Tematem mojej prezentacji jest: przedstawienie różnych sposobów funkcjonowania motywów biblijnych w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Biblia oprócz dorobku antyku jest jednym z dwu najważniejszych źródeł naszej kultury, z niej wyrasta bogactwo literatury i sztuki. Biblia jest sacrum-księgą świętą dla chrześcijan i w części Starym Testamencie dla wyznawców judaizmu. Prezentuje pewien kodeks tego, co dobre lub złe, jest zbiorem fabuł, anegdot i motywów, do których wciąż powraca literatura. Jest natchnieniem dla wielu pisarzy, poetów, inspiruje myślicieli, przez wieki była tematem realizacji malarskich i rzeźbiarskich. Dlatego ten, kto nie zna w ogóle Biblii, nie zrozumie większości dzieł sztuki naszej cywilizacji. Może nie pojąć nawet zwykłej mowy, bo wiele frazeologizmów pochodzi właśnie z tego dzieła. W poezji dawnej i współczesnej znajdujemy wiele utworów poświęconych różnym motywom biblijnym. Ja w swojej prezentacji szczególną uwagę zwrócę wpływowi motywów biblijnych na sposób kreacji świata przedstawionego w dziełach literackich i malarskich. Jako pierwszy utwór, którym posłużę się w swoim wystąpieniu jest III cz. „Dziadów” A. Mickiewicza. Przedstawiona w V scenie, czyli WIDZENIU KSIĘŻĄ PIOTRA historiozoficzna koncepcja losów Polski to przejaw, popularnego w czasach romantyzmu, mesjanizmu. Samo pojęcie mesjanizm swoimi korzeniami sięga od judaizmu i pochodzi od imienia Mesjasza, człowieka wysłanego przez Boga na ziemię, a więc zbawcę, który przyniesie Izraelitom wolność i zapewni im, jako narodowi wybranemu panowanie nad światem. Chrześcijanie uznają Chrystusa za odkupiciela. Ksiądz Piotr jest człowiekiem pokorny, miłującym Boga, dlatego to właśnie on otrzymuje znak od Boga, będący objaśnieniem przyszłych losów narodu. Dzieje te, znaczone męczeństwem młodzieży polskiej i zsyłkami na Syberię, porównane zostały do drogi Krzyżowej Chrystusa. Mickiewicz ukazuje szansę na odzyskanie utraconej niepodległości w sposób symboliczny. Ksiądz widzi jedno dziecię, któremu udało się ujść z życiem z rzezi niewiniątek. Wyrośnie ono na obrońcę i odkupiciela narodu. W widzeniu jawi się jako postać nieokreślona, któremu poeta nadaje tajemnicze imię “czterdzieści i cztery”. Zakonnik widzi także Polskę cierpiącą jak Chrystus, umierającą i zmartwychwstającą jak on. Tak jak Jezus był odkupicielem grzechów całej ludzkości, tak Polska ma spełnić podobną rolę wobec innych narodów. Mesjanizm 5sceny przejawia się w teorii, Polski jako Chrystusa narodów. Jak widać scena ta zawiera wiele odwołań do symboliki Biblijnej. Konkretnym wydarzeniom i postaciom z dramatu zostaje nadane znaczenie religijne. Przedstawiona jest symboliczna scena ukrzyżowania Polski, w której rolę Heroda pełni car Mikołaj I. Piłatem umywającym ręce jest Francja, która mimo zabiegów dyplomatycznych nie udzieliła Polsce pomocy. Rolę żołdaków pełnią Prusy i Austria. Moskale są natomiast porównywani do żołnierza przebijającego bok Chrystusa. Mesjanizm pozwolił przetrwać narodowi polskiemu i nadał sens cierpieniu podczas zaborów. Widzenie księdza Piotra wskazuje, że narodowa historia rozwija się według “wyższego”, Boskiego planu, w którym nic nie dzieje się przypadkowo. Historia Polski okazuje się powtórzeniem losów Chrystusa. Używając właśnie tej symboliki biblijnej Mickiewicz usiłował ukazać wartość i siłę narodu, a w sytuacji popowstaniowej klęski stworzyć optymistyczną wizję świata.