Każda z minionych epok charakteryzuje się własnymi ideami. Wraz z różnymi wydarzeniami na świecie kształtowane są nowe poglądy i modele zachowań, które są przewodzą ludziom, żyjącym w danym okresie. Dzielącą bohaterów na postaci pozytywne, które to prezentują postawy godne naśladowania oraz negatywne, czyli postaci, które swoim postępowaniem budzą w nas niechęć, ponieważ dbają tylko o dobro własne i nie żyją zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami moralnymi w danych epokach.

„Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej, jest to powieść realistyczna, powstała w epoce pozytywizmu. W powieści ukazana jest charakterystyka pośrednia. Poznajemy bohaterów przez ich sposób mówienia, ubiór, zachowanie, a nie przez konkretny opis autorki. Przedstawiciele pozytywizmu różnili się od romantyków. Przede wszystkim przestali słuchać serca, kierowali się rozumem. Pozytywiści poruszali aktualne tematy i głosili takie hasła jak praca u podstaw czy praca organiczna. Ważną postawą był utylitaryzm. To co pozytywiści tworzyli miało służyć całemu społeczeństwu. Akcja podanego fragmentu toczy się w salonie dworku, jest to rozmowa między Różycem, przedstawicielem szlachty, a mieszczaninem Witoldem. Autorka przedstawia wzorce osobowe, nawołuje do walki o poprawienie życia najuboższych, idealizuje prace. Dla Orzeszkowej praca jest wyznacznikiem wartości człowieka, to ona jest najwyższą wartością dającą wolność, stanowiącą o godności, nadającą życiu sens.

20 letni Witold Korczyński, syn Zygmunta, jest typowym bohaterem pozytywistycznym. Jest on studentem prawa, ciągle zdobywa wiedzę, a to jedna z cech bohatera epoki pozytywizmu. Jest on energiczny, ambitny, nie bojący się wyzwań i chętny do zmian. Zainteresowany jest pracą i metodami prowadzenia gospodarstwa. Witold jest człowiekiem wykształconym, ukończył kursy, ma pojęcie jak powinno wyglądać jego otoczenie. Niestety nie jest tak jak być powinno. Chce zmian. Jest gotowy podjąć kroki do przeprowadzenia reformy. Witold poruszał tematy aktualne, taki jak np. zmiana otoczenia.

Witolda zaliczamy go do bohaterów pozytywnych, niosących wzorce godne naśladowania. Młodzi, wykształceni ludzie są otwarci na nowe poglądy, na zmiany. Taki właśnie jest Witold. Ma wiele pomysłów, pragnie zmian dla swojego otoczenia. Witold chcę pogodzić skłócone rodziny.

Przeciwieństwem Witolda są Zygmunt Korczyński i Teofil Różyc. Reprezentują oni antywzorce. Ci dwaj bohaterowie przedstawieni są jako jedność. W porównaniu do Witolda są oni wykwintnie ubrani, aż przesadnie dbają o siebie. Są kulturalni, mają dobre maniery. Sposób mówienia odróżnia ich znacznie od innych. Nie poruszają żadnych ważnych i aktualnych tematów. Obaj nie wykonują pracy fizycznej, przez co łamią wzorzec typowego bohatera pozytywistycznego. Witold jest zainteresowany otoczeniem, zaś zarówno Zygmunt jak i Teofil nie identyfikują się z otoczeniem, w którym żyją. Wiele podróżowali i tęsknią za życiem światowca. Zygmunt jest artystą, ale niestety nie potrafi tworzyć w miejscu, w którym się znajduję. Inspiruje go Europa.

Zygmunta i Teofila możemy ocenić negatywnie. Tęsknią za światem, do którego są przyzwyczajeni. Tęsknią za podróżami. Nie są w stanie przyzwyczaić się do otoczenia, w którym żyją. Niestety nie podejmują żadnych działań związanych z przemianą najbliższego otoczenia.

Bohaterowie przedstawieni są na zasadzie kontrastu. Są oni kompletnie różni. W powieści „Nad Niemnem” Eliza Orzeszkowa poruszyła ważne idee pozytywistyczne, wskazując jednocześnie możliwości ich realizacji. Witold jest typowym bohaterem epoki pozytywizmu, chętnym do zmian i do realizacji ich, zaś Zygmunt i Teofil odchodzą tego wzorca. Nie czują się dobrze w otoczeniu, w którym są, lecz sami nie chcą, nie maja motywacji aby zmienić to.