Regionalizacja bezpieczeństwa.

1. Teoretyczne podstawy regionalizmu w polityce bezpieczeństwa
2. Formy regionalnych organizacji bezpieczeństwa.
3. Wiodące organizacje bezpieczeństwa europejskiego REGIONALIZM W ujęciu prawno-politycznym: tworzenie, w oparciu o historyczno-prawne uwarunkowania, wyższych form współistnienia państw W ujęciu globalistycznym: każda forma zrzeszania się państw ponad granicami, oparta na wspólnocie interesów i celów Z punktu widzenia politologii: zrzeszanie się państw o zbieżnych celach, bliskich sobie kulturowo i językowo, przy czym podkreślona zostaje autonomia i suwerenność państw Ujęcie wąskie: “zjawisko poszukiwania przez zbiorowość terytorialną, wewnątrz większego systemu państwowego, własnej tożsamości„ G. Gorzelak W polityce: tendencja do decentralizacji władzy państwowej W teorii stosunków międzynarodowych: forma współpracy państw w regionie (ujęcie szerokie) INTEGRACJA REGIONALNA -> WZROST BEZPIECZEŃSTWA • Deklaracje i zobowiązania dotyczące zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa • Gwarancja stabilizacji w regionie • Zsynchronizowanie wspólnej polityki zagranicznej • Koordynacja polityki obronnej • Zwiększenie się efektywności działań • Dążenie do pokojowego rozstrzygania ewentualnych zaistniałych sporów w ramach porozumień lokalnych DROGA DO WSPÓŁPRACY REGIONALNEJ Krok I. : Świadomość regionalna Krok II. : Uwidocznienie zbieżności interesów i potrzeb Krok III. : Wzrost interakcji Krok IV. : Instytucje regionalne

Bezpieczeństwo regionalne – jeden z rodzajów bezpieczeństwa rozpatrywany na podstawie kryterium przestrzennego. Pojęcie to odnosi się do zagrożeń i przeciwdziałań wobec nich występujących w danym regionie. W okresie zimnej wojny rozwiązania regionalne zostały podporządkowane wymogom i regułom rywalizacji dwóch supermocarstw. Rozpad świata dwublokowego dał impuls do rozwoju nowego regionalizmu. Do głównych przyczyn, które spowodowały ewolucję podejścia i zwrot w kierunku bezpieczeństwa regionalnego należą: • wzrost świadomości politycznej społeczeństw, która powoduje zdolność do dostrzegania wspólnych interesów i zagrożeń występujących w danym regionie, • uznanie integracji regionalnej za bardziej efektywne narzędzie służące zapewnieniu bezpieczeństwa, • wzrost interakcji między państwami regionu oraz tworzenie instytucji czy też organizacji o charakterze regionalnym pogłębiających owo zjawisko. Niewątpliwie regionalizacja bezpieczeństwa powoduje, że w większym stopniu uwzględniana jest lokalna specyfika zagrożeń oraz metod i środków przeciwdziałania. Warto zauważyć, że bezpieczeństwo regionalne w ujęciu przestrzennym dotyczy również odległych obszarów np. strefy Atlantyku czy też Pacyfiku. Jednakże to właśnie fizyczna odległość jest głównym czynnikiem, który wpływa na umacnianie się interakcji między państwami danego regionu. Kompleksy bezpieczeństwa obejmują trwałe związki przyjaźni i nieprzyjaźni zachodzące wewnątrz geograficznych ram współzależności bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo regionalne należy rozpatrywać również w aspekcie egoistycznego podejścia większości państw. Otóż bardzo trudno jest skłonić państwa, które czują się bezpiecznie z racji przestrzennego, politycznego lub ekonomicznego oddalenia od siedliska konfliktu, aby w sposób bezpośredni i skuteczny solidaryzowały się z ofiarą napaści czy innego grożącego jej niebezpieczeństwa, ponieważ ich własne ryzyko, wkalkulowane w taką akcję zbiorowej pomocy z reguły przekraczałoby rozmiary możliwego zagrożenia. W zderzeniu egoistycznie i najczęściej krótkowzrocznie pojmowanego interesu narodowego ze zobowiązaniami międzynarodowymi ów pierwszy przeważa. Istotnym elementem struktury bezpieczeństwa międzynarodowego są organizacje międzynarodowe o charakterze regionalnym oraz inicjatywy regionalne będące wynikiem porozumienia stron w ramach organizacji bądź działających poza jej strukturami, np. NATO, OBWE, UE. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie jest ogólnoeuropejską organizacją zrzeszającą 55 państw, głównie europejskich ale wśród członków organizacji znajdują się również USA, Kanada, byłe republiki radzieckie. Status współpracujących partnerów posiadają Japonia, Korea Południowa, Algeria, Egipt, Izrael, Jordania, Maroko i Tunezja. OBWE zostało założone jako pierwszy regionalny instrument wczesnego ostrzegania, zapobiegania konfliktom i przywracania pokoju w rejonach wygasłych konfliktów. Działalność organizacji poświęcona jest wielu problemom związanym z szeroko pojętym bezpieczeństwem, takimi jak: kontrola zbrojeń, prawa człowieka, monitorowanie wyborów, ekonomiczne i ekologiczne bezpieczeństwo. Wszystkie państwa członkowskie mają równy status w ramach organizacji a decyzje zapadają w oparciu o zasadę konsensusu. W przeciwieństwie do takich organizacji jak na przykład Unia Europejska - organy OBWE nie mają kompetencji do stanowienia prawa lub działania bez uprzedniej zgody państw członkowskich. Głownym efektem prac OBWE są konwencje zawarte w jej ramach, które jednakże, dla swej skuteczności wymagają ratyfikacji przez zainteresowane państwa. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego– organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego. Początkowym celem istnienia NATO była obrona militarna przed atakiem ze strony Związku Radzieckiego i jego satelitów, z czasem jednak organizacja stała się elementem utrzymania równowagi strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu Warszawskiego pełni rolę stabilizacyjną, podejmując działania zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów regionalnych.