcza na intensywnie zagospodarowanych terenach.

HYDROLOGICZNE PRZYCZYNY POWODZI

Położenie geograficzne Polski powoduje, że na jej obszarze mogą występować różnego rodzaju powodzie: opadowe, roztopowe, zatorowe, sztormowe. Każdy z tych typów powodzi ma inną genezę i przebieg, inna jest też możliwość przewidywania (prognozowania) miejsca i czasu wystąpienia powodzi oraz jej zasięgu terytorialnego. Skutkiem wszystkich rodzajów powodzi są straty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze. W Polsce występują najczęściej wiosenne, roztopowe wezbrania powodziowe oraz letnie i jesienne wezbrania opadowe, spowodowane krócej lub dłużej trwającymi deszczami. Z uwagi na intensywność i czas trwania deszczu wyróżnia się trzy ich typy [Cebulak E., Przegląd opadów ekstremalnych, które wywołały powodzie w XX wieku w dorzeczu górnej Wisły, Powódź w dorzeczu górnej Wisły w lipcu 1997 roku, materiały Konferencji Naukowej, Wyd. PAN, Kraków 1998]: deszcze rozlewne, nawalne i ciągłe. Najgroźniejsze w skutkach są deszcze rozlewne o znacznej intensywności, trwające przez kilka dni z rzędu. Obejmują one duże obszary i są najczęstszą przyczynę powodzi. Okres największego nasilenia tego typu deszczów to miesiące lipiec i sierpień. W czasie wezbrań spowodowanych deszczami rozlewnymi obserwuje się fale powodziowe o wysokich kulminacjach, przemieszczające się ze znacznymi prędkościami. Opady nawalne (burzowe, ulewne) trwają od kilku minut do kilku godzin; są krótkotrwałe, ale o dużej intensywności i mają zasięg lokalny. Ulewy występują zazwyczaj w drugiej połowie czerwca (deszcze świętojańskie), choć zdarzają się też we wrześniu. Wezbrania wywołane deszczami nawalnymi są przyczyną powodzi, które odznaczają się krótkim czasem trwania, lecz bardzo gwałtownym przebiegiem. Opady ciągłe, o dość równomiernym natężeniu, trwają po kilkanaście dni i zasięgiem swym ogarniają duże obszary. Ten rodzaj deszczów, nazywany też słotą, nie powoduje większych powodzi, ale wyrządza duże szkody w rolnictwie i wywołuje procesy erozyjne stoków górskich. Prócz natężenia oraz czasowego i przestrzennego rozkładu opadów decydujący wpływ na rozmiary i skutki powodzi ma naturalna retencja w dorzeczu. Retencjonowanie wód deszczowych w pobliżu miejsca opadu, gdyż zmniejsza odpływ powierzchniowy, co w efekcie obniża przepływy kulminacyjne w rzekach. Wielkość odpływu powierzchniowego ulega zmniejszeniu na skutek parowanie wody do atmosfery bezpośrednio z gruntu, z pokrycia terenu oraz oddawanie wody przez rośliny w procesie transpiracji. Naturalna retencja uwarunkowana jest ukształtowaniem terenu i jego pokryciem, warunkami hydrogeologicznymi, a także stopniem zagospodarowania zlewni. W przypadku powierzchni pokrytych roślinnością retencja terenu jest znaczna. Jeśli występuje odpływ powierzchniowy wody, to odbywa się on z opóźnieniem. Z powierzchni umocnionych roślinnością odpływa powierzchniowo 0-20% wody opadowej [Geiger W. Dreiseitl H., Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych, Oficyna Wydawnicza Projprzem-EKO, Bydgoszcz 1999], natomiast retencja powierzchni uszczelnionych jest znacznie mniejsza. Z powierzchni tych następuje szybki oraz znaczny odpływ. W przypadku dachów oraz powierzchni wybetonowanych spływający opad może stanowić nawet od 90-ciu do 100% całkowitego opadu [Geiger W. Dreiseitl H., Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych, Oficyna Wydawnicza Projprzem-EKO, Bydgoszcz 1999].

Antropogeniczne przyczyny wzrostu zagrożenia powodziowego

Jednym z czynników sprzyjających występowaniu powodzi jest nieprawidłowo prowadzona melioracja odwadniająca. Odbudowa zastawek, zainstalowanie na systemach drenarskich urządzeń regulujących odpływ wody oraz budowa zbiorników małej retencji w końcowym przekroju systemu melioracyjnego (przed ujściem do rzeki) umożliwiłyby znaczne zwiększenie retencji gruntowej i powierzchniowej. Ważne jest, aby zrezygnować z melioracji torfowisk, bowiem mokradła zatrzymują wodę w porach gleby i na powierzchni torfowiska, co powoduje ograniczenie jej odpływu ze zlewni i racjonalne rozdysponowanie wody w czasie. W przeszłości w wyniku prac melioracyjnych nastąpiło osuszenie wielu bagien, w wyniku czego znacznie zmniejszyła się w dolinach rzek ilość obszarów podmokłych. Zlikwidowano także wiele stawów rybnych, które pełniły funkcję zbiorników małej retencji. Wszystko to przyczyniło się do zmniejszenia zdolności retencyjnej dorzecza, a w konsekwencji doprowadziło do wzrostu zagrożenia powodziowego, które dodatkowo potęgowane jest intensyfikacją procesów urbanizacyjnych. Skutkiem tych działań jest zwiększenie obszaru powierzchni uszczelnionych, co powoduje znaczne ograniczenie możliwości wchłaniania wody opadowej przez glebę oraz przyspieszenie jej spływu powierzchniowego. W efekcie, podczas intensywnych opadów duża część wody trafia w szybkim tempie bezpośrednio lub poprzez kanalizację do rzeki, powodując nagłe jej wezbranie. Powodzie zdarzają się częściej, zmianie ulega hydrogram fali powodziowej, następuje zwiększenie kulminacji przepływów i jednocześnie skrócenie czasu trwania fali powodziowej.

                      teren zurbanizowany                              teren rolniczy                                                                                          

Częstotliwości deszczu i podtopień przyjmowane dla róznej zabudowy

Rodzaj zabudowy Częstotliwość podtopień Częstotliwość deszczu miarodajnego Tereny wiejskie raz na 10 lat raz na rok Tereny mieszkaniowe raz na 20 lat raz na 2 lata Śródmieścia, tereny przemysłowe i usługowe a) przy sprawdzaniu podtopienia raz na 30 lat raz na 2 lata b) bez sprawdzania podtopienia raz na 5 lat Podziemne obiekty komunikacyjne i skrzyżowania poniżej tereny raz na 50 lat raz na 10 lat

Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali:  małe - o zasięgu lokalnym,  średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa,  duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej.  -nadmierne opady deszczu,  -wiosenne roztopy,  -sztormowe fale oraz silny północny wiatr,  -awarie urządzeń hydrotechnicznych (takich jak:piętrzące wodę tamy, zapory, stopnie wodne) zwierzęta przed powądzią należy spóścić z łancuchów itp. rzeczy, ponieważ będące one na wolności zdołają uciec.

Okresy występowania poszczególnych rodzajów powodzi

Skutki powodzi: • utrata życia ludzi i zwierząt • zalane grunty uprawowe • ewakuacja ludzi • zalane drogi szlaki kolejowe, mosty • zniszczone i uszkodzone inne obiekty inżynierskie i techniczne • uszkodzone wały p-powodziowe • zalane oczyszczalnie ścieków, szamba, wysypiska odpadów komunalnych i przemysłowych • uwolnienie bakterii chorobotwórczych (padłe zwierzęta, cmentarze) i znaczne ilości substancji chemicznych jak: siarczanów, siarczków, chlorków, magnezu, sodu, potasu, metali ciężkich, środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, produktów ropopochodnych , toksycznych środków chemicznych i wielu innych • zagrożenie epidemiologiczne jak: salmoneloza, dur brzuszny, czerwonka bakteryjna, tężec, wirusowe zapalenie wątroby typu A • konieczność zapewnienia wody dla ludności przede wszystkim zdatnej do picia • przenoszenie do łańcucha pokarmowego bakterii chorobotwórczych, substancji chemicznych i toksyn • odległe skutki dotyczące mórz gdzie spływa fala powodziowa (w Polsce dotyczy to Bałtyku w zlewisku którego leży cały nasz kraj) • znaczne straty materialne • straty zdrowotne i moralne

Powodzie w Polsce

    Powodzie na ziemiach polskich od dawna były przyczyną dotkliwych klęsk, toteż wiadomości o nich przekazywane były z pokolenia na pokolenie, podobnie jak o wydarzeniach o znaczeniu historycznym. Pierwsze zapisy na temat powodzi spotykamy w kronice Długosza /XV w./. Jako najwcześniejsze zanotowana została powódź z 988r., która nawiedziła ziemie polskie dwukrotnie, uniemożliwiła jesienne zasiewy i spowodowała w roku następnym klęskę głodu. W 1118r. wystąpiła powódź, która swym zasięgiem objęła znaczne obszary Europy. W wieku XIII odnotowano 4 wielkie powodzie /1221r., 1235r., 1255r., 1270r.,/. Szczególnie groźna była powódź w roku 1270 spowodowana wylewami letnimi Wiały i Odry, podczas której zanotowano wiele wypadków utonięcia ludzi. Kroniki wspominają o wielkiej powodzi w dorzecza Odry w 1310r., kiedy to w wyniku intensywnych opadów woda zalała wiele miasteczek, wsi i spowodowała śmierć ok. 1500 osób oraz o równie tragicznej powodzi opadowej w 1368 r. W XV wieku zanotowano 6 przypadków wielkich powodzi, przy czym w 1459r. powódź trwała aż 2 miesiące.
   W wieku XVI odnotowano 13 większych powodzi. W latach 1564 i 1570 na całej długości wylały Wiała i Odra. Zalane zostały miasta Wrocław, Leśna i Legnica. Podczas powodzi w 1593r. zerwane zostały wszystkie mosty krakowskie, zaś w 1598r. wiele osób straciło życie.
   W XVII wieku kroniki odnotowały 6 większych powodzi, natomiast wiek XVIII przyniósł 4 powodzie letnie oraz 4 katastrofalne wylewy wiosenne. Szczególnie duży zasięg miały powodzie letnie w 1736r. w dorzeczu Odry /Wrocław/ oraz w 1774r. w dorzeczu Wisły, która dotknęła Kraków i Warszawę, jak również wielka powódź roztopowa w 1765 r.
   W XIX wieku zarejestrowano ponad 20 dużych powodzi. Jedną z największych katastrof w XIX wieku była letnia powódź w 1813 r. Wielkie szkody wystąpiły w dorzeczu Odry i Wisły, szczególnie w ich dolnym biegu.

Powódź letnia 1854r. uznana jest za najbardziej katastrofalną ze wszystkich powodzi w dorzeczu Odry w XIX wieku. W 1855r. w wyniku licznych zatorów wały przeciwpowodziowe przerwane zostały w 62 miejscach. Zginęły 162 osoby. Ze statystyki wezbrań powodziowych wynika, że w XX w. w dorzecza Wisły wystąpiło ponad 30 wielkich powodzi letnich i zimowych. Największe z nich wystąpiły w latach: 1903, 1924, 1927, 1934, 1938, 1947, 1960, 1962, 1970, 1972, 1979, 1980, 1982, 1983, 1997. Natomiast w dorzeczu Odry w XX w. szczególnie dotkliwe powodzie wystąpiły w latach: 1903, 1924, 1930, 1938, 1940r. 1941, 1947, 1953, 1965, 1977 1985 oraz 1997. Można ocenić, że w dorzeczu Wisły większe powodzie wystąpiły przeciętnie co ok. 3 lata, natomiast w dorzeczu Odry co ok. 5 lat.

Ilość powodzi w Polsce

Rzeki, które stwarzają znaczne zagrożenie powodziowe w regionie górnej Wisły to m.in.:

Wisła Wisła na teren województwa małopolskiego wpływa w okolicy wodowskazu Pustynia zlokalizowanego w kilometrze 0,5. Profil Pustynia zamyka zlewnię Wisły o powierzchni 3912,0 km. Wisła przepływając przez obszar województwa małopolskiego zachowuje jeden zasadniczy kierunek biegu z zachodu na wschód. Źródła Wisły oraz część źródliskowa jej dorzecza znajdują się poza granicami województwa. Wypływa ona z terenu województwa w rejonie wodowskazu Szczucin zlokalizowanego w kilometrze 194,1 zamykającego zlewnię o powierzchni 23901,0 km. Za główne źródła Wisły przyjmuje się źródła Czarnej Wisełki leżące na wysokości 1106 m n.p.m. w Beskidzie Śląskim na zboczach Baraniej Góry. Płynąc przez obszar Beskidu Śląskiego, Wisła przyjmuje dopływy potoków Beskidzkich wpływając do płaskiego zagłębienia Kotliny Oświęcimskiej. W Kotlinie Oświęcimskiej w rejonie miejscowości Goczałkowice zlokalizowany jest zbiornik retencyjny. Jedną z funkcji tego zbiornika jest ochrona przeciwpowodziowa. Poniżej zbiornika Goczałkowice reżim hydrologiczny Wisły jest nienaturalny, pozostający pod wpływem prowadzonej na nim gospodarki wodnej. Poniżej zbiornika Goczałkowice na odcinku do wodowskazu Pustynia Wisła przyjmuje dopływy prawobrzeżne z obszaru Beskidu Śląskiego oraz lewobrzeżne, z których najważniejszym jest Przemsza. Dopływy beskidzkie zwiększają zmienność przepływów, Przemsza zaś wpływa na wyrównanie przepływów Wisły. Poniżej profilu Pustynia na odcinku około 22 km do Wisły uchodzą Soła i Skawa. Soła zwiększa przepływ Wisły o około 59% a Skawa o około 23%. Jest to w całym biegu Wisły najsilniejszy procentowo przyrost przepływów w stosunku do biegu rzeki. Tak duży wpływ dwóch karpackich dopływów o poważnym potencjale powodziowym wpływa w sposób zasadniczy na kształt fal wezbraniowych w rejonie Krakowa. W kilometrze 60 do Wisły uchodzi Skawinka. Jest to mały dopływ o dużo niższym potencjale powodziowym w stosunku do Soły i Skawy. Jednak w przypadku wezbrań to właśnie fala wezbraniowa Skawinki buduje czoło fali wezbraniowej Wisły w profilu Kraków.

Soła Soła jest prawobrzeżnym karpackim dopływem Wisły. Powierzchnia zlewni Soły wynosi 1375 km]. Źródła Soły znajdują się na wysokości 766 m n.p.m. na wschodnim zboczu Sołowego Wierchu. Soła uchodzi do Wisły na wysokości 266 m n.p.m. Długość rzeki wynosi 90 km. Około 90% powierzchni zlewni Soły znajduje się w Beskidach (Beskid Żywiecki), stąd też jej reżim jest reżimem rzeki górskiej. Bieg Soły można podzielić na dwa zasadnicze odcinki. Bieg górny, o wyraźnym reżimie rzeki górskiej, rozpoczyna się w obszarze źródliskowym, a kończący w profilu cofkowym zbiornika retencyjnego Tresna. Długość biegu górnego wynosi 41,5 km. Średni spadek Soły w jej górnym biegu wynosi około 10‰. Pomiędzy górnym i dolnym biegiem Soły znajduje się kaskada trzech zbiorników retencyjnych: Tresna, Porąbka i Czaniec. Jedną z funkcji tego zbiornika jest funkcja ochrony przeciw¬powodziowej. Bieg dolny Soły stanowi odcinek od zapory zbiornika Czaniec do jej ujścia do Wisły. Długość odcinka dolnego wynosi 48,5 km a spadek biegu dolnego 2,4‰. Dolny bieg Soły pozostaje pod wyraźnym wpływem gospodarki wodnej prowadzonej na zbiornikach Kaskady Soły. Soła jest rzeką bardzo niebezpieczną, o dużym potencjale powodziowym ustępującym jedynie Dunajcowi. Wezbrania na Sole występują głównie w miesiącach letnich i charakteryzują się dużą gwałtownością oraz stosunkowo krótki czasem trwania. Zbiorniki Kaskady Soły w znacznym stopniu zmniejszaj ą zagrożenie powodziowe wywołane przez wezbrania Soły występujące w jej górnym biegu.

Skawa Skawa, podobnie jak Soła jest prawobrzeżnym, karpackim dopływem Wisły. Powierzchnia zlewni Skawy wynosi 1188 km]. Źródła Skawy zlokalizowane są na wysokości 700 m n.p.m. powyżej wsi Spytkowice. Skawa uchodzi do Wisły na wysokości 217 m n.p.m. Długość rzeki wynosi 92 km. Prawie cały obszar zlewni Skawy (około 94%) zlokalizowany jest w Beskidach. Taka lokalizacja dorzecza sprawia, iż Skawa ma charakter rzeki górskiej. Bieg Skawy można podzielić na dwa zasadnicze odcinki. Bieg górny Skawy w całości znajduje się na obszarze Beskidów. Dolną granicą tego odcinka Skawy jest ujście prawego dopływu - Stryszówki. Długość górnego biegu Skawy wynosi 58 km. Średni spadek tego odcinka - 6,9‰. Odcinek biegu dolnego Skawy zlokalizowany jest w obrębie Pogórza Beskidzkiego i Kotliny Oświęcimskiej. Dolnym ograniczeniem biegu dolnego jest ujście do Wisły. Długość biegu dolnego wynosi 34 km. Spadek rzeki w jej dolnym biegu osiąga wartość 2,3‰. Górski charakter reżimu hydrologicznego Skawy sprawia, iż jest ona rzeką o małej bezwładności hydrologicznej. Charakteryzuje się w związku z tym znaczną amplitudą zmienności przepływów. Skawa jest rzeką o znacznym potencjale powodziowym, charakteryzuje się gwałtownymi, lecz krótkotrwałymi wezbraniami.

Uszwica Uszwica jest prawobrzeżnym dopływem Wisły. Powierzchnia zlewni Uszwicy wynosi 322,5 km. Uszwica bierze początek na północnych stokach Beskidu Wyspowego. Poniżej Okocimia Uszwica wpływa na obszar Pogórza Bocheńskiego. Poniżej wodowskazu Borzęcin zlewnia Uszwicy jest zmeliorowana.

Dunajec Dunajec o zlewni 6798 km jest czwartym z kolei wielkim karpackim dopływem Wisły. Powierzchnią zlewni przewyższa sumaryczną powierzchnię Soły, Skawy i Raby. Długość rzeki wynosi 247 km. Dunajec powstaje z połączenia Białego i Czarnego Dunajca w rejonie Nowego Targu. Dunajec przepływa przez Podhale, Pieniny, Beskidy Zachodnie, Pogórze Środkowobeskidzkie i Kotlinę Sandomierską. Na Dunajcu zlokalizowane są dwa zespoły zbiorników retencyjnych: w rejonie Czorsztyna zbiorniki Czorsztyn i Sromowce Wyżne, w rejonie Rożnowa zbiorniki Rożnów i Czchów. Bieg Dunajca można podzielić na trzy odcinki. Pierwszy odcinek od źródeł Białego i Czarnego Dunajca do zbiorników czorsztyńskich. Na tym odcinku do Dunajca uchodzi Białka Tatrzańska. Wszystkie te trzy rzeki prowadzą wody z rejonu Tatr i Podhala. Jest to odcinek Dunajca o jednym z największych w województwie małopolskim potencjale powodziowym. Drugi odcinek Dunajca ograniczony jest kaskadami zbiorników. Na przebieg przepływów na tym odcinku ma oczywiście duży wpływ gospodarka wodna prowadzona na zbiornikach czorsztyńskich. Przepływy na tym odcinku są zaburzane przez potoki spływające z obszarów Gorców, Beskidu Wyspowego i Pienin. W rejonie Starego Sącza do Dunajca uchodzi Poprad. Wielkość tego dopływu może w sposób znaczący zmienić charakterystykę przepływów na Dunajcu. Dunajec poniżej zbiorników Rożnów -Czchów pozostaje pod wyraźnym wpływem prowadzonej na nich gospodarki wodnej. Wpływ ten jest zakłócany przez prawobrzeżny dopływ - Białą Tarnowską. Poniżej zbiorników rożnowskich Dunajec nie ma już charakteru rzeki górskiej.

Co robić w razie napotkania powodzi lub podtopień? Lokalne powodzie i podtopienia mogą być nagłe. Dochodzi do nich np. jeśli spadnie ulewny deszcz, przerwana zostanie tama albo też, gdy pęknie zapora z rozmarzającej kry lodowej. Należy o tym pamiętać i – w okresach wzmożonego zagrożenia powodziami lub na terenach powodziowych – mieć się na baczności. Jeśli już zaskoczy cię powódź, pamiętaj, że z tym żywiołem nie ma żartów: • Nie jedź, o ile nie jest to naprawdę konieczne. • Nie próbuj przejechać przez tereny zalane wodą. Jeśli jedziesz samochodem i widzisz przed sobą zatopioną szosę, zawróć i poszukaj innej drogi. • Jeśli innej drogi nie ma, zawróć, poszukaj wyżej położonego miejsca i poczekaj aż woda opadnie. • Nawet jeśli woda zalewająca drogę wydaje się płytka, nie próbuj przejeżdżać. Wody powodziowe często niszczą drogi zmywając nie tylko asfalt, ale nawet ziemię spod niego. To może grozić utknięciem. • Jeśli twój samochód utknął na drodze zalanej wodą, natychmiast wysiądź i uciekaj w stronę położonego wyżej miejsca. • Kałuża o głębokości 15 centymetrów może uniemożliwić kierowcy przeciętnego samochodu osobowego kontrolę nad autem, woda o głębokości 30 centymetrów może sprawić, iż samochód zacznie dryfować, a fale powodziowe o głębokości 60 centymetrów zmyją z drogi większość samochodów z pojazdami typu SUV włącznie.