Mocarstwa europejskie i wielka polityka w drugiej połowie XVII i na początku XVIII w. W wielu monarchiach europejskich trwał proces wzmacniania władzy osoby rządzącej. Uważano iż władza powinna absolutnie należeć do jednej osoby która jest tzw. „zastępcą Boga na ziemi” i to ona będzie podejmowała władze w państwie. Władza ta ma być nieograniczona i zapewniać dobro oraz bezpieczeństwo dla wszystkich poddanych. Pomóc w tym miały dzieła publikowane przez filozofów oraz pisarzy politycznych. Efektem takich działań było powstanie ABSOLUTYZMU.  „Państwo To Ja” Władzy tej sprzeciwiali się wielkie rody arystokratyczne, które to obawiały się utracenia przywilejów oraz ich roli politycznej w państwie. Starcia takowe miały już miejsce za czasów panowania HENRYKA IV. Już za panowania jego następcy Ludwika XIII Burbona odnoszono wiele sukcesów w walce o umocnienie pozycji króla i doprowadzenia do władzy absolutnej. Główną osobą dążącą do poprawy pozycji króla był kardynał Richelieu - który to był pierwszym ministrem króla. Twierdził on iż państwo wymaga silnej i stanowczej władzy jednej osoby – króla. Zwalczał opozycję tworzoną przez arystokrację oraz odebrał wszystkie twierdze hugenotów nadanych im na mocy edyktu nentajskiego. Następcą Richelieuiego był kardynał Mazarini pierwszy minister Ludwika XIV. Mazariniemu udało się ostatecznie pokonać opozycję wielkich rodów oraz części mieszczaństwa niezadowolonego wysokich podatków. Tocząca się wojna domowa zakończyła się zwycięstwem wojsk królewskich. Innym zaś przejawem centralizacji Państwa było odwołanie w 1685 r. edyktu nentajskiego dającego hugenotom wolności wyznania. Podczas panowania Ludwika XIV obecność arystokracji sprowadzała się tylko do obecności na dworze królewskim jednak zostali oni odsunięci od jakichkolwiek spraw dotyczących państwa. Król nadawał najbardziej zasłużonym mieszczanom nadawał tytuł szlachecki poprzez tzw. nobilitacje. W ten sposób król miał tylko i wyłącznie oddanych sobie wykonawców rozkazów. Byli oni tzw. Administracją królewską. W tym czasie głoszono pogląd króla „Państwo to ja”. Król był również głównym dowódcą wojsk królewskich które to za jego panowania pomnożyły się niemal 4 krotnie. Niestety organizacja państwa opierającego się na sprawnej administracji, rozbudowie wojsk oraz floty a także utrzymanie licznego dworu wiązało się z wielkim kosztem który był pokrywany głównie z wysokiego podatku nakładanego na mieszczan. Gospodarka francuska starała się wspomagać poszczególne gałęzie przemysłu i chroniła je przed napływem towarów zagranicznych. Symbolem potęgi Ludwika XIV stał się jego dwór królewski w wersalu. Wiązało się to jednak z niemałymi kosztami utrzymania. Koszty wiązane z utrzymaniem armii, ciągłe jej rozbudowywanie stały się przyczyną wybuchających co pewien czas rozruchów na wsi będących później długotrwałym kryzysem państwa.  Prusy – Król Sierżant Przykład Ludwika XIV wprowadzono również m.in. w Hiszpanii, Niemczech, Szwecji, Danii, Brandenburgii oraz Prusach Książęcych gdzie obecnie rządziła dynastia Hohenzollernów. Dążyli oni do silnej i potężnej stałej armii oraz rozbudowy administracji kraju. Ukoronowaniem ich działań była zgoda cesarza na przyjecie przez Fryderyka I tytułu króla Prus. Władca ten nie troszczył się zbytnio o rozwój kultury, nauki oraz sztuki jednakże okazał się władcą sprawnym oraz zdolnym organizatorem przykładając szczególną uwagę do armii. Działalność administracji została ukierunkowana na potrzeby wojsk, zreformowano i usprawniono system szkoleń wojsk. Prusy dysponowały bardzo licznym wojskiem dlatego też zagraniczni obserwatorzy mawiali że Prusy to przypadek armii która dla zaspokojenia swych potrzeb utworzyła państwo.

 ROSJA: DROGA PIOTRA WIELKIEGO DO NOWOCZESNOŚCI Po śmierci Iwana IV Groźnego państwo moskiewskie popadło w głęboki kryzys. Na problemy wewnętrzne związane z walkami o władzę nakładają się wojny z Rzeczpospolitą która to usiłuje wprowadzić na tron własnych kandydatów. Okres smuty konczy się w momencie objęcia tronu przez władcę z dynastii Romanowów. Następcą okazał się Piotr I Wielki który dążył do wzmocnienia władzy w państwie oraz umocnienia pozycji mocarstwa na wzór innych państw europejskich. Miała temu służyć reforma armii której liczebność zapewniał stały pobór oraz dożywotnia służba. Reforma obejmowała również zasad zarządzania państwem oraz obowiązków poddanych. Kraj podzielono na gubernie. Szlachta została zobligowana do służenia państwu oraz władcy w administracji, dyplomacji lub wojsku. Car był zwierzchnikiem cerkwi prawosławnej gdzie w 1721 r. przyjął tytuł imperatora (cesarza) Wszechrosji. Państwo od tej pory nazywane było ROSJĄ.

 Anglia: DWIE REWOLUCJE I MONARCHA PARLAMENTARNA Umocnienie pozycji władcy starano się również wprowadzić w Anglii jednak zdecydowanie sprzeciwiał się temu parlament starający się utrzymać wpływ na sprawy państwa. Sytuacja zaostrza się w momencie objęcia władzy przez dynastię Stuartów którzy wzorując się na Francji dążyli do władzy absolutnej bez porozumienia z parlamentem. Wywiązał się konflikt który podsycały spory religijne pomiędzy stronnikami króla a purytanami. W 1640 r. problemy finansowe na skutek wojny w Szkocji zmuszają króla do zwołania parlamentu i ustanowienia nowych podatków mających na celu pomóc państwu. Ci jednak odmówili i zażądali od króla przestrzegania praw oraz powołania nowych doradców. Ten na znak sprzeciwu nakazuje aresztować przywódców parlamentu co okazuje się próbą nieudaną – wybucha wojna domowa. Po kilku latach zmagań szala zwycięstwa przechyla się na stronę parlamentu. Karol I staje przed sądem parlamentarnym i zostaje skazany na śmierć. Zniesiona zostaje monarchia i wprowadzony ustrój republikański. Władzę obejmuje izba gmin – niższa izba parlamentu. Kolejne spory pomiędzy zwolennikami oraz przeciwnikami panującego ustroju doprowadziły do ustanowienia dyktatury w 1653 r. przez Cromwella. Jako lord protektor republiki Anglii, Szkocji oraz Irlandii popierany przez wiernych mu żołnierzy posiada władzę niemalże nieograniczoną. Konflikt powraca po śmierci Cromwella. W 1660 r. by zażegnać groźbę wojny domowej parlament przywraca monarchię a na tron powołany zostaje syn ściętego króla KAROL II STUART. Władze jego i jego następcy jednak nie poprawiły sytuacji. Zarzucano im że dążą do wzmocnienia władzy monarszej oraz ustalenia katolicyzmu jako głównej wiary. Nasilający się konflikt doprowadza do usunięcia króla i powołania jego zięcia Wilhelma Orańskiego. Nowy władca zaprzysiągł deklaracje praw która dokładnie precyzowała prawa króla oraz parlamentu to zaś doprowadziło do powstania Monarchii Parlamentarnej. Na początku XVIII w. doszło do połączenia parlamentów Szkocji oraz Anglii. Tak narodziła się Wielka Brytania.

 RYWALIZACJA MOCARSTW EUROPEJSKICH Pierwsze 10 lat po zakończeniu wojny 30letniej dominację w polityce europejskiej prowadzi Francja. Władca Francji uważał ze najważniejszy zadaniem jest osłabienie pozycji państw rządzonych przez dynastię Habsburgów. Dzięki skutecznej walce oraz działaniom dyplomatycznym Francja zyskuje terytoria na pograniczu z Hiszpanią oraz Hiszpańskie Niderlandy. Poważnym sukcesem króla był ślub z córką króla Hiszpanii. W razie wygaśnięcia dynastii Habsburgów miał on szanse by wstąpić na tron Hiszpanii. By osłabić dynastię Habsburgów Francja wspierała wrogów Hiszpanii oraz cesarza. Dążenie do przewagi nad Habsburgami skłoniło również Francję starać się o przychylność Szwecji oraz Rzeczpospolitej. Habsburdzy zas w walce z Francją mogli liczyć na poparcie ze strony Anglii oraz Holandii. Jednak u schyłku XVIII w. państwa te wystąpiły przeciwko Francji. Wieloletnia wojna doprowadziła do wyczerpania sił obu walczących stron. Zawarty w 1713 r. pokój nie przyniósł większych zmian terytorialnych w Europie. Walka o wpływy toczył się również na północnym wschodzie europy. Najważniejsza role odegrał spór o wybrzeże Morza Bałtyckiego. Najbardziej dominacji nad wybrzeżem pragnęła Szwecja dla której byłby to wielki wzrost gospodarczy oraz pozwoliło by to na kontrolę handlu morskiego. Pierwsze kroki Szwecja czyniła podczas wojny z Rzeczpospolitą, Danią oraz państwem moskiewskim. W drugiej połowie stulecia aktywna w walce stała się również Moskwa która to odzyskała siły po ciężkim sporze wewnętrznym. Władca Piotr I uważał iż niezbędne jest opanowanie wybrzeży morskich przez Moskwę. Dążył on do zagarnięcia wybrzeża morza czarnego, oraz wybrzeża bałtyckiego. Sytuacja w europie u progu XVIII w. sprzyjała działaniom Piotra I. Młody w tym okresie król Szwecji nie wydawał się groźnym przeciwnikiem który nie mógł również liczyć na wsparcie Francji zamieszanej w walce o tron hiszpański. 1700 r. uderzenie wojsk rosyjskich oraz saskich na posiadłości szwedzkie rozpoczyna wojnę północną. Młody król szwedzki okazał się jednak dobrym dowódcą, któremu udało się nawet przenieść wojnę na Ukrainę jednak został pokonany pod Połtawą. W 1721 r. zawarto pokój który przydzielał Rosji inflanty szwedzkie, Estonię oraz cześć południowo-wschodniego wybrzeża zatoki fińskiej. W drugiej połowie XVII i na początku XVIII wieku dochodzi do sporych zmian na scenie politycznej europy. Spada potęga Hiszpanii oraz Szwecji, także Turcja po wielu porażkach przestaje być zagrożeniem dla chrześcijańskiej europy. Znacznie wzrosła potęga Anglii oraz Rosji która za panowania Piotra I stałą się aktywnym uczestnikiem wielkiej polityki europejskiej.