Rola wychowawcy i wychowanka w pedagogice analityczno-empirycznej

Pedagogika analityczno- empiryczna to pedagogika oparta na orientacji pozytywistycznej, której istotą w pedagogice jako dyscyplinie jest wytwarzanie wiedzy pewnej, przydatnej do przewidywania rzeczywistości szkolnej i zachowania ludzi. Wiedza ta jest oparta na empiryźmie, obiektywnym poznaniu oraz odrzuceniu wszystkiego co duchowe. Taki obiektywizm ma swoje odzwierciedlenie w behawioryźmie, który polega na analizie obiektywnego zachowania się człowieka na określone bodźce a przedmiotem badania może być wyłącznie to, co namacalne, możliwe do zaobserwowania oraz rejestrowane obiektywnymi, naukowymi metodami.

Pedagogika analityczno- empiryczna to pedagogika oparta na orientacji pozytywistycznej, której istotą w pedagogice jako dyscyplinie jest wytwarzanie wiedzy pewnej, przydatnej do przewidywania rzeczywistości szkolnej i zachowania ludzi. Wiedza ta jest oparta na empiryźmie, obiektywnym poznaniu oraz odrzuceniu wszystkiego co duchowe. Taki obiektywizm ma swoje odzwierciedlenie w behawioryźmie, który polega na analizie obiektywnego zachowania się człowieka na określone bodźce a przedmiotem badania może być wyłącznie to, co namacalne, możliwe do zaobserwowania oraz rejestrowane obiektywnymi, naukowymi metodami.

 W pedagogice analityczno- empirycznej uważa się, że człowiek jest istotą zewnątrz sterowną tzn, że jego zachowanie zależy w szczególności od uwarunkowań zewnętrznych. Wychowanie jest przede wszystkim bezpośrednim oddziaływaniem na wychowanków w formie różnego rodzaju manipulacji z nagrodami i karami. Behawioryści uważali, że każdego można „umodelować”, jak się chce, trzeba tylko stosować odpowiednie techniki, kary i nagrody a proces wuchowania i nauczania jest procesem warunkowania i modelowania zachowań. 
 
  Nauczyciel w tym procesie odgrywa role technologa, manipuluje wzmocnieniami, dąży do określonego celu, reakcji. Wychowawca jest osobą autorytarną, posiada władczą postawę wobec wychowanków. Uczniowie mają być posłuszni i  muszą dopasowywać się do form pracy oraz muszą wypełniać solidnie obowiązki i zadania odgórnie narzucone. Wychowankowie traktowani są masowo,wszyscy nauczani są tego samego bez możliwości własnej interpretacji przekazywanej treści, w żaden sposób nie uczestniczą w procesie planowania procesu wychowawczo-edukacyjnego, gdyż wszystko zależne jest od świata zewnętrznego. Uczeń traktowany jest przedmiotowo, nie ma miejsca na  uwzględnianie indywidualnej specyfiki dziecka, mimo że każdy z nas ma określone zainteresowania i własny tok myślenia. Uczeń musi dopasować się do szkolnego wzorca, modelu, nie ma poszanowania dla wolności wyboru. Wychowawca  działa zgodnie z zaprogramowaną pracą wychowawczą ujętą w konkretne cele. Opiera się tylko i wyłącznie na faktach, nie ma miejsca na dyskusje, przemyślenia, nie można podważać przekazywanej wiedzy, gdyż jest to wiedza pewna. Między wychowawcą a wychowankiem nie ma dialogu, rozmowa to odpytywanie, oraz wymuszanie określonej odpowiedzi. 
 Na ogół takie założenia nie sprzyjają  przejawom indywidualności i kreatwności ucznia, tłumiona jest aktywność człowieka. W żaden sposób tacy wychowankowie nie będą i nie są przygotowani w dzisiejszym społeczeństwie, które wymaga od nas pomysłowości, zaradności, myślenia, analizy oraz krytycznego podejścia do różnych sytuacji. Niestety w pedagogice analityczno- empirycznej na te wszystkie cechy nie ma miejsca. Owszem, również musimy się dopasowywać w określone struktury społeczeństwa by nie zostać dewiantem, jednakże to dopasowanie to również walka o swoje zdanie, szukanie własnego JA, odnalezienie swoich uważań i poglądów. Powinniśmy mieć szanse krytyki, oraz odrzucenia pewnych treści, poprzez wyrażenie własnego zdanie, nawet jeśli to nic nie zmieni w końcowym efekcie. 

 Pedagogika analityczno-empiryczna to wychowanie przedmiotowe, rola nauczyciela sprowadza się w pewnym sensie do „ tresury” a uczeń jest tylko materiałem do wyuczenia zachowań, jest marionetką, która wykonuje takie ruchy dokładnie jak chce jej sterownik..