Wykład 1

Aby poczuć się bezpiecznym musimy być wcześniej przygotowani na reagowanie w sytuacji zagrożenia o różnym charakterze ze strony otaczającego nas świata, innych osób. By to jednak uczynić najpierw musimy sobie to uświadomić, następnie poznać własne możliwości odparcia tego ‘ataku’, ale także wykorzystania szans, które niesie rzeczywistość.

Mieć świadomość czegoś-to zdawać sobie sprawę z tego, mieć o tym określoną wiedzę i przewidywać określone skutki

Niski poziom świadomości- prowadzi do nieporozumienia, wydarzeń i zmian zachodzących ‘tu i teraz’.

Wysoki poziom świadomości obronnej- pożądany u osób, które podejmują ważne decyzje, obejmują stanowiska w instytucjach i organizacjach do tego celu powołanych.

Aby żyć bezpiecznie należy: • Potrafić przewidzieć niebezpieczeństwo • Stosować działania zapobiegawcze • Umieć reagować w czasie zagrożenia

Bezpieczeństwo- stan niezagrożenia spokoju, pewności. To tak zwana definicja negatywna. Patrzenie przez pryzmat zagrożeń. Koncentrujące się na definiowaniu bezpieczeństwa w przeciwieństwie do zagrożenia. Tak definiowane bezpieczeństwo odnosi się głównie do sfery wojny.

Bezpieczeństwo- tzw. definicja pozytywna, najważniejsza w niej jest możliwość dalszego rozwoju jednostki. Występuje z dookreśleniem np. bezpieczeństwo dziecka, bezpieczeństwo społeczeństwa, etc.

Bezpieczeństwo w naukach społecznych- obejmuje zaspokojenie takich potrzeb jak: istnienie, przetrwanie, całość, tożsamość, niezależność, spokój, posiadanie i pewność rozwoju. Nie musi się już sprowadzać do zagadnień czysto militarnych.

Dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa- tworzenie optymalnych warunków wewnętrznych bezkonfliktowego rozwoju istotnych składników danego systemu jak i eliminowaniu jego zewnętrznego zagrożenia przez przyczynianie się do takiego ukształtowania otoczenia zewnętrznego, które by sprzyjało rozwojowi szerszego organizmu lub sytuacji.

Typologia bezpieczeństwa: • Stan bezpieczeństwa tu i teraz • Proces bezpieczeństwa-oznacza, że nie można go osiągnąć raz na zawsze, nie jest możliwe zapewnienie całkowitego bezpieczeństwa

Typologia bezpieczeństwa- kryterium podmiotowe: • Bezpieczeństwo jednostki • Bezpieczeństwo całej ludzkości

Bezpieczeństwo-kryteria: • Podmiotowe • Przedmiotowe • Przestrzenne • Znaczenia • Składników • … organizacji [?]

Zagrożenie- oznacza pewien stan psychiki lub świadomości wywołany postrzeganiem zjawisk, które oceniane są jako niekorzystne lub niebezpieczne. Ma charakter subiektywny. Są to czynniki powodujące ten stan niepewności i obaw. To rzeczywiste działania innych uczestników życia społecznego.

Typologia zagrożeń bezpieczeństwa narodowego.

!Jakie rodzaje zagrożeń takie rodzaje bezpieczeństwa!

Wyzwania- to nowe sytuacje, w których pojawiają się niezbywalne potrzeby wymagające sformułowania odpowiedzi i podjęcia stosownych działań.

Bezpieczeństwo narodowe- zdolność narodu do ochrony jego wewnętrznej wartości przed zewnętrznymi zagrożeniami. • Przeciwstawianie się wszelkim zagrożeniom zewnętrznym i wewnętrznym • To utrzymywanie ciągłej gotowości • To poczucie pewności państwa w środowisku międzynarodowym, brak jego zagrożenia oraz ochronę przed zagrożeniami

Jest ono naczelnym celem polityki zagranicznej państwa.

Podstawowe wartości składające się na bezpieczeństwo narodowe: • Przetrwanie • Integralność terytorialna • Niezależność polityczna • Jakość życia

Zapewnienie bezpieczeństwa narodowego- system środków o charakterze ekonomicznym, politycznym, prawnym, organizacyjnym, adekwatnych do zagrożeń żywotnych interesów społeczeństwa, człowieka i państwa, to przyjęcie i realizacja określonej narodowej polityki bezpieczeństwa. Osiąga się je poprzez stworzenie efektywnych mechanizmów kierowania państwem.

Bezpieczeństwo międzynarodowe- to stan, w którym istnieją realne i racjonalne mechanizmy redukowania zagrożeń, akceptowania przez społeczność międzynarodową przestrzegania zasad nie stosowania siły w stosunkach międzynarodowych. To brak obiektywnie istniejących zagrożeń i subiektywnych obaw oraz zgodne dążenie i działanie społeczeństwa międzynarodowego na rzecz ochrony określonych wartości państwowych i społecznych za pomocą norm, instytucji.

Bezpieczeństwo narodowe zapewnia wolność od: • Napaści militarnej • Presji politycznej • Przymusu gospodarczego

Zagrożenie- stan psychiki lub świadomości wywołany postrzeganiem zjawisk, które oceniane są jako niekorzystne.

Zagrożenia: • Obniżenie poziomu życia • Migracja ludności • Wzrost zbrojeń • Wzrost różnicy w pozycji rozwoju gospodarki • Rozbudzanie ruchów narodowościowych • Kryzysy i konflikty lokalne • Proliferacja broni masowego rażenia • Nowe podziały w Europie • Zmiany w środowisku naturalnym • Terroryzm i przestępczość zorganizowana

Bezpieczeństwo zbiorowe- to system polityczno-prawny mający na celu utrwalenie pokoju międzynarodowego przez ustanowienie zakazu agresji oraz obowiązku pokojowego rozstrzygnięcia sporów międzynarodowych.

System bezpieczeństwa zbiorowego przyjmuje zasadę zbiorowej samoobrony. Może mieć charakter uniwersalny lub regionalny.

• Koncepcja równowagi sił • Koncepcja zbiorowego bezpieczeństwa • Koncepcja wspólnego bezpieczeństwa • Kooperatywny system bezpieczeństwa

Funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa:

• ONZ • Europejskie systemy bezpieczeństwa • Pozaeuropejskie regionalne systemy bezpieczeństwa

Polska polityka bezpieczeństwa.

Polską politykę bezpieczeństwa stanowi celowa i zorganizowana działalność kompetentnych organów państwa, zmierzająca do stałego zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, a także współudziału państwa w tworzeniu bezpieczeństwa międzynarodowego. Obejmuje: • Ustalenie celów i zadań polityki bezpieczeństwa • Określenie strategii • Koordynacja działań

Przez uwarunkowania można rozumień stałe czynniki mające podstawowy bądź istotny wpływ na charakter polskiego bezpieczeństwa narodowego.

Położenie geostrategiczne Polski.

Cele polityki bezpieczeństwa: • Niepodległość, niezawisłość, nienaruszalność • Demokratyczny porządek ustrojowy • Ochrona dziedzictwa narodowego • Rozwój cywilizacyjny i gospodarczy • Ochrona środowiska naturalnego • Umacnianie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa narodowego • Wyzwania

Twórcza strategia bezpieczeństwa kreuje zawczasu przyszłe bezpieczeństwo, koncentruje się na zapobieganiu i wyprzedzaniu zagrożeń oraz eliminacji ich źródeł.

Warunki zapewnienia bezpiecznego rozwoju Polski.

System- każdy złożony obiekt wyróżniony z badanej rzeczywistości, stanowiący całość tworzoną przez zbiór obiektów elementarnych i powiązań pomiędzy nimi.

System bezpieczeństwa państwa- skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów organizacyjnych ludzkich i materiałowych- ukierunkowanych na przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom państwa, a w szczególności politycznym, gospodarczym, psychospołecznym, ekologicznym i militarnym.

Zorganizowanie systemu bezpieczeństwa państwa Polski jest zadaniem polskiej polityki bezpieczeństwa.

Rodzaje zagrożeń:

• Typu P (pełzające)- polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe, etc. • Typu D (dynamiczne)- siły natury, awarie techniczne, militarne, publiczne, terrorystyczne, etc.

! Kryterium podmiotowe bezpieczeństwa- oznacza wskazanie kto i jakie instytucje zajmują się bezpieczeństwem narodowym.

!Kryterium przedmiotowe- oznacza wskazanie rodzajów bezpieczeństwa- polityczne, militarne, gospodarcze, społeczne, środowiskowe; są warunkowane różnymi rodzajami zagrożeń.

W systemie bezpieczeństwa narodowego wyróżniamy: • Podsystem kierowania bezpieczeństwem narodowym- monitorowanie źródeł rodzajów- parlament, prezydent, rada ministrów, samorządy, wojewodowie. • Podsystemy wykonawcze- ministerstwa i centralne organy administracji rządowej Podsystemy wykonawcze w województwie: • Wojewódzka straż • Wojewódzka policja inspekcja i straż miejska • Jednostki wojskowe w województwie • Organizacje porządkowe- pomoc społeczna • Pogotowie techniczne i medyczne

Podsystemy wykonawcze w powiecie i województwie- takie same.

Systemy bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej: • System obrony • System bezpieczeństwa i porządku publicznego • System zarządzania kryzysowego • System ochrony ludności • System ratownictwa medycznego

Bezpieczeństwo publiczne- to pożądany stan rzeczy gwarantujący funkcjonowanie urządzeń publicznych w państwie oraz bezpieczeństwa życia obywateli obejmujące ochronę ich życia, zdrowia i mienia. Może być zakłócone przez człowieka umyślnie lub nieumyślnie i czyn taki może nosić znamiona przestępstwa/wykroczenia, ale może być zakłócone niezależnie od woli człowieka, czyli przez siły przyrody.

Porządek publiczny- pozytywny stan kreowany przez normy prawne i pozaprawne, akceptowane i stosowane przez większość, zapewniające prawidłową koegzystencję i rozwój pojedynczych ludzi i ich zbiorowości przy aktywnym udziale podmiotów publicznych, odpowiadających za realizację zadań w tym zakresie. Ma zapewnić normalny rozwój życia społecznego i zapewnić przestrzeganie przepisów dotyczących zachowania się w miejscach publicznych, czystości urządzeń użytku publicznego, przepływów dotyczących rejestrowania pojazdów, pr