1.Konstytucja jako nadrzędny akt normatywny państwa KONSTYTUCJA- prawna podstawa ustroju politycznego i społecznego. Najważniejszy akt prawny, określa prawa i obowiązki obywatela. Ustawa zasadnicza. Ze wzgl na wprowadzanie zmian: -sztywne np.RP -elastyczne Ze wzgl na powstawanie: -uchwalone np. w referendum -oktrojowane- nadane przez władzę zwierzchnią Ze wzgl na zakres: -pełne - wszystkie normy -niepełne ,,mała konstytucja"

większość kwalifikowana- więcej niż połowa głosów w % lub ułamku preambuła - uroczysty wstep do konstytucji, zawiera invocatio dei-odwołanie do Boga 2.Struktura organów władzy Rzeczypospolitej Polskiej WŁADZA USTAWODAWCZA parlament - naczelny organ ustawodawczy, wybory powszechne

Wybory do sejmu i senatu: Sejm- 460 posłów w wyborach 5-cio przymiotnikowych: -zasada powszechności- zakaz stosowania niedemokratycznych cenzusów wyborczych.Każdy ma czynne prawo wyborcze. -zasada tajności - anonimowe głosowanie -zasada równości - wszystkie głosy są równe, każdy ma ich tyle samo -zasada bezpośredniości - każdy bezpośrednio głosuje -zasada proporcjonalności - każda z partii dostaje mandaty proporcjonalnie do liczby głosów

mandat - pełnomocnictwo do sprawowania urzędu obywatelskiego

Senat- 100 senatorów, w wyborach: powszechnych, bezpośrednich, głosowanie tajne. Min.30l. Nie można być jednocześnie posłem i senatorem.

Kadencja sejmu i senatu: -4 lata. Skrócenie gdy: -sejm podejmie decyzje w 2/3 głosów -decyzja prezydenta (np. gdy sejm nie wyda 3* wotum zaufania) Skrócenie kadencji sejmu=skrócenie kadencji senatu kadencja-ustawowy czas pełnienia funkcji/urzędu

Posłowie i senatorowie wolny mandat jest: -generalny- poseł(senator) ma kierować się interesami ogółu -niezależny - posłan nie obowiązują instrukcje wyborcze -nieodwołalny - wyborcy nie mogą odwołac posła lub senatora

immunitet parlamentarny : -poseł odpowiada za to co robi przed sejmem/senatem (immunitet materialny) -nie może być zatrzymany bez złapania na gorącym uczynku -bez zgody sejmu/senatu nie może być ukarany. tylko gdy sam zrzeknie się immunitetu lub gdy sejm/senat zgodzi sie na prowadzenie postepowania (immunitet formalny)

NIE MOŻNA ŁĄCZYĆ MANDATU I INNYCH FUNKCJI PUBLICZNYCH

Organizacja sejmu i senatu -stała gotowość parlamentu do działania Organy sejmu: -marszałek - wybierany z posłów; 2. os. w państwie; zastepuje go w razie niemożności; organizuje obrady sejmu; zarządza wybory prezydenckie -prezydium sejmu - marszałek + wicemarszałkowie -komisje sejmowe : -stałe -nadzwyczajne -śledcze Senat: -marszałek senatu -prezydium senatu -konwent seniorów -komisje

w sejmie: kluby parlamentarne (min. 15 posłów) koło poselskie (min.3 posłów)

w senacie: klub senatorski (7 senatorów) koło (3 senatorów)

Funkcje parlamentu -ustrojodawcza- zmiany w ustroju i konstytucji -ustawodawcza - przysługuje: posłom(min.15); komisjom sejmowym; senatowi(cała izba); prezydentowi; radzie ministrów; gr. min.100tys. obywateli mających prawa wyborcze [droga legislacyjna - czynności prawne przed uchwaleniem i wprowadzeniem ustawy] -kontrolna- kontrolowanie rządu i innych organów.przez: -wotum zaufania-poparcie dla polityki/programu rządu, po dyskusji nad expose premiera [expose- wypowiedź szefa na temat programu] -wotum nieufności - odmowa poparcia dla dotychczasowego rządu/ministra -absolutorium- zatwierdzenie działalności finansowej rządu -zapytania i interpelacje poselskie - rządanie urzędowych wyjaśnień od członków rady ministrów -informacja bieżąca i pyt. w sprawach bieżących -kreacyjna - tworzenie przez sejm i senat różnych organów państwowych

Zgromadzenie narodowe zwoływane by: -odebrać przysięgę od nowego prezydenta -uznać prezydenta za niezdolnego do rządzenia przez stan zdrowia -sądzić prezydenta -wysłuchać orędzia od prezydenta

WŁADZA WYKONAWCZA Organizacja władzy wykonawczej: prezydent+rząd

Prezydent: 5 lat kadencji, może być tylko 2 razy, min.35l., zgłasza go conajmniej 100 tys. obywateli wakat- nieobsadzone stanowisko, urząd, funkcja -prezydent nie ponosi za czyny odpowiedzialności politycznej -za naruszenie konstytucji/ustawy/przestepstwo –> odpowiedzialnośc konstytucyjna

UPRAWNIENIA PREZYDENTA: 1)wbc rady ministrów (powoływanie rządu; zmiany w składzie; zwoływanie rady gabinetowej) 2)wbc sądu i prokuratury (powoływanie sędziów; prezesów sądu; prokuratora generalnego) 3)w zakresie stosunków zagr.(reprezentowanie panstwa; umowy międzynarodowe; ambasador. 4)w stosunkach z parlamentem(zarzadzanie wyborów; zwoływanie 1. posiedzenia, inicjatywa ustawodawcza; weto do ustaw; ustawy-podpisywanie, skracanie kadencji sejmu,) 5)tradycyjne uprawnienia głowy państwa(nadawanie obywatelstwa, orderów, odznaczeń, korzystanie z prawa łaski) 6)w zakresie bezpieczeństwa i obronności(zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi; stan wojenny)

kontrasygnata - uzależnienie ważności dokumentu od podpisu premiera proregatywy-akty nie wymagające podpisu premiera

Rada Ministrów- organ kolegialny (prezes rady ministrów+wiceprezesi+ministrowie+przewodniczący)

prezes rady ministrów - (premier)-oranizacja i kierowanie pracą rzadu, nadzór nad samorządem terytorialnym minister - kierowanie działami administracji rządowej lub wypełnianie zadań powierzonych przez premiera

proces powoływania rządu- gł. rola prezydent + sejm dymisja rady jako całość: -ukonstytuowanie się nowego sejmu -rezygnacja członków/premiera -nieudzielenie wotum zaufania -złożenie wniosku o wotum nieufności dla rządu

konstruktywne wotum nieufności- wotum nieufn. wyrażone rządowi, wskazujące kandydata na nowego premiera

rekonstrukcja rządu - dokonywanie zmian w radzie odpowiedzialnośc parlamentarna - indywidualna/całości odpowiedzialność konstytucyjna - przed trybunałem stanu za naruszenie konstytucji

zadania rady ministrów: -zapewnienie wykonania ustaw -rozporządzenia -działalnośc administarcji (zarządzanie) -uchwalanie projektu budżetu -ochrona interesów skarvu państwa -zewn i wewn bezpieczeństwo państwa

Organy odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne państwa POLICJA- zapewnienie bezpieczeńnstwa ludzi + porządek publiczny uprawnienia policji: -kontrola treści korespondencji, zawartości przesyłek, podsłuch -muszą respektować godność ludzką, przestrzegać prawa człowieka -mogą używać środki przymusu (szczególne syt.)

AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO i AGENCJA WYWIADU-zapewnienie bezpieczeństwa wewn. i porządku konstytucyjnego. -rozpoznawanie, zapobieganie, zwalczanie zagrożeń -wykrywanie przestepstw -przeciwdziałanie zewnętrznym zagrożeniom szefów powołuje i odwołuje premier

ataszat - urząd prowadzony przez ambasadę, kierowany przez wyspecjalizowanego dyplomatę

CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE- zwalczanie korupcji, -zapobieganie przestępstwom i zapobieganie przestepstwom związanym z instytucjami państwowymi, jesli mają związek z korupcją