Sarmata-Jan Chryzostom Pasek

Okres baroku to przede wszystkim czas kontrreformacji, która narodziła się w kościele katolickim i była prądem skierowanym przeciwko reformacji i innowiercom. Bardzo zmieniła ona dotychczasowe światopoglądy i spowodowała powrót do religijności średniowiecza. Miało to wpływ na estetyczne upodobania epoki. Poza tym w baroku zaznaczyły się konflikty i różnice między bardzo bogatą szlachtą - magnaterią, a biedniejszą częścią braci szlacheckiej. W wyniku tych konfliktów powstały 2 wzory kult.. Kult. dworska i kult.

Okres baroku to przede wszystkim czas kontrreformacji, która narodziła się w kościele katolickim i była prądem skierowanym przeciwko reformacji i innowiercom. Bardzo zmieniła ona dotychczasowe światopoglądy i spowodowała powrót do religijności średniowiecza.

Miało to wpływ na estetyczne upodobania epoki. Poza tym w baroku zaznaczyły się konflikty i różnice między bardzo bogatą szlachtą - magnaterią, a biedniejszą częścią braci szlacheckiej. W wyniku tych konfliktów powstały 2 wzory kult.. Kult. dworska i kult. ziemiańska. Pasek to Sarmata przekonany, o tym, że największym zaszczytem i jednocześnie obowiązkiem jest służenie ojczyźnie. Prowadził on żywot ziemianina, był bezgranicznie przywiązany, do tego, co dawne, polskie, dobrze znane od lat. Jako Sarmata był również dumny ze swego szlacheckiego pochodzenia i rodu.

Jan Chryzostom Pasek to bardzo znany twórca z okresu baroku. Biografia autora stanowi przykład typowej biografii szlacheckiej. Był on typowym polskim szlachcicem wychowanym na wzorach sarmackich. Wykształcenie zdobył w kolegium jezuickim, w kolegiach uczono przede wszystkim łaciny i retoryki ich znajomość przydawała się na sejmikach. Trudno takie wykształcenie nazwać gruntownym i wielostronnym, dawało ono niewielką wiedzę o świecie, ugruntowywało za to konserwatyzm myślowy. Konserwatyzm ten przejawiał się w niechęci do wszystkiego, co w jakikolwiek sposób mogłoby naruszyć istniejący stan rzeczy. Wg Paska w Polsce nie potrzeba żadnych zmian i reform, jedyne niebezpieczeństwo, jakie zagraża ojczyźnie to najazdy nieprzyjaciela, przed nimi należy się bronić. W ten sposób interpretował on patriotyzm i miłość ojczyzny. Walczył w jej obronie, ryzykował życiem podczas wojen. Razem z udziałami Czarnieckiego wyprawił się do Danii i Moskwy. W późniejszym okresie osiadł on na roli i prowadził żywot ziemianina. Był szlachcicem o żywym temperamencie, awanturnikiem i piewaczem. Nieustannie się procesował, nawet o krowę, pił i awanturował się, jak sam pisał o tym, zgodnie z modą panującą w Polsce. Pochwalał oczywiście ideały ziemiańskie, spokojne życie na wsi, pracę na roli w bliskości natury, ale ich nie realizował. Jest on autorem “Pamiętników”, które stanowią ciekawy utwór wspomnieniowy. Dzielą się na dwie części. Pierwsza obejmuje wojenne losy bohatera, druga natomiast opisuje okres ziemiański. Pamiętniki nie zachowały się w całości, mimo to jednak dzieło przedstawia pełną i bogatą sylwetkę autora. Jak już wcześniej wspomniałem Pasek był awanturnikiem i pieniaczem dlatego też jego ciągłe kłótnie z sąsiadami doprowadziły do skazania go na wygnanie. Ze względu jednak na podeszły wiek Paska, wyrok ten nigdy nie został wykonany - Pasek uważał się za patriotę, jednakże patriotyzm przez niego reprezentowany często przynosił więcej szkód niż korzyści.