Zło jest nieodłącznym elementem ludzkości. Jest częścią życia człowieka już od zarania dziejów. Czym jednak jest zło? Według jednej z definicji Małego Słownika Języka Polskiego jest to czyn wyrządzający komuś krzywdę, niezgodny z zasadami etycznymi i moralnymi. I tak tez zło jest najczęściej rozumiane. Gdy ktoś nas krzywdzi mówimy, że jest to złe. Zastanawiamy się wówczas czym kieruje się nasz oprawca, jakie są motywy jego działania. W naszych głowach snują się refleksje o tym dlaczego tak jest, skąd u ludzi tyle zła. Myślimy o tym czy zło jest wrodzoną cechą ludzi czy pojawia się pod wpływem danej sytuacji.

Zło i motyw ludzkiej krzywdy są także odzwierciedlane w literaturze, która nie mogła zostać obojętna na tak znaczący problem jak krzywda wyrządzana człowiekowi przez człowieka. Przykładem może być książka Osadzony, która jest swego rodzaju biografią Sławomira Sikory, spisaną przez Radosława Grucę. Traktuje ona o jednym z najgłośniejszych zabójstw lat 90. w Polsce oraz o późniejszym życiu Sikory i jego wspólnika Artura Brylińskiego. Bohater opowiada o dokonanej przez niego zbrodni, a także motywach swojego działania.

Motyw krzywdy wyrządzanej człowiekowi przez drugą osobę jest tu widoczny na dwóch płaszczyznach i w dwóch różnych aspektach. Najpierw osobą krzywdzącą jest Grzegorz Gmitrzak, jeden ze śląskim biznesmenów. Bohater książki Osadzony, Sławomir Sikora, wraz ze swoimi wspólnikiem Arturem Brylińskim, byli młodymi biznesmenami, przed którymi świat stał otworem. Szukali oni nowych kontrahentów, ludzi dzięki którym mogliby się wybić w biznesowym półświatku. Pech chciał, że trafili na Gmitrzaka, jak się okazało człowieka nieuczciwego, zwykłego bandytę, dla którego liczyły się jedynie pieniądze. Słynął on z tego, że by zdobyć majątek krzywdził innych, nie cofał się przed niczym, nie miał żadnych skrupułów. Podobnie było w przypadku Sikory i Brylińskiego, których Gmitrzak terroryzował na różne sposoby. Zmuszał ich do przestępstw, stosował na nich przemoc. Żądał od nich postępowania tak jak on sobie tego życzy. Gmitrzak krzywdził ich i ich rodziny w sposób zarówno fizyczny jak i psychiczny. Robił to jedynie ze względów ekonomicznych, chciał dzięki temu zyskać kolejne pieniądze, wzbogacić się. Role jednak się odwróciły i to Gmitrzak stał się pokrzywdzonym, zresztą przez jego poprzednie ofiary czyli Sikorę i Brylińskiego. Młodzi ludzie nie wytrzymali tortur zadawanych im przez Gmitrzaka, mieli dość wyrządzanej im i im rodzinom krzywdy, nie znieśli cierpienia im zadawanego i sami stali się oprawcami. Postanowili oni uwolnić się od Gmitrzaka, bowiem nie wytrzymywali już jego zła. Stanęli oni w obronie własnej i postanowili odebrać swojemu oprawcy życie. Zrobili to w sposób bardzo brutalny, niczym wyrachowani mordercy. Zwabili Gmitrzaka i jego ochroniarza do siebie, wywieźli za miasto gdzie zadali wiele cisów tasakiem, odcięli im głowy, po czym wrzucili ciała do rzeki. Zostali ujęci w kilka dni po morderstwie, przyznali się do zbrodni. Dostali karę 25-lat pozbawienia wolności.Sikora i Bryliński wyrządzili krzywdę człowiekowi, który sam ich krzywdził przez długi okres czasu. Skrzywdzili oni drugiego człowieka po to by bronić siebie i swoje rodziny, ze względu na swoje bezpieczeństwo.

Innym literackim przykładem, w którym ujrzeć możemy zło i ludzką krzywdę jest powieść Pachnidło Patricka Suskinda, który traktuje o człowieku spełniającym swoje zachcianki i marzenia bez względu na innych, krzywdząc ludzi, który idzie ‘po trupach do celu’. Jest to utwór mówiący o swego rodzaju genialnym człowieku, który miał w sobie jednak ciemną stronę. Mowa tu o Johanie Baptyście Grenouillu, człowieku który z góry skazany był na śmierć przez swoją matkę. Przetrwał jednak, od początku wykazywał swoje nadprzyrodzone cechy. Najważniejszą z tych cech, która całkowicie rzutuje na przyszłość Grenouilla był węch – niesamowity dar powonienia, dzięki któremu bohater był w stanie rozróżniać świat, łączyć i segregować zapachy. Bohater Pachnidła był pozbawiony jednak ludzkich uczyć, nie żywił on do nikogo miłości czy też urazy, więc nie zauważał też kiedy krzywdzi innych. Jedyne co kochał to perfumy. Przez to właśnie stał się człowiekiem złym. Chciał on wszystko zamknąć w postaci zapachu. W końcu w postaci zapachu chciał również zamknąć materię ożywioną – zwierzęta, a następnie ludzi. Jego ambicje perfumiarskie i żądza sprawił, że początkowo krzywdził zwierzęta, zabijał je, po to by zatrzymać ich zapach w postaci perfum. W końcu zaczął on także krzywdzić ludzi, zabijał młode kobiety, dziewice, które pociągały go swoim zapachem. Zapach młodej dziewicy był dla niego tak ważny, że chciał stworzyć go jak najwięcej by mu go nie brakło. Bohater wpadł w obsesje, stał się seryjnym mordercą. Jego ofiarami były kobiety, niczemu niewinne, przypadkowe dziewczyny, które służyły mu jedynie jako składnik perfum. Bez żądnych skrupułów i wyrzutów sumienia mordował kolejne kobiety, tylko po to by osiągnąć korzyści dla siebie. W swoich eksperymentach nie cofał się przed niczym i nawet nie zauważył, że zamordował przy tym dwadzieścia cztery kobiety . Grenouille krzywdził innych ze względu na swój egoizm, mordował przypadkowe kobiety, które były dla niego jedynie składnikiem perfum i elementem prowadzącym do spełnienia jego marzeń. Bohater robił to jednak nieświadomie, był on zbyt zapatrzony w osiągniecie postawionego sobie celu i dopiero później zdał sobie sprawę z tego co robił.

Innym przykładem występowania motywu krzywdzenia ludzi w literaturze może być Makbet Williama Szekspira. Tytułowy bohater skuszony przepowiednią czarownic i wspierany przez ambitną i żadną władzy żonę stał się złym człowiekiem, który krzywdził i mordował innych. Zaczęło się się od zabójstwa króla Dunkana, który przebywał u niego z gościną. Makbet zabił swego pana, któremu był winien wierność i gościa swego domu. Pomimo wyrzutów sumienia i wątpliwości jego zło się tlyko nawarstwiało. Makbet mordował kolejne osoby i zapętlił się w swoim złym postępowaniu na tyle, że nie mógł już niczego cofnąć co doprowadzało do kolejnych zbrodni. Jedna zbrodnia pociągnęła za sobą szereg innych, popełnionych po to, by utrzymać bezprawnie zagrabioną koronę. Analizując ten przykład widzimy, że zło jest też wynikiem walki o swoje cele, o władzę i majątek. Możliwość objęcia władzy sprawiła, że Makbet zaczął krzywdzić innych na nic nie zważając. Żądza władzy przyćmiła mu jego sumienia i postępował on wbrew sw2ojemu kodeksowi etycznemu, krzywdził innych, by osiągnąć swój cel.

Kolejnym przykładem krzywdzenia innych mogą być książki Marka Boruckiego pt „terroryzm – zło naszych czasów’ oraz Johna Follaina „Carlos Szakal – czerwony” terrorysta. Przedstawiają one terroryzm, czyli użycie siły i przemocy, by wymusić na swojej ofierze konkretne działania, głównie polityczne. Jest to obecnie jedno z największych zagrożeń świata. Borucki mówi o terroryzmie jako o zjawisku powszechnym, jednak jednocześnie trudnym do zdefiniowania. Dla niego jest to jednak zaplanowane i zorganizowane działanie głównie większych grup, którego celem jest wymuszenie ustępstw lub świadczeń za pomocą wyrządzania innym krzywdy. Czynią tak np. Palestyńczycy, którzy walczą o niepodległość i swój własny kraj. Sposobem tej walki są właśnie zamachy, masowe ataki na cywilów. Używają oni przemocy wobec ludzi nie tylko wpływowych, ale także zwykłych ludzi, którzy nie mają nic do powiedzenia. Podobnie działają Kurdowie, którzy walczą o te same cele, lecz na innych terytoriach.

Jednym z najbardziej znanych terrorystów na świecie stał się Carlos Szakal, a właściwie Ilich Ramírez Sánchez, który pochodzi z Wenezueli. Jest bohaterem książki Carlos Szakal- Czerwony terrorysta, autorstwa Johna Follaina, który szczegółowo opisał losy jednego z najbardziej znanych terrorystów świata. Jego osoba z góry miała mieć nadany światopogląd, bowiem jego ojciec nazwał go Ilicz, ku chwale rosyjskim komunistom. Był on kształcony i wychowywany tak by chwalić komunizm i dla niego walczyć. Gdy Sanchez został wyrzucony ze studiów w Moskwie natrafił na ludzi, którzy powiązani byli z palestyńskimi organizacjami bojowymi, które walczyły o wyzwolenie Palestyny. Sanchez stał się wyrafinowanym zabójcą – terrorystą, którego celem było krzywdzenie innych. Był człowiekiem który z natury nastawiony był na walkę o cele polityczne w sposób brutalny, krzywdząc drugiego człowieka. Nie miał on żądnych skrupułów, chciał on po prostu osiągnąć swój cel, a sposób w jaki to robił, czyli terroryzowani innych, często niewinnych osób wydawało mu się sposobem idealnym. Szakal krzywdził swoje ofiary na różne sposoby – stosował porwania, podkładał bomby w miejscach publicznych, porywania samolotów. Nigdy nie miał przy tym większych skrupułów, gdyż liczył, że to pomoże mu osiągnąć wybrany cel.

Motyw ludzkiej krzywdy jest również poruszany w innych dziedzinach sztuki, chociażby w malarstwie. Tematy zła i ludzkiego cierpienia pojawiają się bardzo często w obrazach. Pierwszy przykładem może być dzieło słynnego Pabla Picasso pt. „Masakra w Korei”, które powstało w 1951 roku. Przedstawia ono amerykańskich żołnierzy, którzy brutalnie traktują koreańskich cywilów. Obraz ten mówi o pacyfistycznych przekonaniach artysty, który sprzeciwiał się złu.

Kolejnym malarskim przykładem krzywdy ludzkiej jest obraz Tycjana „Kain i Abel”, który powstał w 1510 roku. Ukazuje on biblijny motyw braterskiej krzywdy i morderstwa. Dzieło to jest artystycznym zobrazowaniem księgi rodzaju i pokazuje jak człowiek jest w stanie skrzywdzić własnego brata z powodu zazdrości, pożądając tego co on ma. Krzywda ludzka jest tu ukazana jako źródło zawiści, nawet wśród najbliższych.

Ludzie krzywdzą siebie nawzajem od zawsze. Tkwi w nas zło, które jednak nie zawsze się ujawnia. Wyjaśnienie faktu dlaczego ludzie są źli nie jest jednoznaczne, bowiem istnieją różne motywy i kierunki krzywdzenia innych. Jedną z przyczyn jest chęć zdobycia pieniędzy, wzbogacenia się cudzym kosztem. Niektórzy krzywdzą innych w obronie własnej, by zapewnić sobie bezpieczeństwo i wolność. Także chęć spełnienia marzeń i dotarcia na szczyt jest powodem ludzkiego zła i krzywdy drugiego człowieka. Często ludzka krzywda jest też skutkiem walki o cele polityczne, walki o uzyskanie dla danej grupy jakiś udogodnień. Ludzie nie są źli z natury, nie są oni wcieleniem zła, często krzywdzą innych nawet nieświadomie. Ujawnia się ono dopiero w wyniku pewnych sytuacji, które wpływają i zmieniają psychikę człowieka. Zło jest u nich wynikiem zmian psychicznych i społecznych oraz brakiem wrażliwości na ludzką krzywdę.