Początek XIX w. Był okresem szczególnie trudnym dla Polaków. Nadzieja na wyzwolenie, która pojawiła się wraz z osobą Napoleona, zgasła z jego upadkiem.

Z rozpadu Księstwa Warszawskiego utworzono zależne od zaborców Królestwo Polskie w zaborze rosyjskim, Rzeczpospolitą Krakowską w zaborze austriackim i Wielkie Księstwo Poznańskie na ziemiach pruskich. We wszystkich zaborach Polacy walczyli o wyzwolenie spod władzy okupanta. Pierwszym krokiem były tajne organizacje spiskowe.

W roku 1825 sytuacja w Królestwie Polskim uległa znacznemu Pogorszeniu. Mikołaj I notorycznie łamał konstytucję z 1815r. Wprowadził cenzurę prewencyjną, rozbudował tajną policję i wstrzymał obrady sejmu. Dochodzące z zachodu wieści o Rewolucji Francuskiej czy odzyskaniu niepodległości przez Grecję dodatkowo podburzały nastroje w kraju. Do tego dołączyło niezadowolenie wojsk(głównie przez rządy Konstantego Pawłowicza), skutki kryzysu gospodarczego, a także plotki o tym, zę car wykrył Spisek Podchorążych i ma zamiar wykorzystać wojsko polskie do tłumienia ruchów wyzwoleńczych w Belgii. Wieczorem 29 listopada 1830r. rozpoczęło się powstanie. Mimo początkowych niepowodzeń(ucieczka Księcia Konstantego, brak poparcia dowódców) wynikających głównie z braku organizacji i ugodowej postawy przywódców, Polacy odnieśli kilka sukcesów(m.in. bitwa pod Grochowem). Lecz jednak nie zostały one dobrze wykorzystane i 26 maja w bitwie pod Ostrołęką oddziały polskie zostały niemal doszczętnie rozgromione inicjatywę przejęła Rosja. Po kapitulacji Warszawy 8 września 1831r. powstanie ostatecznie upadło 27 października, kiedy to poddała się ostatnia twierdza. Represje były ogromne. Car odebrał nam konstytucję, zlikwidowano sejmy i wolsko polskie. 1833 ogłosił 25letni stan wojenny. Rozpoczął rusyfikację szkół.

W wyniku represji popowstańczych ok. 11tys. Polaków wyjechało z kraju. Lata 1831-1847 uważane są więc za okres Wielkiej Emigracji. Polacy, migrowali głównie do Francji, a że wśród nich było wielu żołnierzy i wojskowych tworzyli oni tajne stowarzyszenia(Towarzystwo Demokratyczne Polskie i Hotel Lambert) lub wstępowali do francuskiej armii.

Polacy nie poddali się po porażce. Znów zaczęli skupiać się wokół organizacji politycznych. Centralizacja Poznańska wraz z TDP zdecydowali o powstaniu we wszystkich trzech zaborach, lecz w 1846r. przygotowania zostały wykryte. Powstanie wybuchło, ale tylko w Krakowie i po dziewięciu dniach skapitulowało, przyczyniając się do likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej. Powstanie to z góry skazane było na zagładę, chociaż być może trwało by dłużej gdyby udało się zachęcić do niego chłopów, co próbowano czynić.

Należy też wspomnieć o wystąpieniu chłopów galicyjskich, ale nie przeciwko zaborcom tylko przeciwko polskiej szlachcie. Wydarzenie to nazwano rebelią galicyjską.

Tymczasem w Europie coraz częściej dochodziło do manifestacji, wystąpień i zrywów, aż wreszcie wybuchła ogólnoeuropejska rewolucja, nazwzna później Wiosną Ludów. Również na ziemiach Polskich można było odczuć jej wpływ. 17 i 20 marca 1848r. w Krakowie, Lwowie I Berlinie doszło do demonstracji ulicznych, które doprowadziły do uwolnienia więźniów politycznych. Na Wielkopolsce i Pomorzu Gdańskim niezwłocznie zaczęto przygotowywać sieć polskich komitetów narodowych. Już w kwietniu zaczęło dochodzić do starć między wojskiem pruskim, a formującymi się oddziałami polski, które walczyły o niepodległość. Polacy co prawda odnieśli zwycięstwo pod Miłosławiem(30 kwietnia), ale wkrótce 9 maja musiały skapitulować. Był to koniec walk niepodległościowych na terenach Prus. Tymczasem w Galicji, po upadku powstania krakowskiego, ruch niepodległościowy znacznie osłabł. Był hamowany przede wszystkim przez obojętność chłopów i większej części bogatej szlachty do rewolucji, oraz konflikt polsko-ukraiński (co wykorzystywali Austriacy). Jednak kwestia chłopska doczekała się rozwiązania 22 kwietnia 1848 zniesiono pańszczyznę.

Zorganizowanie kolejnych powstań było bardzo utrudnione, bo nie było już armii polskiej, a zaborcy starali się zniszczyć polskość, stosując surowe metody i kary wobec jej przejawów. Przyszłość Polski rysowała się w czarnych barwach.