Urbanizacja i sieć osadnicza w Polsce praca

Urbanizacja : jest pojęciem dosyć ogólnym, jednak ściśle dotyczy rozwoju miejskiej sieci osadniczej. Może także oznaczać: • zmianę osad wiejskich w osady o prawach miejskich, • zwiększenie liczby ludności zamieszkującej w miastach, • zakładanie nowych miast, • rozwój już istniejących osad miejskich, • przenikanie do wsi stylu życia charakterystycznego dla ludzi mieszkających w miastach, co przejawia się w mianie przyzwyczajeń. Przeważnie dzieje się tak, gdy ktoś wyjechał ze wsi do miasta na studia lub do pracy sezonowej. Wówczas wiele pozostałych mieszkańców zaczyna przejmować miejską kulturę jako swoistego rodzaju modę. Często również ten miejski styl życia jest przenoszony na obszary wiejskie przez letników lub osoby posiadające w tych okolicach swoje letnie domki. • wprowadzanie do osad miejskich budownictwa i architektury specyficznych dla miast, czyli np. wysokiej zabudowy o wielu kondygnacjach, • wzrost liczby ludzi, którzy pracują w sektorze pozarolniczym, czyli w przemyśle lub usługach. Do kryteriów, które musi spełnić miejscowość aby otrzymać prawa miejskie należą m.in.:

1. Fizjonomiczne.
2. Ekonomiczne.
3. Społeczne.
4. Techniczne.
5. Wielkościowe.
6. Kulturalne.
7. Socjalne.

W Polsce występują dwie formy miast:

1. Aglomeracja monocentryczna – np. aglomeracja warszawska, szczecińska, poznańska, wrocławska.
2. Aglomeracja policentryczna (konurbacja) – w Polsce są tylko dwie: aglomeracja górnośląska (GOP – Górnośląski Okręg Przemysłowy) i aglomeracja trójmiejska.

Wg rozwoju miasta Polski można podzielić na:

1. Miasta średniowieczne (Kraków, Poznań, Sandomierz, Warszawa, Lublin) – większość miast w Polsce ma właśnie rodowód średniowieczny.
2. Miasta renesansowe (Zamość).
3. Miasta barokowe (Wilanów, Białystok, Rydzyna, Radzyń Podlaski).
4. Miasta przemysłowe (Łódź, Katowice, Stalowa Wola, Gdynia).

Urbanizacja przebiega w czterech płaszczyznach:

• urbanizacja demograficzna - polega na przemieszczeniu się ludności ze wsi do miast, oraz na zroście liczby mieszkańców miast

• urbanizacja przestrzenna - polega na zwiększaniu się obszaru miast, powiększaniu ich pojemności (również przez zagęszczenie zabudowy), powstawaniu nowych miast oraz wprowadzanie do osad miejskich budownictwa architektury specyficznych dla miast, czyli np. wysokiej zabudowy o wielu kondygnacjach

• urbanizacja ekonomiczna - polega na stałym wzroście liczby ludności pracującej zawodach pozarolniczych oraz na postępującym różnicowaniu się tej ludności stosunku do ludności wykonującej zajęcia rolnicze

• urbanizacja społeczna - polega na przyswojeniu miejskiego stylu życia, a także przenikaniu miejskich wzorów ekonomicznych, społecznych i kulturowych na wieś

Sieć Osadnicza w Polsce Osadnictwo: to proces stopniowego osiedlania się ludności na danym obszarze. Rozwój sieci osadniczej jest uzależniony od rozwoju przemysłu, handlu oraz uwarunkowań środowiska przyrodniczego. Układ osadniczy :to szereg powiązań między jednostkami osadniczymi, wymuszający funkcjonowanie społeczno-administracyjne na danym obszarze. Jako cecha charakteryzująca układ osadniczy wymieniania jest hierarchiczność elementów składowych i występowanie ośrodka centralnego — dominującego i jednostek pochodnych-mniejszych. Podstawowymi jednostkami sieci osadniczej są wsie i miasta. Ich wielkość, układ przestrzenny i wygląd są różne ze względu na zróżnicowanie warunków przyrodniczych, historycznych, gospodarczych i społecznych. Wieś – jednostka osadnicza, w której większość mieszkańców trudni się uprawą roślin i hodowlą zwierząt. W skład wsi, obok zabudowań gospodarczych i mieszkalnych, wchodzą również użytki rolne. Współczesną odmianą wsi jest wieś zurbanizowana położona najczęściej w pobliżu wielkiego miasta. Większość jej mieszkańców dojeżdża do pracy w mieście, co powoduje stopniowe zanikanie zabudowy gospodarczej oraz powstawanie domów mieszkalnych zbliżonych wyglądem do podmiejskiej zabudowy willowej. Miasto –historycznie ukształtowana jednostka osadnicza charakteryzująca się dużą intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych. Na układ przestrzenny miasta, czyli jego rozplanowania składa się sieć głównych ciągów komunikacyjnych (ulic, dróg i placów) a także rozmieszczenie i położenie względem siebie parceli miejskich i zespołów budynków. W pobliżu wielkich miast rozwijają się strefy podmiejskie, czyli obszary o charakterystycznej wiejsko- miejskiej zabudowie, dużej ilości terenów zielonych i intensywnej towarowej gospodarce rolnej – szklarniowa uprawa warzyw, sadownictwo, chów zwierząt. Największe aglomeracje Polski

Aglomeracja– w urbanistyce jest to obszar o intensywnej zabudowie, charakteryzujący się również dużym zagęszczeniem ludności przebywającej na danym terenie okresowo lub stale. Aglomeracje charakteryzują się dużym przepływem osób i towarów oraz znaczną wymianą usług. W brzmieniu bardziej potocznym aglomeracja jest skupiskiem sąsiadujących ze sobą miast i wsi, które stanowią wspólny organizm, poprzez zintegrowanie lub uzupełnianie się rozmaitych form infrastruktury tych miejscowości oraz wzajemne wykorzystywanie potencjałów, którymi te miejscowości dysponują. Wyróżniamy aglomerację: monocentryczna – z jednym głównym miastem ( np. Warszawa , Poznań , Łudź )
policentryczna – z kilkoma ważnymi ośrodkami miejskimi, które żadne nie dominuje – nazywana także konurbacją. (np. aglomeracja rybnicka, bydgosko-toruńska Do wielkich zespołów miejskich zalicza się: •Stołeczna aglomeracja Warszawska ( ok. 2,5 mln mieszkańców) •Katowicka aglomeracja (ok. 4 mln o zaznaczeniu ponadregionalnym ) •Aglomeracja Łódzka, Krakowska, Szczecińska, Gdańska, Wrocławska i Poznańska ( każda z nich ok. 0,5 mln mieszkańców) Łącznie w obrębie 8 największych aglomeracji mieszka prawie 1/3 ludności Polski. Sieć osadniczą w Polsce charakteryzują: • umiarkowana, policentryczna koncentracja ludności i aktywności gospodarczej w kilkunastu ośrodkach średniej wielkości, dość równomiernie rozmieszczonych w przestrzeni kraju, • relatywnie niewielki udział metropolii stołecznej w liczbie ludności kraju (Warszawa – 4,2%, Madryt – 7,3%, Londyn – 12,3%, aglomeracja paryska – 17%), • niska pozycja polskich metropolii w rankingach europejskich (Warszawa – w grupach V i VI w klasyfikacjach ośmiogrupowych), • niski stopień urbanizacji – niespełna 62% - który od 12 lat pozostaje na niezmienionym poziomie, • bardzo silnie rozproszone osadnictwo na obszarach wiejskich, które zamieszkuje aż 38% ludności Polski. Jedną z przyczyn zaniku migracji w relacji wieś-miasto i w relacjach międzyregionalnych jest sytuacja w dziedzinie mieszkalnictwa. Niedostateczna liczba mieszkań oraz niski standard są też czynnikiem generalnie niskiego stopnia zaspokojenia potrzeb społecznych i poziomu życia wielu rodzin. Obecnie w Polsce ok. 1,5 mln gospodarstw domowych nie posiada samodzielnego mieszkania. Przeciętny wiek zasobów mieszkaniowych w Polsce sięga 40 lat, a ponad 1 mln mieszkań jest całkowicie zdekapitalizowanych. Ponad 10 mln osób mieszka w Polsce w lokalach o obniżonym standardzie (z czego aż 44% to mieszkańcy wsi). Brak podaży mieszkań o zróżnicowanym standardzie powoduje, że ceny ich zakupu i wynajmu (zwłaszcza w miastach) przekraczają możliwości finansowe przeważającej liczby zainteresowanych. Infrastruktura komunalna w przeważającej ilości miast i gmin jest przestarzała, zdekapitalizowana i mało funkcjonalna. Dotyczy to także ośrodków metropolitarnych i wpływa na obniżenie ich pozycji konkurencyjnej w zabiegach o inwestycje, szczególnie kapitału zagranicznego. Istnieją także poważne braki w konserwacji, ekspozycji i rewitalizacji zespołów zabytkowych w miastach i na obszarach wiejskich. Poważnym problemem jest rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich, poprzemysłowych i powojskowych oraz obszarów podlegających restrukturyzacji.