Rzeczą najmniej wybaczalną jest hierarchia wartości

Niestety bardzo trudno jest mi się zgodzić z twierdzeniem, iż „Rzeczą najmniej wybaczalną jest hierarchia wartości”, gdyż nie uważam, aby wartościowanie niektórych rzeczy było bezwzględnie złe, a wręcz moje odczucia co do tego są jak najbardziej przychylne. Jednak wszystko zależy od zrozumienia pojęcia „wartości”. Według Danuty Dobrowolskiej “Wartością najogólniej zdefiniowaną jest wszystko to, co stanowi przedmiot potrzeb, postaw, dążeń i aspiracji człowieka. Może to więc być przedmiot materialny, osoba, instytucja, idea, rodzaj działania”.

Niestety bardzo trudno jest mi się zgodzić z twierdzeniem, iż „Rzeczą najmniej wybaczalną jest hierarchia wartości”, gdyż nie uważam, aby wartościowanie niektórych rzeczy było bezwzględnie złe, a wręcz moje odczucia co do tego są jak najbardziej przychylne. Jednak wszystko zależy od zrozumienia pojęcia „wartości”. Według Danuty Dobrowolskiej “Wartością najogólniej zdefiniowaną jest wszystko to, co stanowi przedmiot potrzeb, postaw, dążeń i aspiracji człowieka. Może to więc być przedmiot materialny, osoba, instytucja, idea, rodzaj działania”. Jej słowa oddają moje stanowisko w tej kwestii. Nie chciałabym żyć w świecie, w którym np. na równi z ludzkim życiem stawiałoby się robienie zakupów albo gdzie rozlane mleko porównywalne byłoby z takimi tragediami jak afrykańskie tsunami. Brak hierarchii wartości postawiłby wszystko na równym poziomie, a to mogłoby doprowadzić jedynie do kryzysu i upadku moralności. Oczywiście nie twierdzę, że hierarchia wartości zawsze jest dobra. Jakże często słyszy się o podziałach związanych z zamożnością (bogaci są lepsi i ważniejsi od biednych), kolorem skóry (ludzie biali są rasą czystą, która miałaby władać nad resztą świata) czy nawet orientacją seksualną (homoseksualiści są uważani za nienormalnych i pozbawiani są praw, które przysługują obywatelom heteroseksualnym). Ludzie od wieków dzieli rzeczy na ważne i ważniejsze. Doskonałym przykładem jest tu model Abrahama Maslowa, w którym to dokonał wartościowości potrzeb człowieka. Według Maslowa najważniejsza jest samorealizacja, następnie potrzeby estetyczne (harmonii i piękna), poznawcze (wiedzy, rozumienia, nowości), potrzeba szacunku i uznania, w dalszej kolejności następują: potrzeba afiliacji (budowania więzi, miłości i bycia kochanym) oraz bezpieczeństwa. Ostatnie miejsce zajmują potrzeby fizjologiczne (jedzenie, woda, tlen, brak napięcia, sen). W piosence Czesława Miłosza „O porcelanie” czytamy: „Niczego mi proszę pana tak nie żal jak porcelany”. Bohater nie przejmuje się śmiercią i okropnościami świata, ważne są dla niego tylko rzeczy materialne. Budzi to we mnie wstręt. Momentami nawet zaczynam się zastanawiać nad tym, czy ludzie naprawdę przestali już dostrzegać tak oczywistą hierarchię - wyższość życia nad trwałością porcelany. Mimo wszystkich umieszczonych tu argumentów, cytatów i własnych opinii nie mogę nakazywać ani zmuszać ludzi do przyjęcia sprzecznych z ich poglądami hierarchii wartości. Zgodnie z prawem relatywizmu moralnego istnieje wiele systemów wartości i żaden z nich nie jest systemem absolutnie najlepszym, więc różne kultury są uprawnione do stosowania różnych systemów, jednak sądzę, że każdy z nas powinien pamiętać o tym, iż wartością nadrzędną jest życie i dobro jednostki.