[i]Co to są protisty?[/i]

[b]Protisty[/b]- jedno z pięciu królestw organizmów eukariotycznych według Cavaliera-Smitha. Posiadają zarówno cechy zwierząt jak i roślin. Prawdopodobnie z nich wywodzą się współczesne glony, grzyby, rośliny i zwierzęta. Są to organizmy zazwyczaj jednokomórkowe, czasem wielokomórkowe (nie posiadające jednak właściwych tkanek), wielkości od kilku µm do kilku mm. Zasiedlają wiele środowisk: wody słodkie, morza, glebę, drogi pokarmowe zwierząt. Wiele gatunków jest pasożytami. Dzieli się je na: protisty zwierzęce, grzybopodobne, roślinopodobne.

[i]Rozmnażanie[/i]

Protisty rozmnażają się zarówno bezpłciowo jak i płciowo.

[b]Rozmnażanie bezpłciowe[/b]- zwykle polega na podziale mitotycznym komórki- powstają dwie komórki potomne o jednakowym podłożu genetycznym, co prowadzi do szybkiego zwiększenia liczby osobników danego gatunku. Protisty wielokomórkowe rozmnażają się poprzez zarodniki lub fragmentacje, czyli rozerwanie organizmów na fragmenty. Zasadniczą wadą jest brak zmienności genetycznej, wiec nowo powstałe osobniki są identyczne do macierzystych i maja te same wady genetyczne. Zmiany w materiale genetycznym zachodzą tylko w trakcie mutacji genetycznych. Innym sposobem rozmnażania bezpłciowego protistów jest pączkowanie. [b] Rozmnażanie płciowe[/b] - prowadzi do powstawania nowych osobników o zmodyfikowanym materiale genetycznym. Nie dość, że gamety pochodzą od różnych osobników, to na dodatek podczas procesu rozmnażania dokonuje się ich “mieszanie”. U protistów rozmnażających się płciowo występuje przemiana faz jądrowych i przemiana pokoleń, występują różne cykle życiowe- haploidalny, diploidalny i haplodiploidalny z przemianą pokoleń.

Gamety, które „mieszają” się w czasie rozmnażania mogą mieć rożne kształty i rozmiary. Z tego powodu wyróżnia się trzy rodzaje gamii: 

-[u]oogamie[/u]- gdy gamety maja różny kształt i rozmiar. -[u]amizogamie[/u]- gdy komórki maja różny rozmiar -[u]izogamie[/u]-gdy komórki są identyczne.

Poza rozmnażaniem u protistów zachodzi proces [b]koniugacji[/b], czyli wymiany genów pomiędzy dwoma osobnikami, która prowadzi do rekombinacji genów.

[i]Typy rozwoju protistów[/i]

[b]Jednokomórkowce[/b]- zachodzi u nich przemiana pokoleń na dwa sposoby.

Pierwszy, nazywany cyklem z mejozą postgamiczną, zachodzi u protistów bardziej prymitywnych. Łączą się w nim 2 gamety i powstaje komórka diploidalna- zygota. Zygota szybko dzieli się mejotycznie, dając cztery haploidalne komórki potomne. Te dojrzewają i staja się organizmami mogącymi normalnie żyć i rozmnażać się. Drugi sposób, nazywany cyklem rozwojowym z mejozą pregamiczną, których długotrwałą forma życia jest postać diploidalna. Zanim nastąpi wymiana materiału genetycznego musi w niej zajść mejoza. Następnie powstają gamety, które łącza się, tworzą zygotę i przekształcają się w żywy organizm, zdolny do normalnego funkcjonowania.

[b]Wielokomórkowce[/b]- wielokomórkowy organizm diploidalny produkuje haploidalne gamety przez mitozę. Taki organizm nazywa się gametofitem. Gamety łączą i tworzą zygotę. W ten sposób powstaje wielokomórkowy organizm diploidalny, który w czasie sporulacji wytwarza mejotycznie pojedyncze haploidalne komórki- spory. Taki organizm nazywa się sporofitem, a spory powstają w sporangiach. Ze sporów wyrasta wielokomórkowiec haploidalny.

Przemiana izomorficzna- przemiana pokoleń, gdzie gametofity i sporofity były podobne do siebie pod rożnymi względami, np.: kształtu. Przemiana heteromorficzna wykształciła się gdy w czasie ewolucji jedno z pokoleń uzyskał przewagę nad drugim. Dziś większość wielokomórkowych protistów charakteryzuje się właśnie tą przemiana pokoleń. Wyróżniamy jej dwa typy: a) z przewagą gametofitu, b) z przewaga sporofitu.