[b] Ryby:[/b]

Ryby oddychają skrzelami oraz skórą. Skrzela są zawsze wilgotnymi, cienkimi strukturami, które często wystają ponad powierzchnię ciała. Zewnętrzna powierzchnia skrzeli styka się z wodą, podczas gdy wewnętrzna pozostaje w ścisłym kontakcie z siecią naczyń krwionośnych. Jeśli skrzela tracą kontakt z wodą to zapadają się. Seria szczelin skrzelowych przebija gardziel. Ścianki przegradzające je, wzmocnione dodatkowo elementami szkieletu, tworzą łuki skrzelowe. Na tych łukach osadzone są bogato unaczynione listki skrzelowe, które mogą być powycinane w tak zwane blaszki skrzelowe, zwiększające powierzchnię oddechową. U ryb kostnoszkieletowych skrzela okryte są kostną płytką (pokrywą skrzelową lub wieczkiem skrzelowym). Ruchy tej pokrywy pomagają w pompowaniu natlenionej wody do wnętrza ciała przez jamę gębową. Skrzela zawsze są narządem parzystym. Ryby nie posiadają dróg oddechowych. Ich rolę pełni przełyk. Jako że wymiana gazowa odbywa się na zasadzie dyfuzji między wodą a organizmem ryby, musi ona znajdować się w stałym ruchu.

[b]Płazy: [/b] Płazy oddychają za pomocą skrzeli, płuc, skóry oraz nabłonka jamy gębowo-gardzielowej. Dorosłe formy, o lądowym trybie życia oddychają głównie płucami. Gatunki wodne i larwy gatunków lądowych (kijanki) oddychają za pomocą skrzeli zewnętrznych lub wewnętrznych. W wyniku ewolucji płazy wykształciły płuca, powstałe z parzystego pęcherza pławnego. Są one proste i workowate. Wentylacja jest prymitywna. Płazy używają jamy gębowej jako pompy, nozdrzy i krtani jako zaworów, a dna jamy gębowej jako tłoku, do wtłaczania powietrza do płuc. Pojemność jamy gębowej wynosi około 25% pojemności płuc. Dodatkowym narządem oddechowym jest silnie unaczyniona błona śluzowa jamy gębowej. Płazy nie posiadają klatki piersiowej. Skóra płazów jest cienka, wilgotna, naga i to właśnie przez nią odbywa się większa część wymiany tlenowej. Niektóre gatunki, na przykład salamandry bezpłucne są w stanie pokryć w ten sposób całe zapotrzebowanie na tlen. Płazy w okresie zimy oddychają wyłącznie przez skórę.

[b]Gady:[/b]

Gady oddychają wyłącznie płucami. Powstały w wyniku ewolucji zrogowaciały naskórek mający chronić gada nie przepuszcza substancji. 

Płuca mają inną budowę niż u płazów. Fałdy są silnie rozwinięte, jama worka coraz bardziej się zmniejsza, aż staje się wąskim oskrzelem. Ruchy powodujące wymianę gazową również są inne. Akt ten dokonywany jest przy udziale mocnych skurczów mięśni tułowia, które powodują już nie tłoczenie, lecz ssanie. Skurcze mięśni międzyżebrowych podnoszą żebra, a objętość jamy ciała, w której znajdują się płuca, zwiększa się. Przy rozszerzaniu tej jamy powietrze zostaje wessane do płuc, w czasie opadania żeber zmniejsza się jama i powietrze zostaje wypędzone na zewnątrz. Wdech i wydech powietrza jest kontrolowany jest przez specjalne ośrodki nerwowe. Gady są pierwszą grupą u której pojawia się klatka piersiowa. Bierze ona udział w procesie oddychania. U węży jedno z płuc (prawe) zanika, natomiast drugie ulega wydłużeniu, może tworzyć worek powietrzny

U niektórych gadów, na przykład krokodyli, wykształciło się wtórne podniebienie, które oddziela jamę nosową od gębowej. umożliwia oddychanie w czasie gdy pysk jest wypełniony wodą.

[b] Ptaki:[/b]

Ptaki intensywniej niż wcześniejsze gromady pobierają tlen i wydalają więcej dwutlenku węgla. Płuca ptaków są silnie rozwinięte, mają one kształt gąbczastych ciał. Są połączone są z kilkoma parami worków powietrznych, których w żadnym razie nie należy porównywać do tych znajdujących się u płazów. Worki powietrzne u ptaków są częściowym magazynem zapasowego powietrza, w którym wskutek braku nabłonka respiracyjnego, nie odbywa się wymiana gazowa. Są to dodatkowe twory związane z lotem. Z worków powietrznych w czasie lotu dostaje się powietrze do płuc i jedynie w tym narządzie następuje wymiana gazowa. . Worki powietrzne oprócz udziału w procesie oddychania biorą udział w procesie termoregulacji i chronią narządy wewnętrzne. Dzięki nim w przypadku ptaków mówi się o tak zwanym „podwójnym oddychaniu”, przez które zarówno w czasie wdechu jak i wydechu krew zostaje natleniona. Do płuc powietrze dochodzi przez: otwory nosowe, jamę nosową, nozdrza wewnętrzne, krtań i tchawicę. Tchawica dzieli się w dalszej części na dwa oskrzela. Główne gałęzie oskrzeli dochodzą do worków powietrznych. [b] Ssaki:[/b]

Ssaki oddychają wyłącznie płucami. Intensywny metabolizm sprawia, że mają one bardzo duże zapotrzebowanie na tlen, możliwe do zaspokojenia dzięki dużej powierzchni płuc. Płuca u ssaków posiadają wiele drobnych pęcherzyków, dzięki, którym powierzchnia oddechowa się zwiększa. Pęcherzyki znajdują się na krańcach oskrzelików, rozwidleń oskrzeli. Powietrze dostaje się do płuc dzięki skurczom mięśni międzyżebrowych i przepony. Klatka piersiowa u ssaków jest dobrze rozwinięta. Ssaki wodne mogą brać wdech co 2- minut. W czasie jednego wdechu wykorzystują aż 90% powierzchni oddechowej płuc. W mięśniach magazynują duże ilości tlenu, a w czasie nurkowania ciśnienie wypycha powietrze z płuc do tchawicy i nozdrzy gdzie jego część jest absorbowana.