Na przełomie wieku XX i nastąpiły znaczące zmiany dotyczące globalnego środowiska związanego z bezpieczeństwem, które wpłynęły na stan bezpieczeństwa państwa polskiego. Po 1989 roku szczególną uwagę zwrócono na aspekt utworzenia sprawnej strategii w odniesieniu narodowym oraz sformułowanie odpowiedniej polityki bezpieczeństwa, która mimo iż byłaby odrębna, dobrze realizowałaby zagadnienia związane z obronnością państwa. Na podstawie aktów prawnych takich jak: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej tworzone są nowe strategie, czy plany dotyczące polityki obronności. Oczywiście Konstytucja nie jest jedynym źródłem na którym można się opierać formułując powyższe doktryny. W tym celu korzysta się również ze strategii bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej , a także z uwagi na przynależność do paktu północnoatlantyckiego, z koncepcji strategicznej tej organizacji (NATO). Nie tylko kształtowanie poszczególnych strategii bezpieczeństwa ma wpływ na bezpośredni wpływ funkcjonowania państwa. Ważnym aspektem obronności RP jest fakt, iż nasz kraj leży w ściśle strategicznym miejscu i jak pokazała historia ma to istotny wpływ na funkcjonowanie europejskiej linii Wschód-Zachód. Biorąc pod uwagę fakt, że Polska leży na styku NATO z Rosja i Ukrainą, utrzymanie sojuszu z dwoma tymi państwami jest istotną sprawą, zważywszy na to, że Polska nie prowadzi polityki agresji i nie zamierza wdawać się w konflikt z żadnym innym państwem. Polska jak każdy inny kraj posiada własne interesy i cele strategiczne związane z obroną kraju. Podstawowymi interesami, które można znaleźć w Konstytucji RP(art. 5) są:

• Nienaruszalność terytorium
• Zachowanie wolności i praw człowieka i obywatela
• Ochrona dziedzictwa narodowego
• Ochrona środowiska Wyżej wymienione interesy, a zwłaszcza nienaruszalność terenu i niepodległość oraz bezpieczeństwo obywateli maja charakter egzystencjalny. Znaczy to, że trzeba je zachować, aby państwo dalej funkcjonowało. Celami strategicznymi RP są akcje mające na celu obronę realizacji poszczególnych interesów przed zagrożeniami z zewnątrz. Cele te odnoszą się do:
• Obrony terytorium RP oraz nienaruszalności polskich granic(granice morskie, lądowe i powietrzne)
• Ochrona obywateli
• Obrona terytoriów państw należących do NATO
• wspieranie akcji związanych z działaniami stabilizacyjnymi
• Rozwijanie sojuszy z innymi państwami, a zwłaszcza państwami sąsiadującymi. Jak widać przynależność do takiej organizacji jak NATO niesie za sobą potrzebę rozwoju pozytywnych relacji między państwami objętymi założeniami paktu północnoatlantyckiego. Wiąże się to z tym, że w razie zaatakowania jednego z państw, drugie zobowiązane jest przybyć z pomocą. Widzimy tutaj znaczącą różnicę pomiędzy polityką prowadzoną w latach 90, gdzie strategia bezpieczeństwa ograniczała się jedynie to zapewnienia równowagi własnemu państwu. Mimo iż Polska była członkiem Układu Warszawskiego, to państwa nie były wystarczająco zorganizowane, by udzielać pomocy sobie nawzajem, toteż każde z nich skupione było na własnym bezpieczeństwie. Wynikało to również z niedopasowania tamtejszych doktryn politycznym do istniejącego stanu rzeczy. W dalszej części Strategii Obronności Rzeczypospolitej Polskiej natrafiamy na Koncepcję obronności, w której wyróżnia się podstawowe zasady polskiej strategii obronności. Zaliczamy do nich:
• Zasadę odpowiedzialności narodowej i powszechności obrony- dotyczy ona uczestnictwa w sojuszach oraz koalicjach, dzięki czemu zdolności obronne są w znacznym stopniu zwiększone. W zasadzie tej znajdziemy informacje dotyczące powszechności. Znaczy to, ze każdy obywatel, łącznie z organami państwa jest zobowiązany do obowiązku obrony państwa.
• Zasadę współpracy i partnerstwa- poprzez współpracę z NATO, Polska zobowiązana jest do aktywnego uczestnictwa w Europejskiej Polityce Bezpieczeństwa i Obrony oraz w razie sytuacji kryzysowych na terenie Unii Europejskiej.
• Zasadę umocnienia zaufania i regionalnej stabilności militarnej- Polska zobowiązana jest do utrzymania potencjału obronnego na poziomie zgodnym z postanowieniami i traktatami międzynarodowymi. RP ma możliwość dokonywania zmian zbrojnych w zależności od chęci podjęcia danych działań obronnych, toteż wojennych.
• Zasadę odstraszania i wiarygodności- podstawowym założeniem tej zasady jest to, aby Polska utrzymała odpowiedni potencjał zbrojny, mogący wpłynąć na odstraszenie potencjalnego przeciwnika, a jednocześnie gwarantował jej oczekiwaną wiarygodność obronną w grupie swoich sojuszników.
• Zasadę elastyczności reagowania obronnego- opiera się ona na użyciu odpowiedniej siły w zależności od danego zagrożenia. Zasada ta gwarantuje ponadto elastyczne przechodzenie z funkcjonowania pokojowego na typowo wojenne lub kryzysowe.
• Zasadę współpracy cywilno wojskowej- współdziałanie organów cywilnych i wojskowych, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.
• Zasadę bilansowania potrzeb obronnych i możliwości kraju- chęć zbilansowania obecnych potrzeb kraju w aspekcie obronnym oraz społeczno-gospodarczym. Rzeczpospolita Polska jest przygotowana ponadto do prowadzenia trzech rodzajów działań strategicznych.

1. Działania prewencyjno- stabilizacyjne- neutralizacja źródeł zagrożeń polityczno-militarnych.
2. Reagowanie kryzysowe- działania związane z polityka wewnętrzna, jak i zewnętrzną(międzynarodową) mające na celu powstrzymywanie i opanowanie kryzysów i zminimalizowanie ich skutków.
3. Działania wojenne- odparcie aktów agresji skierowanych bezpośrednio w Polskę lub jej sojuszników, przy użyciu sił zbrojnych. Następnym zagadnieniem związanym z obronnością Rzeczypospolitej Polskiej są działania prewencyjno-stabilizacyjne. Działania mają te na celu wczesne rozpoznawanie danych zagrożeń i eliminowanie ich w zalążku zanim przerodzą się w większe kryzysy lub wojny. W wyniku tych działań Polska realizuje następujące zadania strategiczne:

• aktywnie kształtuje bezpieczne środowisko międzynarodowe
• buduje strefę zaufania z innymi państwami
• wspiera wysiłki państw w swoim otoczeniu mające na celu bezpieczne przeprowadzanie procesów transformacji i reform. Reagowanie kryzysowe jest to natomiast jak najszybsze opanowanie kryzysu, maksymalne zminimalizowanie jego skutków i przywrócenie stanu sprzed rozpoczęciach niechcianej sytuacji. Działania wojenne są prowadzone w razie napaści na Polskę lub sojusznicze kraje. W razie działań wojennych może zostać użyty cały lub częściowy potencjał militarny, w zależności od stopnia zagrożenia danym konfliktem. Działania wojenne prowadzi się poprzez operacje wojenne. Nieodłącznym aspektem bezpieczeństwa RP jest system obronności. Składa się on z trzech podstawowych elementów: podsystemu kierowania oraz dwóch podsystemów wykonawczych – militarnego (Siły Zbrojne RP) i pozamilitarnego (pozamilitarne ogniwa obronne). Wszystkie organy kierowania, które są odpowiedzialne za kierowanie działaniami obronnymi oraz powiązane informacyjnie oraz poprzez kompetencje, przy pomocy własnych aparatów wykonawczych tworzą podsystem kierowania obronnością. Wyróżniamy następujące organy kierowania:
• Prezydent RP
• Minister Obrony Narodowej
• Rada Ministrów Siły Zbrojne RP są jednym z podsystemów wykonawczych. Służą one ochronie granic państwa oraz jego nienaruszalności, a także niepodległości i niepodzielności granic państwa. Są one przystosowane do pełnienia trzech podstawowych zadań. Pierwsze to, obrona państwa w razie wojny. Dwa pozostałe to, zadania związane z reagowaniem kryzysowym oraz zadania dotyczące stabilizacji i prewencji. Siły Zbrojne RP dzielimy na: Wojska Lądowe, Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej, Marynarkę Wojenną oraz wojska specjalne. Natomiast do pozamilitarnych ogniw obronnych zaliczamy:
• Ochronę ludności i struktur państwa w warunkach zagrożenia
• zapewnianie materialnych, informacyjnych i duchowych podstaw egzystencji w razie kryzysu lub wojny
• zasilanie Sił zbrojnych RP zasobami ludności lub zasobami materiałowymi Ponadto wśród ogniw pozamilitarnych wyróżniamy ogniwa:
• Informacyjne- związane z ochrona i propagowaniem polskich interesów na arenie międzynarodowej
• Ochronne- mają za zadanie zapewnienie bezpiecznych warunków funkcjonowania dla ludności oraz struktur państwa.
• Gospodarcze- zapewnienie przetrwania ludności w razie kryzysu lub wojny. Strategia Obronności RP jest realizowana poprzez założenia wszystkich organów administracji państwowej, dowództwa i sztaby wojskowe, a jej założenia będą w dalszym stopniu udoskonalane poprzez precyzowanie nowych doktryn i dyrektyw wojskowych, a także dzięki planom strategicznym i operacjom Sil Zbrojnych.

Bibliografia:

• Ministerstwo Narodowe, Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej z roku 2000
• Stanisław Koziej, Obronność Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989-2009