Służba Kontrwywiadu Wojskowego

Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) - służba specjalna właściwa w sprawach ochrony przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności RP oraz bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, powołana na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. i podległa Ministrowi Obrony. Służba pełni rolę kontrwywiadowczą. SKW rozpoczęła działalność 1 października 2006 r. Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego jest centralnym organem administracji rządowej i podlega Ministrowi Obrony Narodowej, z zastrzeżeniem określonych w ustawie uprawnień Prezesa Rady Ministrów lub Ministra Koordynatora Służb Specjalnych, w przypadku jego powołania. Działalność Szefa SKW podlega kontroli Sejmu. W skład kierownictwa Służby Kontrwywiadu Wojskowego wchodzą: Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego– (obecnie) gen. bryg. Janusz Nosek oraz trzech Zastępców- (obecnie) płk Dariusz Pilarz, płk Maciej Urbański i płk Maciej Hermel. Szef SKW kieruje podległą służbą bezpośrednio lub przez swoich zastępców oraz dyrektorów (kierowników) jednostek organizacyjnych SKW.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego przy realizacji swoich działań współdziała z:

1. Sztabem Generalnym Wojska Polskiego i innymi komórkami organizacyjnymi Ministerstwa Obrony Narodowej oraz dowódcami rodzajów SZ RP, okręgów wojskowych, garnizonów wojskowych i jednostek wojskowych; 2.Odpowiednimi organami, służbami i instytucjami podległymi ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych;
2. Odpowiednimi organami i jednostkami organizacyjnymi podległymi ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych;
3. Odpowiednimi organami, służbami i instytucjami podległymi ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych;
4. Innymi organami, służbami i instytucjami uprawnionymi do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych.

Ochrona informacji niejawnych; Od dnia 1 stycznia 2011r., w związku ze zmianą statutu SKW (Zarządzenie nr 66/MON z dnia 20 grudnia 2010 r.) jednostką organizacyjną SKW odpowiedzialną za realizację, wynikających z ustawy z dnia 5 sierpnia 2010r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. nr 182 poz. 1228) jest Zarząd Bezpieczeństwa Informacji Niejawnych SKW (ZBIN SKW) w zakresie bezpieczeństwa osobowego, bezpieczeństwa teleinformatycznego oraz bezpieczeństwa przemysłowego.

Zgodnie z art. 10. pkt 1. Ustawy z dnia 20 sierpnia 2010r. o ochronie informacji niejawnych, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, nadzorując funkcjonowanie systemu ochrony informacji niejawnych w jednostkach organizacyjnych pozostających w ich właściwości:

1. Prowadzi kontrolę ochrony informacji niejawnych i przestrzegania przepisów obowiązujących w tym zakresie;
2. Realizuje zadania w zakresie bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych;
3. Prowadzi postępowania sprawdzające, kontrolne postępowania sprawdzające oraz postępowania bezpieczeństwa przemysłowego;
4. Zapewnia ochronę informacji niejawnych wymienianych między Rzeczpospolitą Polską a innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi;
5. Prowadzi doradztwo i szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych.

Ponadto Służba Kontrwywiadu Wojskowego, zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy, realizuje zadania w odniesieniu do:

1. Ministerstwa Obrony Narodowej oraz jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych;

2. Ataszatów obrony w placówkach zagranicznych;

3. Żołnierzy w służbie czynnej wyznaczonych na stanowiska służbowe w innych jednostkach organizacyjnych niż wymienione w pkt. 1 i 2.

   Aspekty cywilnej kontroli nad działalnością SKW Minister Obrony Narodowej • określa kierunki działania SKW w drodze wytycznych, • w przypadku powołania Ministra Koordynatora Służb Specjalnych określenie kierunków działania następuje w uzgodnieniu z tym ministrem. Wytyczne • opiniuje Kolegium do Spraw Służb Specjalnych – organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów, • opiniuje sejmowa Komisja do Spraw Służb Specjalnych, • zatwierdza Prezes Rady Ministrów, • przekazuje Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wraz z opiniami MON. Planowanie działalności SKW Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego • na podstawie wytycznych MON, opracowuje plan działania SKW na rok następny, • przedstawia do zatwierdzenia roczny plan działania Ministrowi Obrony Narodowej (najpóźniej na 3 miesiące przed końcem roku kalendarzowego), • plan działania opiniuje Kolegium do Spraw Służb Specjalnych Sprawozdawczość z działalności SKW Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego • przedstawia corocznie do dnia 31 marca Prezesowi Rady Ministrów oraz do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej sprawozdanie z działalności i wykonania budżetu SKW za poprzedni rok kalendarzowy, • sprawozdanie opiniuje Kolegium do Spraw Służb Specjalnych – organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów, • sprawozdanie opiniuje Kolegium do Spraw Służb Specjalnych

Celem Służby Kontrwywiadu Wojskowego jest ochrona Państwa przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności, bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. Zgodnie art. 5 ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego do podstawowych zadań zalicza się:

1. Rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w tym również żołnierzy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw: a. przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. b. przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale XVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. c. określonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. d. określonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r., jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP e. przeciwko ujawnianiu poufnych informacji f. związanych z obrotem z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa
2. Związanych z działalnością terrorystyczną oraz innych niż wymienione we współdziałaniu z Żandarmerią Wojskową i innymi organami uprawnionymi do ścigania przestępstw wymienionych w pkt 1;
3. Realizowanie zadań dotyczących ochrony państwa
4. Uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie informacji mogących mieć znaczenie dla obronności, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP;
5. Prowadzenie kontrwywiadu radioelektronicznego oraz przedsięwzięć z zakresu ochrony kryptograficznej i kryptoanalizy;
6. Uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;
7. Ochrona bezpieczeństwa jednostek wojskowych oraz żołnierzy wykonujących zadania służbowe poza granicami państwa;
8. Ochrona bezpieczeństwa badań naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ RP oraz produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o przeznaczeniu wojskowym zamówionymi przez SZ RP;
9. Podejmowanie działań, przewidzianych dla SKW, w innych ustawach, a także umowach międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.

Zadania SKW obejmują również rozpoznawanie oraz wykrywanie przestępstw, popełnionych we współdziałaniu z żołnierzami pełniącymi czynną służbę wojskową, funkcjonariuszami SKW i SWW lub pracownikami SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON.

Analiza i zwalczanie zagrożeń Służba Kontrwywiadu Wojskowego uzyskuje, gromadzi, analizuje, przetwarza, przekazuje właściwym organom (np. Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej) informacje mogące mieć znaczenie dla obronności państwa, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP lub MON, w zakresie swoich ustawowych kompetencji oraz podejmuje działania w celu eliminowania ustalonych zagrożeń.

Ochrona badań naukowych Służba Kontrwywiadu Wojskowego zapewnia bezpieczeństwo badań naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON oraz zapewnia bezpieczeństwo produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o przeznaczeniu wojskowym zamówionymi przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON, w zakresie swoich ustawowych zadań dotyczących wykrywania przestępstw.

Uprawnienia żołnierzy i funkcjonariuszy SKW Funkcjonariusze SKW wykonując czynności operacyjno-rozpoznawcze mają prawo : • żądania niezbędnej, nieodpłatnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; • posługiwania się dokumentami, które uniemożliwiają ustalenie danych identyfikujących funkcjonariusza oraz środków, którymi się posługuje przy wykonywaniu zadań służbowych; • korzystania z pomocy osób nie będących funkcjonariuszami; • zbierania, także niejawnie, wszelkich danych osobowych, jeżeli jest to uzasadnione charakterem realizowanych zadań, oraz przetwarzania ich bez wiedzy i zgody osoby, której te dane dotyczą. Prawo użycia broni palnej przysługuje funkcjonariuszom SKW wyłącznie w okolicznościach wymienionych i tylko w związku z wykonywaniem ustawowych zadań: • w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność funkcjonariusza lub innej osoby albo w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu; • przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza albo innej osoby; • w celu odparcia zamachu, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka, na obiekty lub urządzenia ważne dla obronności państwa lub bezpieczeństwa SZ RP; • w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój ochraniający osoby, dokumenty zawierające informacje niejawne o klauzuli “tajne” lub “ściśle tajne”, pieniądze albo inne przedmioty wartościowe.