Rozpocznę swoją pracę od podstawowych pojęć tematycznych, aby wgłębić się i lepiej zrozumieć opisywany temat. Pojęcie marketing wywodzi się od angielskiego słowa market (rynek) i w innych językach nie ma ścisłego odpowiednika. Literatura podaję wiele definicji samego marketingu. Różnią się one między sobą akcentami uwypuklającymi różne aspekty działalności marketingowej. Według klasycznych definicji marketing jest to proces, w którym struktura popytu na dobra i usługi jest prognozowana albo rozszerzana i zaspakajana przez innowację, promocję, sprzedaż i wymianę dóbr i usług. Rewolucja przemysłowa, która umożliwia produkcję masową, spowodowała również rozszerzenie się rynków zbytu, stopniowe przekształcanie się rynków branżowych poszczególnych dóbr i usług z rynku producenta do nabywcy oraz wzrost konkurencji. Marketing usług turystycznych to działalność prowadzona w celu zbadania popytu konsumentów oraz ich preferencji, ukształtowaniu potrzeb wcześniej nie ujawnianych, skutecznym zachęceniu do zakupu danych usług, a także dostarczenie ich klientowi we właściwym czasie i miejscu po odpowiedniej cenie. Przyczyną rozwoju marketingu turystycznego był przede wszystkim burzliwy rozwój samej turystyki, która w większości krajów stała się ważną gałęzią gospodarki, a w niektórych głównym źródłem dochodów. Rozwój skłonności do podróżowania i wypoczynku, jest następstwem wielu przyczyn. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na wzrost stopy życiowej oraz wymagań konsumentów na rynku usług turystycznych. Kolejnym ważnym aspektem jest wzrost konkurencyjności państw i regionów turystycznych, szczególnie tych krajów, w których turystyka znacznie wpływa na wysokość PKB, powstawanie korporacji turystycznych oraz wyspecjalizowanych podmiotów obsługi ruchu turystycznego, rozkwit międzynarodowych stosunków politycznych, gospodarczych i społecznych odgrywa ogromną rolę. Pod pojęciem rynku rozumiemy proces w ramach którego nabywcy i sprzedawcy określają, co mają zamiar kupić i sprzedać, na jakich warunkach. Innymi słowy to ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedawcami, oferującymi towary i usługi – reprezentującymi podaż, a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na określone towary i usługi, poparte odpowiednimi środkami płatniczymi – reprezentującymi popyt. W ujęciu podmiotowym rynek turystyczny będzie więc oznaczał określony zbiór nabywców usług turystycznych i wytwórców turystycznych dokonujących transakcji rynkowych, których przedmiotem są usługi turystyczne. Natomiast w ujęciu przedmiotowym można zaś określić jako proces, w którym usługobiorcy (nabywcy usług turystycznych) i usługodawcy (wytwórcy usług turystycznych) określają, co chcą kupić i sprzedać, i na jakich warunkach. Cechami charakterystycznymi dla rynku turystycznego - jest rynek towarów i usług (z przewagą usług). Występuje tu popyt łączny na towary i usługi, których sprzedaż wzajemnie się uzupełnia. Konsumpcja następuje w miejscu podaży jednocześnie z produkcją usług. Rynek turystyczny występuje nie tylko w miejscu czasowego popytu turystów, ale także w miejscu stałego zamieszkania, przed wyjazdem oraz po powrocie z podróży. Produktem turystycznym nazywamy kompozycję usług i dóbr materialnych. Podróżowanie we współczesnym świecie jest istotnym fragmentem życia człowieka . Każdy wyjazd wymaga odpowiedniego przygotowania materialnego jak i usługowego, które stanowią pewną propozycję udostępnienia i czasowego użytkowania walorów turystycznych. Przykładem może tu być np. przykład przelot i nocleg, zwiedzanie miasta z przewodnikiem, przejazd oraz pobyt w ośrodku wypoczynkowym połączony z pełnym wyżywieniem
i korzystanie z różnych urządzeń rekreacyjnych, wycieczek i tym podobne. Produkt turystyczny można rozpatrywać albo z punktu widzenia konsumenta (a raczej konkretnych kategorii konsumentów, wyodrębnionych na podstawie kryteriów demograficznych lub psychograficznych), lub z punktu widzenia producenta, który go buduje i potem sprzedaje. Okiem turysty produkt turystyczny obejmuję całość przeżytych pozytywnych doświadczeń od chwili opuszczenia domu do chwili powrotu. Marzenia człowieka są zmienne często chimeryczne i ulotne, więc ich realizacja wymaga ciągłego modyfikowania, unowocześniania oferty. Natomiast dla producenta produkt oznacza dostarczenie klientom odpowiednich korzyści podstawowych, czyli zaspokojenie potrzeb docelowych segmentów rynku. Tak więc producent oferuje główny pożytek dla klienta (doznanie wrażeń, pobudzenie wyobraźni, poznanie czegoś lub kogoś itp.), który z tego względu decyduje się dokonać zakupu. Aby to zadanie wykonać skutecznie, producent musi dobrze znać potrzeby różnych kategorii klientów, dostosować do nich produkt i odpowiednio wyeksponować korzyści, by przemawiały do potencjalnych klientów. Z tymi korzyściami jest związany produkt rzeczywisty, czyli oferowane konkretne usługi, których charakter i jakość musi współgrać z główną korzyścią. Takie usługi mają określone lokalizacje, czas trwania, standard i ceny. Nasze zadanie jako przedsiębiorcy nie kończy się na etapie dostosowania podaży do popytu przez promocję i politykę cenową dobra czy usługi. Produkt turystyczny musi zostać efektywnie sprzedany, co jest związane z zaangażowaniem wielu podmiotów. Wszystkie instytucję zaangażowane w lokacji produktu, muszą przyczynić się do określenia, jakie dobra wraz z usługami oraz kiedy należy je wytworzyć i jakiej grupie docelowej należy je kierować. Zagadnienie dystrybucji jest bliskoznaczne z pojęciem sprzedaży, jednakże obejmuję szerszy zakres czynności. Przez dystrybucję rozumiemy wszelkie czynności zw. z pokonywaniem czasowych i przestrzennych różnic związanych ze spożyciem i wytwarzaniem. Kanałem dystrybucji nazywamy system stworzony i wykorzystywany do zapewnienia wygodnych punktów sprzedaży produktu i dostępu konsumentów do informacji o nim, z dala od miejsca produkcji i konsumpcji. Dobór kanałów sprzedaży jest istotnie ważny, gdy firma rozpoczyna swoją działalność lub stara się wejść na nowy rynek. Można powiedzieć, że kanał dystrybucji turystycznej to łańcuch niezależnych przedsiębiorstw, przez które produkt lub prawo do produktu przechodzi od wytwórcy do finalnego nabywcy. Dostarczenie produktu od producenta do konsumenta to jeden z wielu zadań kanału dystrybucyjnego. Ponieważ jego rola polega na ułatwieniu przepływu zarówno strumieni rzeczowych (pieniądze, produkty), ale również strumieni informacyjnych (noclegi, zamówienia, promocja). Zadania kanału dystrybucyjnego to: przekazywanie prawa własności lub prawa do dysponowania produktem, promocję produktu, zamawianie produktu, finansowanie operacji, podejmowanie ryzyka, negocjacje, rozpowszechnienie informacji rynkowej. Kanały dystrybucji możemy podzielić ze względu na liczbę ogniw uczestnictwa sprzedaży (krótkie, długie); ze względu na liczbę pośredników (pośrednie, bezpośrednie). Sposób dystrybucji produktów turystycznych zależy od liczby i rodzajów ogniw pośrednich pomiędzy producentem a klientem.

Kanały dystrybucji ilości ogniw (ilość ogniw pośrednictwa w sprzedaży). Kanały dystrybucji ze względu na pośredników. System bezpośredni to takie który pozbawiony jest pośredników tak zwane jednoogniwowe: producent – konsument. Polega to na tym że sprzedaż produktu odbywa się przez samego wytwórcę. Jest to najkrótszy kanał dystrybucji. Są one często spotykane w w sektorze usług turystycznych. Istnieje wiele możliwości pomijania pośredników i zakupu takich usług bezpośrednio od producenta. Przykładem są linie lotnicze, , kolejowe, autobusowe, żeglugowe. Dystrybucja ta jest najbardziej wskazana jeśli chodzi o sprzedaż :pojedynczych” usług cieszącym się dużym popytem . Wielką zaletą tej dystrybucji jest prostota, gdyż kontaktuje się bezpośrednio z dostawcą. W związku z tym istnieje minimalne zagrożenie związane z przekazaniem błędnej informacji w obszarze komunikowanie się. Dodatkowym plusem jest to iż występuję możliwość śledzenia reakcji klienta i dopasowanie odpowiedniej oferty do jego potrzeb czyli m,in rabaty, promocje, warunki dostaw. Dzięki takim relacjom powstaje więź pomiędzy sprzedawcą a stałymi klientami. Ogromne znaczenie ma tu też zysk, który jest wyższy niż w dystrybucji pośredniej, ponieważ nie ma konieczności podziału na poszczególnych pośredników. Wadami tej sprzedaży jest: trudność z dotarciem do wytwórców, brak możliwości bezpośredniego porównania ofert różnych producentów. Natomiast kanały pośrednie to takie które wykorzystują pośredników czyli wieloogniwowe np. producent- turoperator -agent- klient). Są one bardzo popularne jeśli chodzi o sprzedaż pakietów turystycznych. Podstawową grupą docelową tej sprzedaży są agencje turystyczne reprezentujące interesy różnych wytwórców i sprzedające ich usługi. Dla wytwórcy współpraca z pośrednikami to przede wszystkim zwiększenie możliwość ekspansji na dodatkowe rynki. Oraz istnieje możliwość przekazania części prac biurowych pośrednikom, tym samym mamy szansę na większą koncentrację względem wytwarzanego produktu. Korzyści związane z funkcjonowaniem pośredników odczuwają również klienci. Decyzja o podróży związana jest z koniecznością posiadania wielu informacji, których uzyskanie od różnych wytwórców wymaga dużego nakładu czasu i środków. Natomiast zwrócenie się do agencji ułatwia zdobycie wielu informacji redukując liczbę kanałów między konsumentem a wytwórcą. Wady które wiążą się z tym sposobem dystrybucji to: konieczność płacenia prowizji wszystkim pośrednikom, istnieje ryzyko powstania luk informacyjnych, istnieje ryzyko powstania sytuacji z jednym pośrednikiem – monopolistą. We współczesnym świecie ważne znaczenie odgrywa również sprzedaż wysyłkowa (internetowa). Polega ona na tym iż istnieje możliwość dokonywania transakcji, rezerwacji przez internet. Podstawową jej zaleta czasooszczędna. W bardzo prosty i szybki sposób jesteśmy w stanie zarezerwować sobie hotel, bez wychodzenia z domu dokonać przelewu bankowego. Multimedialny system informacji. Wady to: anonimowość- obsługi, brak kontaktu osobistego, ograniczony segment rynku. Przedsiębiorstwo turystyczne organizując swoją dystrybucję może oprzeć się zarówno na jednym kanale, jak i na kilku. Gdy firma działa przez więcej niż jeden kanał, mamy do czynienia z dystrybucją wielokanałową. Powstaje skomplikowana sieć zależności pomiędzy producentami, pośrednikami i klientami jak i również instytucjami bezpośrednio lub pośrednio związanymi z rozpowszechnieniem produktów na danym rynku (np. agencje reklamowe, badania rynku, banki, firmy informatyczne, transportowe). W rzeczywistości mamy do czynienia z nie jednym kanałem ale całą siecią kanałów dystrybucyjnych. Proces budowy takiej „pajęczyny” charakteryzuje się wieloma charakterystycznymi cechami np.: konieczność indywidualnego dostosowania kanałów dystrybucji do sytuacji rynkowej – wpływ na rodzaj i charakter przyszłych kanałów dystrybucji ma m. in.: rodzaj produktu, segment docelowy, pojemność rynku, sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstwa i jego strategiczne plany marketingowego dopiero analiza wszystkich ważniejszych elementów wewnętrznych i zewnętrznych zwiększa szanse na stworzenie skutecznego systemu dystrybucji. Możliwość równoczesnego wykorzystania kanałów bezpośrednich i pośrednich ( np. sieć lotnicza może samodzielnie sprzedawać swoje usługi jak i również korzystać z usług pośredników. Długość kanału dystrybucji o jakości komunikacji -często ma mają miejsce takie przypadki, że im dłuższy kanał dystrybucji, tym większe kłopoty z uzyskaniem informacji, większe ryzyko przekazania błędnych lub nieaktualnych danych. W konsekwencji istnieje ryzyko powstania zatorów płatniczych.
W zależności od wyboru odpowiedniego kanału dystrybucyjnego mamy do czynienia
z różnymi relacjami pomiędzy sprzedającym, a klientem. Ze względu na specyfikację produktu turystycznego wymagane są kontakty bezpośrednie, a sam proces sprzedaży i zakres informacji uzyskanych od personelu stanowią integralną część. Ponieważ bez rzetelnej informacji nie mamy szans konkurować na rynku turystycznym. Bez wątpienia można stwierdzić że we współczesnym świecie istotnym fragmentem życia stało się podróżowanie. Organizowanie wypoczynku, kierowanie atrakcjami turystycznymi stały się olbrzymim przedsięwzięciem przynoszącym ogromne zyski. W celu promocji polskich miejscowości oraz zwiększeniu dostępności krajowego produktu turystycznego, zarówno w Polsce jak i na świecie, konieczny jest rozwój bazy informacyjnej i dystrybucyjnej dotyczącej usług turystycznych.

Bibliografia

1. J. Altkorn , Marketing w turystyce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1994
2. J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk, Produkt Turystyczny, Wyd. Uniwersytet Łódzki 2002
3. P. Kotler, Marketing, Wyd. Rebis 2005
4. T. Kramer: Podstawy marketingu. PWE Warszawa 1994

Strony internetowe

1. www. natura2000.org.pl 2.www. mfiles.pl 3.www.egospodarka.pl
2. www.logistyka.nmet.pl
3. www.wikipedia.pl