Poglądy na temat tego, czym jest język, zmieniały się od starożytności po dzień dzisiejszy. Używa się dla niego w języku polski wielu synonimów : usterka, uchybienie, błąd, omyłka, zakłócenie, co powoduje liczne nieporozumienia. Utrudnia również użytkownikom językową orientację w tym, co poprawne, a co błędne. Mówi się też często, że język to słownik plus gramatyka, tzn. zasób wyrazów plus reguły gramatyczne pozwalające tworzyć z tych słów teksty. We współczesnym języku polskim można dostrzec bardzo wiele faktów świadczących o niedbalstwie, nawet niechlujstwie i bezmyślności mówiących i piszących po polsku. Nie można jednak wywrzeć istotnego wpływu na rozwój języka przez samo wytykanie błędów. Oczywiście, gdy się widzi błąd, należy na niego zareagować, ale nie należy przeceniać siebie jako reagującego. Wspólnym źródłem wszystkich błędów jest zawsze to samo, a mianowicie nie wkładanie przez mówiących i piszących dostatecznej pracy osobistej w to, co mówią i piszą. Język jako narzędzie myśli, takiej pracy wymaga zawsze. Błąd jest zawsze czymś niezamierzonym, a przed niezamierzonym skutkiem broni świadoma praca. Takiej pracy można i należy wymagać od każdego posługującego się językiem. Narzekanie na błędy językowe jest tak powszechne i stare jak narzekanie na drożyznę. Żeby posługiwać się językiem bezbłędnie i sprawnie należy znać nie tylko słownictwo tego języka i jego gramatykę, ale także jego normę. “Norma jest to zbiór środków językowych, które dane społeczeństwo w określonej epoce zaaprobowało do użytku.” Jeżeli mówiący odstępuje od normy, popełnia błąd i może się spotkać z dezaprobatą słuchającego: “Tak się nie mówi”. Błąd językowy jest to odstępstwo od normy językowej, które niczemu nie służy. Przyjmuje się typologię błędów językowych opartą na elementach języka. Przedstawia się ona następująco: (diagram) Wielu językoznawców, jak widać na schemacie, nie zalicza do błędów językowych uchybień w zakresie interpunkcji i ortografii. Są to błędy zewnętrzne wobec języka. Normy ortograficzne i interpunkcyjne opierają się nie tylko na zwyczaju społecznym, ale przede wszystkim na przepisach uchwalonych przez odpowiednie instytucje. Błędy słownikowe nazywamy również leksykalnymi. Polegają one na myleniu wyrazów podobnych brzmieniowo, ale znaczących coś innego. Mogą być spowodowane niezrozumieniem znaczenia słów. Przykład zdań: a) Kampania honorowa sprawnie przemaszerowała przed prezydentem.
b) Znajomi moich rodziców zaadaptowali malutkie dziecko. c) Redagowanie notatki biologicznej o Adamie Mickiewiczu zajęło mi sporo czasu. W cytowanych zdaniach pojawiły się błędy leksykalne spowodowane albo niezrozumieniem znaczenia słów, albo słowa zostały niewłaściwie dobrane ze względu na podobieństwo brzmieniowe. Biologia to nauka o organizmach żywych i ich życiu, a biografia to prezentacja, opis czyjegoś życia. Podobnie z przykładem pierwszym. Kampania oznacza zorganizowaną, energiczną akcję zmierzającą do określonego celu. Tutaj chodziło o wyraz kompania, czyli pododdział w wojsku dowodzony przez oficera. Zaadaptować znaczy przystosować coś do nowych potrzeb. W analizowanym zdaniu nie chodzi jednak o adaptację, ale o przysposobienie dziecka, czyli zaadoptowanie. Błędy frazeologiczne Do najczęstszych błędów frazeologicznych należy naruszenie stałości związku frazeologicznego, np. ogarnęła go ciemna rozpacz zamiast ogarnęła go czarna rozpacz. Błędy polegające na mieszaniu, krzyżowaniu wyrazów, związków, wyrażeń, przysłów czy powiedzeń to kontaminacje. Efektem takich zabiegów uczniowskich są twory typu : odniósł porażkę zamiast : poniósł porażkę lub odniósł zwycięstwo; wpaść jak śliwka w budyń zamiast w kompot; snuć perspektywy zamiast mieć perspektywy, snuć plany. Prowadzi to często do sytuacji , w których użyto związku frazeologicznego niezgodnie z jego znaczeniem, np. Nie będę się spieszył, bo wówczas tylko czeka na mnie musztarda po obiedzie.

   Kolejnym  rodzajem błędów frazeologicznych są pleonazmy. Polegają one na użyciu obok siebie wyrazów synonimicznych, np. masło maślane, potencjalna możliwość, bardzo znakomity. Używanie wyrażeń, które składają się z wyrazów mających to samo lub bliskie znaczenie, przynosi skutki w postaci  konstrukcji : W ostatnim okresie czasu ceny towarów bardzo wzrosły zamiast W ostatnim czasie ceny towarów bardzo wzrosły.

Błędy fleksyjne dotyczą złej odmiany wyrazu, użycia wyrazu w złej formie gramatycznej. Usterki tego typu są wynikiem niedostatecznego utrwalenia działu gramatyki zajmującego się odmianą wyrazów. Do najczęściej popełnianych błędów fleksyjnych należą : • niewłaściwe zastosowanie formy deklinacyjnej rzeczownika, np. Ze swoimi przyjacielami pójdę nad jezioro czy Dałem jeść i pić psowi Bartka. W pierwszym przykładzie użyto niepoprawnej formy rzeczownika przyjaciel w N lmn ( właściwa forma – przyjaciółmi ), w drugim - użyto niewłaściwej końcówki –owi zamiast poprawnej –u ( psu ). Do niewłaściwej odmiany rzeczowników prowadzi również nadawanie tej części mowy niewłaściwego rodzaju, np. ten pomarańcz zamiast ta pomarańcza.

• błędy w zakresie odmiany nazw własnych typu : Na lekcji języka polskiego omawialiśmy „Zemstę” Aleksandra Fredro zamiast Fredry; W czasie wycieczki po muzeum oglądaliśmy obrazy Jana Matejko zamiast Matejki – są równie powszechne, jak omówione powyżej.

• błędy w zakresie używania form deklinacyjnych przymiotnika, liczebnika i zaimka, np. Tą książkę wypożyczyłam z biblioteki zamiast Tę książkę…; Wiele mieszkańców wsi wyjechało do Irlandii zamiast Wielu mieszkańców….; Nie zdążyłabyś na autobus, gdyby nie był opóźniony około dziesięć minut zamiast dziesięciu minut.

Rażącą usterką jest błąd zilustrowany w konstrukcji :  Lubię moją koleżankę . Ona jest najdobra na świecie. Użyto tu niewłaściwej formy przymiotnika dobra w stopniu najwyższym. Utworzono go poprzez dodanie cząstki naj- do stopnia równego, a przecież przymiotnik ten stopniuje się nieregularnie. W związku z tym powinna pojawić się forma : najlepsza. 

• niepoprawna odmiana czasownika, np. Małe dzieci nie umią samodzielnie przechodzić przez jezdnię zamiast formy : nie umieją; Maluchy lubieją słodycze zamiast formy : lubią. Wśród błędów w zakresie czasowników należy wskazać te, które związane są z niewłaściwym stosowaniem form bezokoliczników. Często pojawiają się takie oto konstrukcje, notabene bardzo rażące : Należy wziąść ciepłe okrycie zamiast poprawnej : wziąć, Trzeba wyłanczać światło zamiast wyłączać.

• tworzenie formy fleksyjnej wyrazu nieodmiennego i odwrotnie, np. W moim terrariumie są różne gatunki żółwi zamiast : W moim terrarium …. wskazuje na wyraźne zaniedbania językowe młodzieży.

Błędy słowotwórcze polegają na użyciu lub tworzeniu wyrazów niezgodnie z normą słowotwórczą, np. Głupość bohatera powieści jest trudna do zrozumienia zamiast głupota; Pan konduktorniarz sprawdził nasze bilety zamiast formy właściwej : konduktor. Równie rażący jest kolejny przykład. W zdaniu Wujek Tadek jest polownikiem od czasownika polować uczeń utworzył za pomocą formantu przyrostkowego –nik rzeczownik odczasownikowy polownik.

Niestety, jest to nietrafny neologizm, ponieważ w języku polskim od dawna istnieje słowo myśliwy. Zdanie powinno brzmieć: Wujek Tadek jest myśliwym.

Błędy składniowe Błędy z tej kategorii wynikają przede wszystkim z pogwałcenia norm składni ( budowy ) zdań pojedynczych i zdań złożonych. Do najczęściej spotykanych w zeszytach uczniów należą :

• błędy w zakresie związku zgody, a więc w konstrukcji związku głównego w zdaniu, czyli niepodporządkowania formy orzeczenia wymogom podmiotu, np.
Boginie na Olimpie zapalali święty ogień zapalały Istoty nie różnili się od nas. nie różniły oraz w użyciu niewłaściwej formy orzecznika, np. Pacjent jest już zdrowym zdrowy

• niewłaściwy szyk wyrazów w zdaniu, np.
Penelopa tkała całun dla swojego teścia, którego w nocy pruła Z treści zdania wynika, że wierna żona Odyseusza pruła teścia, a nie pogrzebową szatę. Zdanie powinno mieć treść : Penelopa tkała dla swojego teścia całun, który w nocy pruła W wieku ośmiu lat matka biła syna
Z treści zdania wynika, że ośmioletnia matka biła syna. Zdanie powinno mieć następującą treść: Matka biła syna, gdy miał osiem lat

• powtórzenia wyrazów i konstrukcji składniowych - ich źródło stanowi bierność językowa. Wpływ na nie ma język mówiony, czego dowodzą następujące przykłady : W epoce Kochanowskiego znajdujemy utwory o cechach humanistycznych, znajdujemy też utwory polityczne, znajdujemy też liczne przekłady; W bibliotece wypożyczamy książki przygodowe, wypożyczamy książki fantastytyczne, wypożyczamy również książki popularnonaukowe.

Omówione i scharakteryzowane wyżej błędy to typowe usterki pojawiające się w naszym języku. Błędy językowe we współczesnej polszczyźnie są zjawiskiem dość powszechnym. Spotykamy się z nimi na co dzień, niemal we wszystkich dziedzinach życia. Zetknąć się można z nimi na ulicy, w mediach, reklamie, ale również i w szkole. Niepoprawnie językowo mówi i pisze coraz większa część naszej populacji. Jest to zjawisko bardzo niepokojące, gdyż w znacznym stopniu rzutuje na nasze życie, unikajmy więc wszelkich błędów, a wtedy i styl naszej wypowiedzi będzie popraw