Kultura

Aby odpowiedzieć na stwierdzenie zawarte w temacie pracy, należy wyjaśnić dwa podstawowe pojęcia, które zawierają się w stwierdzeniu powyżej, a mianowicie: kultura i cywilizacja. Kiedy słowo kultura pojawiło się po raz pierwszy w języ-kach europejskich, nie miało jeszcze takiego znaczenia jakie ma dzisiaj: Pierwotnie łaciński termin cultura wiązał się z uprawą roli i oznaczał przekształcenie poprzez ludzką pracę naturalnego stanu zjawisk przy-rody w stan inny, bardziej pożądany i użyteczny dla człowieka.

Aby odpowiedzieć na stwierdzenie zawarte w temacie pracy, należy wyjaśnić dwa podstawowe pojęcia, które zawierają się w stwierdzeniu powyżej, a mianowicie: kultura i cywilizacja. Kiedy słowo kultura pojawiło się po raz pierwszy w języ-kach europejskich, nie miało jeszcze takiego znaczenia jakie ma dzisiaj:

  1. Pierwotnie łaciński termin cultura wiązał się z uprawą roli i oznaczał przekształcenie poprzez ludzką pracę naturalnego stanu zjawisk przy-rody w stan inny, bardziej pożądany i użyteczny dla człowieka.
  2. Cyceron ( 106-43 p.n.e. ) w ,,Rozprawach tuskulańskich” użył słowa cul-tura, na określenie filozofii. rozszerzył jego użycie na zjawiska inte-lektualne filozofię kulturą ducha. Z tym najwcześniejszym rozumieniem kultury łączyło się wyobrażenie wewnętrznego wysiłku zmierzającego do przekształcenia sfery ludzkiego myślenia w sposób analogiczny do przeobrażeń, jakim ludzka praca poddawała naturalną strukturę gleby, zewnętrzny świat przyrody. Kultura w tym sensie przenośnym – i po-chodne od niej wyrażenie kult – podobnie jak uprawa w pierwotnym ro-zumieniu, oznaczała zawsze kulturę czegoś: kulturę ducha, umysłu, kult bogów lub przodków.
  3. Termin kultura pojawiło się prawdopodobnie po raz pierwszy w języku angielskim dopiero w 1510 r. Oznaczał on ,,rozmyślny wysiłek zmierza-jący do rozwinięcia jakości jakiegoś przedmiotu.” Można więc mówić o „kulturze pszenicy” albo o „kulturze rzemiosł”, nie można natomiast mówić o „kulturze jako takiej”.
  4. W XVII w. Voltaire użył słowa kultura jako rezultat kształcenia i do-skonalenia umysłu. Wkrótce określano tak poziom osiągnięty przez wy-kształcenie jednostki, dobre maniery, znajomość sztuki i nauk.
  5. Zgodnie z definicją Adelunga z 1774 roku kultura jest to ,,uszlachetnienie lub wysubtelnienie wszystkich duchowych i fizycznych sił człowieka albo całego ludu, tak, że słowo to oznacza zarówno oświe-cenie i uszlachetnienie rozumu przez wyzwolenie z przesądów, jak też ogładę, uszlachetnienie i wysubtelnienie obyczajów”.
  6. W XVIII w. Werder określa kulturę jako doskonalenie się jednostki albo kwalifikacji, techniki i umiejętności, których jednostka nabiera w toku doskonalenia się, z tym że, że do osiągnięć tych włącza się zarów-no technikę jak i intelektualną stronę życia.
  7. W połowie XIX w. – Klemm („ojciec nauki antropologicznej”) uważał kulturę za obyczaje, rzemiosła i umiejętności, życie domowe i publiczne w czasie pokoju lub wojny, religię, naukę i sztukę.
  8. Edward Burnett Taylor w swojej definicji z 1871 roku napisał,, kultura, czyli cywilizacja jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierze-nia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki na-byte przez ludzi jako członków społeczeństwa”. Jedne z tych faktów odznaczają się materialnością (sztuka), inne wiążemy z władzami po-znawczymi – intelektem, z psychiką i wyobrażeniami, z wytworzonymi z biegiem lat wzorami i normami, które wprowadzają jakiś porządek w życie społeczności (np. wiedza, prawa, obyczaje, religia).
  9. Antonina Kłoskowska formułuje takie określenie: kultura jest to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiega-jące według wspólnych dla zbiorowości społecznej wzorów wykształco-nych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierająca wytwory ta-kich zachowań .
  10. J. Szczepański uważa że: kultura jest to ogół wytworów działalności ludzkiej materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposo-bów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbio-rowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokole-niom.
  11. Encyklopedia Popularna w haśle ,kultura podaje, że jest to ,,całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany z pokolenia na pokole-nie; w skład tak pojętej kultury wchodzą nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości i wyznaczające obowiązujące zachowania” . Przedstawione tu definicje miały podłoże socjologiczne. Następne definicje kul-tury według kilku autorów będą zmierzały w kierunku artystycznym.
  12. P. Rozmysłowicz uważa, że kultura artystyczna to całokształt proce-sów i zjawisk duchowej i praktycznej działalności człowieka dotyczącej tworzenia, rozpowszechniania i wykorzystania dzieł sztuki lub przed-miotów materialnych, posiadających wartość artystyczną. Inaczej mó-wiąc, przez kulturę artystyczną rozumieć możemy zespół kryteriów, podziałów i nawyków oraz zasad funkcjonowania wytworów o charakte-rze artystycznym w określonej epoce, w społeczeństwie lub grupie społecznej.
  13. Według I. Wojnara mianem kultury określa się także swoistą aktyw-ność duchową człowieka, pewien zakres norm moralnych. […] Kultura, to tyle co kultura artystyczna, szeroko pojęta sztuka, różne jej dziedziny ( literatura, sztuki piękne, muzyka, teatr, kino). Kultura to także spo-sób życia człowieka, i jego pracy, to określona postawa zarówno ludz-kich zbiorowości, jak i jednostek.
  14. T. Kostyrko kulturę artystyczną pojmuje jako fragment (rodzaj, typ) kultury symbolicznej. Obejmuje ona sterujące realizacją zjawisk arty-stycznych i estetycznych, w tym dzieł sztuki, normy, które ujawniają się przez praktykę artystów, twórców nieprofesjonalnych, krytyków i odbiorców. Podsumowując cytowane definicje, możemy zauważyć, że siłą twórczą, a zara-zem bodźcem do wszelkich działań kulturalnych jest człowiek i w efekcie końco-wym wszystko się do niego sprowadza.