Barok to okres trwający od końca XVI aż do końca XVII wieku. Był on przepełniony niepokojem, niepewnością oraz brakiem wiary w możliwości człowieka. To właśnie wtedy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów narodziło się nowe zjawisko zwane sarmatyzmem. Jednak co tak naprawdę kryje się pod tą nazwą? Podczas mojego wystąpienia postaram się odpowiedzieć na to pytanie, a także zastanowię się nad tym, w jakich dziedzinach życia przejawiało się to zjawisko. Sarmatyzm to obszerne pojęcie, różnie rozumiane przez badaczy na przełomie wieków. Dziś wiemy, że jest to przede wszystkim ideologia i kultura szlachty polskiej, dominująca między końcem XVI a schyłkiem XVIII stulecia. Jednak w dobie baroku zaczęto tworzyć różne mity i legendy, tłumaczące to zjawisko. Ówcześni historycy twierdzili, że mieszkańcy Rzeczypospolitej są potomkami Sarmatów, którzy podobno przed wiekami zamieszkiwali ziemie polskie. Szlachcie takie wyjaśnienie bardzo się spodobało, ponieważ Sarmatom przypisywano wiele wspaniałych cech, tj. waleczność, odwaga, męstwo czy wierność. Jednak w późniejszym okresie baroku, sarmatyzm zaczęto definiować nieco inaczej. Wiązano go z szeregiem negatywnych cech, które wówczas charakteryzowały szlachtę. Była to ksenofobia, czyli lęk przed wszystkim, co obce, nacjonalizm, nietolerancja religijna, awanturnictwo czy pijaństwo. Polska szlachta otrzymując coraz więcej przywilejów, zaczęła ich nadużywać, co doprowadziło do zerwania pierwszego sejmu na mocy prawa liberum veto. Jednak sarmatyzm to nie tylko zjawisko występujące w polityce ówczesnej Polski. Przejawiało się ono w różnych dziedzinach życia. Polska szlachta słynęła ze skłonności do przesady w gestach, zachowaniach, strojach czy obrzędach. Mówiono wręcz o teatralizacji życia codziennego. Strój ówczesnego szlachcica przypominał teatralny kostium. Pełen barw i różnych dodatków miał podkreślać wyższość nad innymi. Sarmaci lubili także ceremonie z wielką pompą czy pogrzeby, które swoją podniosłością dorównywały dzisiejszym świętom państwowym. W tym czasie rozwinęła się sztuka, która miała utrwalać sławę narodu i chwalić wielkie czyny przodków. Właśnie dlatego wysoko ceniony był portret, ukazujący dumnych królów czy książąt. Inny charakter miał portret trumienny, umieszczany na nogach trumny. Miał on ukazywać jak najbardziej realny wizerunek zmarłego. Ze zjawiskiem sarmatyzmu szczególnie powiązany jest poeta- Wacław Potocki i pamiętnikarz- Jana Chryzostom Pasek. To właśnie oni ukazywali polską szlachtę taką, jaka naprawdę jest. Ten pierwszy swojej twórczości mówił nie tylko o braku patriotyzmu, ale także o potrzebie właściwego kształtowania spraw społecznych, postaw obywatelskich czy wyznaniowych. Natomiast Pasek był, jak przystało na prawdziwego Sarmatę, awanturnikiem. Jego pamiętniki to manifestacja sarmatyzmu w literaturze polskiej. Świadczą o tym jego przekonania o wyższości stanu szlacheckiego ponad innymi, przywiązanie do odrębnego obyczaju i formy życia towarzyskiego oraz upodobania do zabawy.

   Mimo tych wszystkich negatywnych cech opisujących sarmatów, sądzę, że takie zjawisko w Polsce było potrzebne, ponieważ dzięki temu nasz kraj w pewien sposób zaistniał  w Europie. Podczas tego okresu powstało wiele dzieł literackich, dzięki którym poznajemy ówczesną kulturę i obyczaje. Mam nadzieję, że w pełni ukazałam czym , tak naprawdę jest sarmatyzm i w jakich dziedzinach życia występuje.