Kraut Paweł Bydgoszcz

4 Piłka siatkowa

Metodyka nauczania siatkówki

Nauczanie techniki indywidualnej w siatkówce.

Pod pojęciem techniki rozumiemy kompleks zadań ruchowych z piłką i bez piłki, których opanowanie pozwala zawodnikowi skuteczną grę na boisku. Opanowanie techniki gry to wieloletni trening, w którym można wymienić dwa wyraźne etapy rozwoju sportowego zawodnika:

1. etap wstępny, który ma na celu:

• wzbudzić zamiłowanie do siatkówki
• opanować podstawowe elementy techniki i taktyki
• przygotować zawodnika psychofizycznie do dalszej kariery sportowej.

2. w drugim etapie szkoli się techniką wykonania danych elementów. Zwiększając tempo i dokładność technicznych zagrań. Wdrażając zawodników do sterowania swoich umiejętności w warunkach walki sportowej oraz zmęczenia fizycznego i psychicznego (mecze).

Postawy i poruszanie się po boisku. Mówiąc o technice poruszania się po boisku siatkarza mamy na myśli wszystkie te sposoby pokonywania odległości, które zapewniają w czasie treningu i gry jak najszybsze dojście do piłki. Umiejętności właściwego poruszania się w czasie gry jest sumą również i z tego względu, że pomaga przyjmowanie poprawnych postaw siatkarskich, które mają znaczny wpływ na prawidłowe przyjęcie i podanie piłki. Rozróżnia się następujące sposoby poruszania się po boisku:

• krok dostawny
• krok podwójny
• doskok
• bieg Nie będę opisywać wszystkich sposobów poruszania się po boisku, gdyż są one znane. Opiszę tylko wyjściową postawę siatkarską, którą zawodnik musi stosować w czasie gry: nogi zawodnika są w pozycji rozkroczno-wykrocznej lub rozkrocznej ugięte w stawach skokowych i kolanowych. Tułów nieznacznie pochylony do przodu. Zawodnik stoi na całych stopach, ręce ugięte i uniesione przed siebie. Wzrok nie traci kontaktu z piłką. Małym balansem ciała mocniej obciąża raz jedną, raz drugą nogę, ani na moment nie stojąc nieruchomo. Zwracamy uwagę by zawodnik opanował wszystkie sposoby poruszania się po boisku w postawie siatkarskiej, eliminując najczęściej spotykane błędy:
• ręce opuszczone
• nogi zbyt mało ugięte
• niestabilna postawa przed przyjściem piłki
• tułów nie pochylony do przodu

Przykładowy zestaw ćwiczeń poruszania się po boisku.

1. Bieg w różnych kierunkach na sygnał przyjmowanie postawy siatkarskiej.
2. Bieg po obwodzie koła (sali) na sygnał przyjmowania postawy siatkarskiej.
3. Zawodnicy ustawieni w luźnym szyku przed trenerem, który porusza się w przód, w tył, w prawo i w lewo. Zawodnicy naśladują trenera w następujący sposób: trener porusza się w przód – zawodnicy w tył trener porusza się w tył – zawodnicy w przód trener porusza się w lewo – zawodnicy w prawo trener porusza się w prawo – zawodnicy w lewo
4. Zawodnicy ustawieni w dwóch grupach na liniach końcowych boiska. Na sygnał dobiegają do linii 6 metrów przyjmując postawę siatkarską, wracają tyłem.
5. Ćwiczenie jak wyżej wykonane krokiem dostawnym.
6. Zawodnicy ustawieni prawym później lewym bokiem do siatki na linii końcowej boiska. Na sygnał krokiem dostawnym pokonują odcinek do linii 6 metrów dotykają boiska ręką. Zwycięża ten zawodnik, który pierwszy wróci na pozycję startową (ćwiczenie można powtórzyć 2-3 razy bez przerwy).
7. W dwójkach jeden ćwiczy porusza się w różnych kierunkach wszystkimi sposobami (w postawie siatkarskiej) drugi naśladuje jego zachowanie.
8. W dwójkach walka do 3-5 punktów. Punkt zdobywa się za dotknięcie ręką nogi partnera.
9. W dwójkach ćwiczący stają w odległości 9 metrów zwróceni twarzami do siebie. Jeden z nich rzuca piłką wysoko na odległość 4 metrów, drugi pod biega i chwyta piłkę oburącz w locie z doskokiem na dwie nogi.
10. Tak samo jak w ćwiczeniu 9 tylko startują z różnych pozycji np. siadu, leżenie przodem tyłem itd.
11. Zawodnicy ustawieni rzędem na końcu linii boiska (w prawym rogu). Biegną przodem po przekątnej do lewego słupka, krokiem dostawnym wzdłuż siatki, następnie tyłem po linii bocznej na miejsce startu.

Podania sposobem górnym oburącz.

Podanie sposobem górnym w postawie wysokiej wykonuje się w pozycji wykrocznej (stopy na szerokość bioder). Nogi ugięte w kolanach, tułów nieznacznie pochylony do przodu. Ciężar ciała rozłożony na obydwie stopy. Ręce zgięte w łokciach i w sposób naturalny skierowane w przód i lekko w bok.. Dłonie o luźno rozstawionych palcach, odchylone w kierunku grzbietowym kciuki skierowane do siebie tworząc tzw. „ koszyczek”. Odbicie piłki następuje poprzez płynny, skoordynowany ruch pracy nóg, tułowia i rąk. Nauczanie tego elementu trzeba poświęcić bardzo dużo czasu. W związku z tym zajęcia muszą być prowadzone w atrakcyjnej formie, żeby adeptów piłki siatkowej nie zniechęcić do treningów. Do podtrzymania zainteresowania i pełnego zaangażowania trzeba wciąż zmieniać pozycję i ustawienia. Ćwiczenia w formie ścisłej przeplatać z formą zabawową i ze współzawodnictwem.

Przykładowy zasób ćwiczeń podań sposobem górnym.

1. Zawodnik stoi przy ścianie. Ręce ugięte w łokciach oparte o ścianę. Dłonie ułożone w „koszyczek” odbijają piłkę o ścianę.
2. Z własnego podrzutu piłki do góry złapanie jej w „koszyczek”.
3. Podrzut piłki w górę, po odbiciu piłki od podłoża złapanie jej w „koszyczek”.
4. Odbicie piłki o ścianę w siadzie prostym co kilka odbić złapać piłkę w „koszyczek” i skontrolować prawidłowe ułożenie dłoni.
5. Tak samo jak w ćwiczeniu 4 tylko w postawie wysokiej.
6. W postawie wysokiej odbicie piłki nad sobą w miejscu, marszu.
7. W siadzie prostym odbicie piłki sposobem górnym podanej przez partnera. Odległość od ćwiczących około 2-3 metrów. Po 20 odbiciach zmiana ról.
8. W siadzie klęcznym odbicie piłki sposobem górnym podanej przez partnera. Partner odbijający piłkę w trakcie odbicia przechodzi do klęku podpartego(ruch tułowia). Po 20 odbiciach zmiana ról.
9. W podstawie wysokiej, odbicie piłki sposobem górnym podanej przez partnera. Po 20 odbiciach zmiana ról.
10. Odbicie w dwójkach w postawie siatkarskiej – wysokiej.
11. Jak w ćwiczeniu 7 i 8, tylko jeden z partnerów odbija w postawie wysokiej, a drugi w siadzie lub siadzie klęcznym.
12. Odbicie w dwójkach z utrudnieniem. Zawodnik po każdym odbiciu robi: -skłon w przód -siad dowolny -obrót o 360 stopni
13. Odbicie w dwójkach na dwa tempa każdy zawodnik pierwsze odbicie wykonuje nad sobą, drugie do partnera.
14. Odbicie w dwójkach na dwa – trzy tempa z utrudnieniem. Jeden zawodnik odbija piłką nad sobą raz lub dwa drugi dobiega do niego i dotyka ręką uda swego partnera i wraca na swoje miejsce gdzie otrzymuje piłkę. Tak samo w drugą stronę.
15. Ćwiczenie tak samo jak „14” tylko z obiegnięciem swego partnera.
16. W trójkach ćwiczący ustawieni w trójkącie 2-3 metry od siebie. Odbicie piłki zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Następnie w drugą stronę.
17. W trójkach ćwiczący ustawieni w trójkącie

Zawodnik 3 podaje do zawodnika 1, który wzdłuż siatki wystawia do zawodnika 2, a ten podaje do 3. Po 20 odbiciach zmiana miejsca. 18. Dwie dwójki ustawiają się na rogach prostokąta o bokach 2-3 metrów. Piłki są odbijane po linii dłuższych boków prostokąta. Ćwiczący zmieniają się miejscami na krótszych bokach po wykonaniu odbicia. Rozpoczynamy ćwiczenia równocześnie z jednej strony. 19. Odbicia w dwójkach – drugą piłkę ćwiczący podaje do siebie nogą po podłodze. 20. Odbicia w dwójkach – drugą piłkę ćwiczący podaje do siebie kozłem. 21. Odbicie w dwójkach – odległość 3-4 metrów. Ćwiczący wykonuje odbicie nad głową robi obrót 360 stopni i podaje piłkę do partnera. 22. Odbicie w dwójkach – odległość 3-4 metrów. Ćwiczący wykonuje odbicie nad głową robi półobrót i tyłem podaje piłkę do partnera. 23. Ustawieni w trójkach w rzędzie.

 Zawodnik 1 podaje do zawodnika 2, który tyłem podaje do zawodnika 3 jednocześnie robi obrót 180 stopni. Zawodnik 3 podaje do 2 i ten tyłem podaje do 1. Po 15-20 podań następuje zmiana ról tak, ażeby każdy ćwiczący mógł odbijać tyłem do partnera.

24. Ćwiczenie trójkowe w następującym ustawieniu:

• zawodnik 1 podaje do zawodnika 2 ten tyłem podaje do 3, a 3 podaje do 1. Po 20 odbiciach zmiana miejsca.

25. Ćwiczenie wystawy ze strefy trzeciej do czwartej. Wystawia zawodnik (R), pozostali podają piłki

26. Ćwiczenie jak wyżej tylko w drugą stronę.

27. Ćwiczenie jak wyżej tylko wystawa przez długość siatki.

28. Ćwiczenie jak 27 tylko w drugą stronę.

29. Gra singlowa. Boisko 3 x 5 metrów. Wprowadzenie piłki do gry odbiciem sposobem górnym ze strefy boiska. Gra na jedno odbicie.

30. Gra singlowa. Boisko 3 x 5 metrów. Wprowadzenie piłki do gry odbiciem sposobem górnym zza linii końcowej boiska.

31. Gra singlowa. Boisko 3 x 5 metrów. Wprowadzenie piłki do gry rzutem zza linii końcowej boiska. Gra na 2 odbicia.

32. Gra dwójkowa. Boisko 3 x 6 metrów. Wprowadzenie piłki do gry rzutem zza linii końcowej boiska. Gra 2-3 odbicia sposobem górnym.

33. Gra dwójkowa jak w ćwiczeniu 32 tylko na 3 odbicia sposobem górnym.

Przyjęcie sposobem dolnym oburącz (nagranie).

Przyjęcie zagrywki nagranie jest bardzo ważnym elementem przygotowania i przeprowadzenia wszystkich akcji ofensywnych. Przyjęcie sposobem dolnym wykonuje się w postawie rozkroczno – wykrocznej. Nogi ugięte w stawach skokowych i kolanowych, tułów nieznacznie pochylony. Tuż przed odbiciem piłki, następuje maksymalne wysunięcie prostych ramion do przodu z jednoczesnym ruchem odwracania. Następnie należy złączyć palce wskazujące, nakładając je na siebie, a w dalszej kolejności połączyć kciuki, doprowadzając do chwytu dłoni. Piłkę przyjmuje się na przedramiona bliżej stawów nadgarstkowych niewielkim uniesieniom ramion w przód w górę, główni zaś poprzez wyprost nóg i tułowia. Najczęściej spotykane błędy:

• nie przyjęcie właściwej postawy
• ramiona ugięte w stawach łokciowych
• „nie pracują” tułów i nogi
• nadmierna praca rąk w górę

Przykładowy zasób ćwiczeń sposobem dolnym oburącz (nagranie).

1. Wyrzut piłki do góry i zamortyzowanie jej na przedramionach w postawie do odbicia dołem.

2. Wyrzut piłki do góry, po odbiciu piłki od podłoża zamortyzowanie jej na przedramionach w postawie do odbicia dołem.

3. Podania i chwyty w dwójkach, jeden w pozycji wysokiej, drugi w siadzie rozkrocznym. Pierwszy podaje piłkę oburącz sprzed piersi, siedzący oburącz z dołu.

4. Opuszczenie piłki w kierunku partnera znajdującego się w przysiadzie z ramionami ułożonymi do odbicia piłki sposobem oburącz dolnym.

5. W postawie siatkarskiej odbicie sposobem dolnym piłki podanej przez partnera.

6. Odbicie piłki sposobem oburącz dolnym po starcie w bok raz w lewo, raz w prawo – podanej przez partnera.

7. Odbicie piłki sposobem oburącz dolnym po starcie w przód – podanej przez partnera.

8. Indywidualnie – dwa odbicia sposobem oburącz górnym, jedno sposobem oburącz dolnym. Wykonać 5- 6 cykli.

9. W dwójkach jeden ćwiczący w postawie wysokiej, drugi w siadzie klęcznym. Pierwszy podaje piłkę od dołu do partnera, który odbija piłkę oburącz z dołu z przejściem do klęku.

10. Ćwiczący stoją w odległości 2 – 3 metrów od ściany. Wykonują odbicia o ścianę.

11. W dwójkach, odległość 3 metrów. Jeden ćwiczący odbija sposobem górnym na wysokość kolan partnera. Drugi odbija piłkę sposobem dolnym.

12. Ustawienie dwójkach na linii ataku po obydwu stronach siatki. Jeden podaje kozłem piłkę pod siatką do partnera, który odbija sposobem dolnym przez siatkę do partnera. Po 20 powtórzeniach zmiana ról.

13. Ustawienie dwójkami na liniach ataku po obydwu stronach siatki. Jeden odbija sposobem górnym, drugi sposobem dolnym.

14. W trójkach: ćwiczący ustawieni są w następujący sposób:

                                           górą                dołem
    

Zawodnik 1 nagrywa sposobem dolnym piłkę podaną przez zawodnika 3 do zawodnika 2 , który wystawi do zawodnika 3. 15. W trójkach: tak samo jak w ćwiczeniu 14 tylko w drugą stronę.

dołem górą

16. W trójkach: ćwiczący ustawieni w następujący sposób:

    Zawodnicy 1 i 2 mają piłkę, która na zmiany podają sposobem górnym do zawodnika 3, który nagrywa do nich sposobem oburącz dolnym.

17. Jak ćwiczenie 14 tylko zawodnik 3 przebija piłkę sposobem górnym na drugą stronę siatki.

18. Fragmenty gry w ustawieniu 3 x 3 na boisku o wymiarach 4,5 x 9 metrów. Dwóch ćwiczących ustawia się w polu obrony (do przyjęcia piłki) trzeci pod siatką do wystawienia piłki. Ćwiczący, który piłkę nagrał (oburącz z dołu) asekuruje zawodnika, który w wyskoku przebija piłkę sposobem górnym oburącz, na stronę przeciwnika. Po tym obaj wycofują się na pozycję wyjściową. To samo wykonują ćwiczący po stronie przeciwnej.

19. Tak samo jak w ćwiczeniu 18 tylko zawodnicy przyjmujący piłkę zmieniają miejsca.

20. Tak samo jak w ćwiczeniu 18 tylko wszyscy zawodnicy się pozycjami zgodnie ze wskazówkami zegara – wykonując wszystkie czynności na boisku w danym ćwiczeniu.

21. Fragmenty gry 3 x 3. Boisko o wymiarach 4,5 x 9 metrów z wejściem zawodnika wystawiającego z drugiej linii do pola ataku. Po rozegraniu i przebiciu piłki na stronę przeciwnika, wszyscy trzej gracze wycofują się na pozycję wyjściową.

22. Gra szkolna 3 x 3. Boisko o wymiarach 4,5 x 9 metrów. Z wprowadzeniem zagrywki i planowanego przebicia w miejsce przebicia górnego oburącz oraz pojedynczego zastawienia.

Zagrywka.

Zagrywka jest to wprowadzenie piłki do gry na pola przeciwnika przez zawodnika zza linii końcowej boiska. Podstawową cechą zagrywki jest jej skuteczność. W znacznym stopniu utrudniającym lub wręcz uniemożliwiającym przeciwnikowi wyprowadzenie skutecznego ataku, lub zdobywając bezpośrednio punkty dla drużyny (szczególnie w drużynach o mniejszej technice indywidualnej zawodników). Z uwagi na technikę wykonywania zagrywki dzielimy je na:

• zagrywkę dolną
• zagrywkę boczną
• zagrywkę tenisową i hakiem (z nadaniem piłce rotacji i bez nadania piłce rotacji – szybująca).
• zagrywka tenisowa z wyskoku Ponadto jako sytuacyjne mają zastosowanie:
• zagrywka słoneczna (na boiskach otwartych)
• zagrywka z palców. Przy opisie techniki wykonywanie tego elementu technicznego główną uwagę poświęcimy na: zagrywce dolnej i tenisowej, które są przez młodzież najczęściej stosowane: Zagrywka dolna. Zawodnik stoi w małym wykroku (prawą lub lewą nogę w zależności jaką ręką zagrywa) przodem zwrócony do siatki. Lewą lub prawą ręką podrzuca piłkę od dołu na wysokość około 0,5 metra przed prawym lub lewym barkiem równocześnie odwodząc prawe lub lewe ramie do tyłu z nieznacznym ugięciem nóg. Piłka uderzona jest od spodu „kłębem kciuka” ruchem wahadłowym ramienia w górę w przód z jednoczesnym wyprostem nóg. Stosując zagrywkę dolną należy dążyć do wykorzystania jej zasadniczych walorów tj. pewności i dokładności. Zagrywka boczna. Zagrywający ustawia się bokiem do linii końcowej boiska w rozkroku tak, aby ramię zagrywające było dalszym. Piłka podtrzymywana na wyprostowanej ręce przed zagrywającym zostaje podrzucona tak wysoko, aby jej uderzenie następowało w początkowej fazie jej opadania. W momencie podrzutu piłki ramię uderzające wykonuje obszerny zamach do tyłu ze skrętem tułowia i niewielkim skłonem. Dalej następuje wyprost nogi dotąd obciążonej, przeniesienie ciężaru ciała na nogę przeciwną, a ramię lekko ugięte w stawie łokciowym uderza piłkę otwartą dłonią na wysokości piersi. Zagrywka hakiem. Zagrywając ustawia się bokiem do siatki, przeciwnym do ręki zagrywającej. Ciężar ciała rozłożony równomiernie na obie nogi, które ustawione są w lekkim rozkroku. Piłkę podrzuca tuż przed sobą w górę. W trakcie podrzutu ciężar ciała przenoszony jest na nogę dalszą od siatki z jednoczesnym skłonem tułowia w bok i odwiedzeniem ramienia uderzającego w dół. Wzrok skierowany jest stale na piłkę. Po maksymalnym odchyleniu tułowia w bok następuje powrót przez wyprost, z równoczesnym przeniesieniem ciężaru ciała na nogę bliższą siatki. Uderzenie następuje całą dłonią w najwyższym punkcie zasięgu ręki. Zagrywka tenisowa. Zawodnik ustawiony twarzą do siatki w postawie rozkroczno – wykrocznej. Noga zakroczna odpowiada ręce zagrywającej. Podrzut piłki może być wykonany oburącz lub jednorącz na wysokość 0,8 – 1,2 metra powyżej głowy, zawsze nieco przed zagrywającego. Równocześnie z podrzutem wykonuje się odchylenie tułowia do tyłu z przeniesieniem ciężaru ciała na nogę zakroczną i odwiedzenia ramienia przodem w górę, w tył. Ręka uderzająca zgięta w stawie łokciowym, nadgarstek swobodny, palce zwarte. Przez wyprost tułowia stopniowe przeniesienie ciężaru ciała z nogi zakrocznej na wykroczną, któremu towarzyszy wyprostny ruch ręki, następuje uderzenie piłki. Powinno ono nastąpić w najwyższym punkcie dosiężnym, nieco przed zagrywającym całą dłonią. Zagrywka tenisowa może być wykonana po uprzednim dojściu lub wyskoku (zagrywka tenisowa wyskoku). Wówczas piłkę podrzucamy tak, aby wyskoku moment uderzenia nastąpił wyprostowanym ramieniem przed zagrywającym. Do zagrywki wyskoku podrzut piłki wykonać możemy oburącz lub jednorącz. Wykonanie zagrywki w wyskoku skraca czas lotu piłki, a tor jej lotu zbliżony jest do linii prostej. Odmianą zagrywki tenisowej jest zagrywka bezrotacyjna (szybująca). Do walorów zagrywki rotacyjnej należą:
• duża precyzja wykonania i celność
• trudny do przewidzenia lot piłki, co w dużym stopniu utrudnia dokładne nagranie. Zagrywkę tenisową rotacyjną wykonuje się podobnie jak zagrywkę tenisową w tej samej pozycji wyjściowej, przy prawie identycznej pracy nóg i tułowia. Różni się ona od zagrywki tenisowej tym, że:
• zawodnicy często ustawiają się w znacznej odległości od linii końcowej boiska (2 –3 metrów)
• uderza piłkę dłonią usztywnioną o złączonych palcach w sam środek piłki w otwór do pompowania (wentyl). Każdy rodzaj zagrywki należy wykonać tak, żeby skierować piłkę:
• w okolice końcowej linii boiska przeciwnika
• pomiędzy dwóch zawodników
• bezpośrednio na zawodnika w następujących sytuacjach: a) na zawodnika najsłabiej przyjmującego zagrywkę b) na najlepszego zawodnika ataku, znajdującego się w linii ataku c) na zawodnika, który w poprzedniej akcji popełnił błąd d) na rozgrywającego wchodzącego jako „czwarty do ataku” e) na zawodnika, który wszedł po zmianie. Nauczanie zagrywek należy przeprowadzić stosując metodę syntetyczną ze względu na mały stopień złożoności ruchu. Kolejność wprowadzania do nauki poszczególnych rodzajów zagrywki uzależniona jest od rozwoju cech motorycznych i możliwości koordynacyjnych ćwiczących. Przykładowy zestaw ćwiczeń.

1. Każdy ćwiczący ma piłkę i podrzuca ją oburącz lub jednorącz, kontrolując fazę lotu ze szczególnym uwzględnieniem wysokości.

2. Podrzut i chwyt piłki, w momencie przewidzianego uderzenia.

3. Zagrywka do ściany w odległości 3 do 5 metrów.

4. Zagrywka w dwójkach w odległości 6 – 7 metrów.

5. Zagrywka przez siatkę z linii ataku.

6. Zagrywka przez siatkę z połowy boiska.

7. Zagrywka na wprost z końcowej linii boiska.

8. Dwa zespoły ćwiczących 6 osób ustawione poza liniami końcowymi boiska do siatkówki, wykonują jednocześnie na sygnał prowadzącego zagrywkę. Za każdą celną zagrywkę przyznaje się zespołowi 1 punkt. Zwycięża ten zespół, który uzyska większą liczbę punktów.

9. Zagrywka z dowolnego punktu zza linii końcowej boiska do siatkówki.

10. Zagrywka z celowaniem w strefy boiska:

• po prostej
  • po przekątnej 11.Zagrywka na określoną odległość np.:
  • końcowy metr boiska przeciwnika
  • pierwszy metr za linią ataku 12.Na siatce zawieszone antenki w dowolnym miejscu w dowolnej odległości około 2 metrów od siebie. Ćwiczący zagrywają między antenki. Dowolnie zmieniamy miejsce zawieszenia antenek i zmniejszamy odległość między nimi. 13.Zagrywka lekka i silna wykonywana na przemian (ilość powtórzeń dowolna). 14.Gra singli na jedno odbicie. Boisko o wymiarach 6 x 3 metry. Czas gry 3 – 5 minut. Uwaga: Cały proces nauczania i doskonalenia zagrywki powinien uwzględnić relację – ćwiczący, piłka, siatka.

Atak.

Terminem ataku określamy uderzenie piłki jednorącz powyżej górnej krawędzi siatki, najczęściej wykonane w wyskoku na boisko przeciwnika. Celem ataku jest takie oddziaływanie na piłkę, aby uniemożliwić drużynie przeciwnej jej obronę lub utrudnić jej przyjęcie. Realizacja skuteczności w atakowaniu umie być wykonana jednym z poniższych sposobów:

• zbicie dynamiczne (sposobem tenisowym i bokiem)

• plasowienie

• kiwnięcie

• zbicie po bloku

• opuszczenie piłki na ręce zastawiających

• zbicie tenisowe z odbicia jednonóż

• zbicie z „krótkiej” Zbicie jest bardzo skuteczną i efektowną formą ataku. Najczęściej jest ono wykonywane sposobem tenisowym w ustawieniu frontalnym do siatki, lub z odbicia jednonóż. Obecnie sporadycznie i tylko sytuacyjnie zawodnicy stosują drugi sposób zbicia tzw. hakiem, w którym atakujący jest ustawiony bocznie w stosunku do siatki. Naukę tego trudnego i złożonego elementu technicznego, wykonywanego w szybkim tempie dzielimy na cztery fazy:

• rozbieg

• wyskok

• uderzenie piłki

• lądowanie Zbicie tenisowe – technika wykonania w podziale na poszczególne fazy:  Rozbieg – wykonuje się z 2 – 3 kroków. Szybkość rozbiegu zależy od toru lotu wystawy. Tuż przed rozpoczęciem, zawodnik ocenia kierunek, wysokość i odległość wystawy od siatki i na jej podstawie błyskawicznie decyduje się na miejsce wyskoku.  Wyskok – w ostatnim kroku rozbiegu zawodnik dołem przenosi ręce w tył, a następnie wykonuje doskok na dwie nogi (w pierwszej fazie na pięty) obniżając środek ciężkości przez ugięcie w stawach skokowych, kolanowych i biodrowych. Tułów jest pochylony do przodu, ramiona w wymachu w tył, a wzrok skierowany na piłkę. Wyskok następuje przez dynamiczny wyprost kończyn dolnych i tułowia w stawach biodrowych, kolanowych i skokowych, a ramiona swą pracą zamachową dołem w przód w górę zwiększają jego efektywność. Wznoszące się ciało zawodnika prostuje się przez odchylenie tułowia nieco do tyłu i przyjmuje pozycję „łuku napiętego”. Lewa ręka zatrzymuje się na wysokości lewego barku, prawa ręka ugięta w stawie łokciowym kontynuuje zamach aż za głowę. Ramię atakujące prostuje się w stawie łokciowym z równoczesnym wyprostem i skłonem tułowia w przód. Dalszy ruch ręki jest kontynuowany przez obrót w stawie barkowym, a w momencie poprzedzającym kontakt z piłką odgięta grzbietowo dłoń rozpoczyna prostowanie przechodzące do zgięcia dłoniowego w stawie nadgarstkowym. Zmiana kierunku zbicia piłki można wykonać przez zmianę układu tułowia w wyskoku, lub przez umyślną sprytną pracę nadgarstka. Po krótkim kontakcie z piłką ramie wykonuje ruch i zginając się w stawie łokciowym zostaje przywiedziona do tułowia.  Lądowanie – faza lądowania wymaga amortyzacji poprzez ugięcie nóg, z równoczesnym przygotowaniem się do ewentualnego dalszego udziału w grze. Zbicie z odbicia jednonóż – wykonanie rozbiegu do ataku z odbicia jednonóż skośnie lub równolegle do siatki, jest nieco odmienne w końcowej fazie, niż przy ataku tenisowym z odbicia obunóż. Zawodnik po wykonaniu kilku kroków dojścia, odbija się z nogi bliższej siatki. W czasie wyskoku następują ćwierćobroty ciała, z równoczesną pracą zamachową ramion. Przy zastosowaniu odbicia jednonóż osiągamy wyższy zasiąg ręki atakującej. W fazie lądowania kontakt z podłożem jako pierwsza ma noga przeciwna do odbijającej. Zbicie z „krótkiej” - zawodnik wykonuje krótszy rozbieg, ale bardziej przyspieszony tak, aby w momencie wystawy osiągnął pułap wyskoku. Również ramiona nie wykonują dużego zamachu. Przebieg ruchu zdeterminowany jest koniecznością jak najszybszego przygotowania ramienia do uderzenia piłki. Praktycznie zawodnik wykonuje wyskok mając ugięte ramiona i robi nimi nieduży zamach wnosząc w górę rękę uderzającą. Zbicie hakiem – zbicie hakiem związane jest z ruchem ramienia uderzającego piłkę, co zmusza zawodnika do przyjęcia bocznego ułożenia ciała względem siatki. Zbijająca ręka jest dalszą od siatki. Wyskok do zbicia hakiem następuje z bocznego ułożenia ciała względem siatki. Odbicie powinno nastąpić z obu nóg równocześnie. Ze względu na boczne ułożenie ciała zawodnika atakującego, z czym związany jest mniejszy wgląd w boisko przeciwnika uderzenia „hakiem” stosowane jest bardzo rzadko. W procesie treningowym jest zaniechanie szkolenia tego elementu. Wszystkie niżej wymienione formy ataku w niewielkim stopniu różnią się od techniki zbicia tenisowego. Dlatego też poprzestaniemy na ogólnej ich charakterystyce. Plasowanie – jest to niemocne, kierunkowe zbicie w określone miejsce na boisku przeciwnika. Kierunek lotu nadaje piłce praca nadgarstka. Kiwnięcie – jest to lekki przebicie piłki palcami w miejsce najsłabiej bronione przez przeciwnika, z zachowaniem pełnych pozorów zbicia. Zbicie po bloku – to zamierzone i celowe uderzenie piłki w zewnętrzny blok, by skierować ją w przestrzeń poza boisko, uniemożliwiając przeciwnikowi jej obronę. Kierunek piłce nadaje skrętny ruch nadgarstka i całej ręki. Opuszczenie piłki na ręce zastawiających – technika wykonania tej czynności jest taka sama jak przy kiwnięciu, z tą tylko różnicą, że piłka jest skierowana nie na pole przeciwnika, lecz na ręce zawodników tworzących blok. Następuje to w momencie, gdy zawodnicy tworzący blok zaczynają opadać w dół. Najczęściej występujące błędy:

• rozbieg i wyskok wykonane za wcześnie lub za późno

• wyskok wykonywany jest w dal, a nie w górę

• „podchodzenie” pod piłkę

• uderzenie piłki ugiętą w łokciu ręką.

                               Przykładowy zestaw ćwiczeń.
  

1. Ćwiczący naśladują prowadzącego markują ruch do zbicia piłki.
2. Rzuty piłki w dwójkach – ustawienie ćwiczących w odległości 8 – 9 metrów:

• rzut oburącz zza głowy
• rzut jednorącz zza głowy (prawą i lewą ręką)
• rzut oburącz zza głowy w wyskoku
• rzut jednorącz zza głowy w wyskoku (prawą i lewą ręką)
• z rozbiegu rzut przez siatkę oburącz zza głowy
• z rozbiegu rzut przez siatkę jednorącz zza głowy

3. W dwójkach z odległości 7 –9 metrów trzymając piłkę w dłoni lewej ręki jak najwyżej przed sobą, prawą wykonuje zbicie o podłogę do partnera. Partner robi to samo.

4. Zbicie piłki o podłogę przy ścianie w odległości 7 metrów, po każdym zbiciu chwyt piłki, sprawdzenie prawidłowego ustawienia, ponowne zbicie.

5. W dwójkach w odległości 7 – 9 metrów od ściany. Jeden ćwiczący stoi na podwyższeniu (np. krzesło) trzyma piłkę wysoko na dłoni. Drugi z wyskoku zbija piłkę w kierunku ściany.

6. Zbicie piłki z własnego podrzutu o podłogę przy ścianie w odległości 8 metrów, uderzenie piłki winno nastąpić w najwyższym dosiężnym punkcie.

7. Zbicie piłki o podłogę po podrzucie partnera. Podrzucający ustawia się około 1 metra z prawej strony partnera zbijającego i podrzuca piłkę, która zbija ćwiczący atak. (Uwaga! Dla zbijającego lewo ręcznego, podrzucający ustawia się z lewej strony).

8. Ustawienie w dwójkach po obu stronach siatki w odległości 6 – 7 metrów od linii środkowej. Ćwiczący z własnego podrzutu wykonuje zbicie piłki o podłogę tak, by po odbiciu się jej o podłogę przeszła przez siatkę.

9. Ustawienie w dwójkach w odległości 2 – 3 metrów od siatki. Rzut piłką oburącz znad głowy przez siatkę w wyskoku z odbicia obunóż po wykonaniu dojścia z jednego kroku. Uwaga: wysokość siatki w zależności od zaawansowania ćwiczących.

10. Jak w ćwiczeniu 9 z tym, że wykonuje ćwiczący rzut piłką prawą lub lewą ręką.

11. Chwyt piłki oburącz w wyskoku przy siatce. Jeden ćwiczący z piłką ustawia się pod siatką w charakterze wystawiającego, drugi na linii ataku. Wystawiający podrzuca piłkę, partner wykonuje dojście i w wyskoku w najwyższym punkcie chwyta piłkę oburącz.

12. Jak wyżej – zamiast chwytu piłki ćwiczący wykonuje zbicie piłki.

13. Zbicie piłki w wyskoku przez siatkę z wystawy współpartnera ze strefy czwartej, trzeciej i drugiej.

14. Zbicie piłki w określone miejsce na boisku przeciwnym.

15. Zbicie piłki wystawionej przez współpartnera. Atakujący nagrywa do wystawiającego. Po wystawieniu piłki następuje zbicie.

16. Jak w ćwiczeniu „15”. Atakujemy piłkę z lewego i prawego skrzydła oraz ze środka.

17. Tworzymy dwa rzędy A i B. Pierwszy z rzędu A nagrywa piłkę do wystawiającego który wystawia ją do strefy czwartej, gdzie zostaje wykonany atak przez zawodnika z rzędu B. Zmiana miejsc po akcji między rzędami.

    					w
    

18.Jak ćwiczenie „17” tylko wystawiający wystawia w tył na prawy atak.

Dalszy etap to nauka zbicia piłki z wystawy o różnej wysokości i szybkości toru lotu. Uczymy ćwiczących opanowania różnych sposobów dojścia do miejsca atakowania i ataku. Na poszczególnych etapach należy stosować w kolejności: atakowanie bez bloku, z blokiem pojedynczym i grupowym. Zapoznanie z kiwnięciem wprowadzamy po opanowaniu czynności podstawowej zbicia przy zastosowaniu blokowania pojedynczego, a później grupowego i doskonalimy je w ćwiczeniach realizowanych w formie fragmentów gry.

Blok.

Blokowanie jest to akcja obronna, która ma na celu uniemożliwienie skierowania atakowanej piłki na stronę drużyny broniącej. W akcji zastawiania, w której następuje spełnienie bloku, mogą brać udział tylko zawodnicy linii ataku. Ze względu na ilość zawodników uczestniczących w akcji zastawiania, blok dzielimy na blok pojedynczy i grupowy (dwublok i trójblok). Techniki blokowania należy uczyć opierając się na aktualnych możliwościach ogólnych i specjalnych zawodnika, co warunkuje konieczność kształtowania nawyków dynamicznych o dużej plastyczności.

Zastawienie pojedyncze. Ćwiczący stoi blisko siatki (30 – 50 cm) stopy ustawione są w małym rozkroku, a nogi ugięte tak, ażeby poprzez ich wyprost nastąpiło odbicie do wyskoku wzwyż z równoczesnym wyniesieniem rąk w górę w przód ponad siatkę. W pozycji poprzedzającej wyskok ręce ułożone są blisko tułowia, a dłonie o rozłożonych palcach znajdują się na wysokości klatki piersiowej. Wzrok blokującego cały czas skierowany jest na stronę przeciwnika i kontroluje przeloty piłki. Wyskok do zastawiania następuje poprzez wyprost nóg z równoczesnym wyniesieniem rąk w górę w przód ponad siatkę przez zamach w stawach ramiennych. Odległość rąk od górnej krawędzi siatki winna być możliwie mała, tak aby uniknąć możliwości przejścia piłki między ramionami blokującego a siatką. Dłonie będące blisko siebie o rozstawionych palcach odgięte grzbietowo tworzą zasłonę dla lecącej piłki. Z chwilą kontaktu dłoni z piłką następuje przemieszczenie ich do ugięcia dłoniowego. Po utracie kontaktu z piłką następuje przywiedzenie ramion, celem uniknięcia przypadkowego zetknięcia z siatką, a zarazem przyjęcie postawy siatkarskiej po lądowaniu na podłoże. Ćwiczący powinien odbijać się w takim miejscu, aby ciało jego znajdowało się na drodze toru lecącej piłki. W wypadku gdy atakujący stara się ominąć zauważony blok, zastawiający powinien przesunąć ramiona w kierunku lecącej piłki. Na skuteczność zastawiania ma wpływ nic tylko sama technika jego wykonania, ale również wybór miejsca wyskoku do bloku oraz ustawienie dłoni w odpowiednim czasie w odniesieniu do przelotu piłki. W sytuacjach gdy zachodzi potrzeba dojścia do miejsca wyskoku celem wykonania bloku stosujemy krok odstawno – dostawny lub krok podwójny i dobieg. Miejsce lądowania winno odpowiadać miejscu skąd nastąpiło odbicie do wyskoku. Przy nauce bloku grupowego należy zwrócić uwagę na moment dojścia do miejsca wyskoku zastawiających. W początkowej fazie należy zwracać uwagę na to, aby wyskok do zastawiania był wykonany równocześnie przez wszystkich blokujących. W dalszym etapie szkolenia należy jedynie egzekwować żeby ręce zastawiających zostały wyniesione ponad siatkę w tym samym czasie i na pożądaną wysokość w odniesieniu do przelotu piłki.

Przykładowy zasób ćwiczeń.

1. Z miejsca wykonanie odbicia obunóż z prowadzeniem ramion wzdłuż tułowia w górę, w ostatniej fazie wykonać ruch zgięcia w stawach nadgarstkowych (wzrok skierowany na dłonie) lądowanie winno nastąpić w miejscu odbicia.
2. Ustawieni w szeregach twarzą do siatki (odległość 50 cm od linii środkowej) poruszanie się krokiem odstawno – dostawnym wzdłuż siatki, na sygnał wyskok do bloku.
3. Ustawienie w szeregu pod siatką. Po przeciwnej stronie znajduje się trener z piłką. Na znak – piłka w górze – ćwiczący wykonują zastawienie.
4. Jak wyżej – zamiast „piłka w górze” instruktor unosi piłkę w prawo lub w lewo, a ćwiczący wykonują zastawienie z ułożeniem rąk pod kątem we wskazanym kierunku.
5. Ustawienie w parach po przeciwnej stronie siatki. Jeden ćwiczący z piłką wykonuje wyskok z odbicia obunóż i stara się przerzucić piłkę oburącz na drugą stronę siatki tuż nad siatką. Partner natomiast wykonuje zastawienie.
6. Obrona przez zastawienie pojedyncze, piłki zbijanej przez partnera z przeciwnej strony siatki.
7. Obrona przez zastawianie pojedyncze, piłek zbijanych przez partnerów z przeciwnej strony siatki.
8. Ustawianie parami pod siatką. Odległość między nimi około 1,5 metra. Na sygnał należy dojść do siebie i wykonać zastawienie podwójne.
9. Ćwiczący ustawieni w dwójkach po obu stronach siatki. Jedna para ćwiczących posiada piłkę i wykonuje atak z wystawy, a druga wykonuje blok podwójny.
10. Ustawienie trójkami pod siatką (strefie drugiej, trzeciej i czwartej) na sygnał prowadzącego ćwiczący z pozycji lewego i prawego ataku dochodzą do środkowego i wykonują trójblok.
11. Ustawienie jak wyżej – na sygnał dwie trójki wykonują równocześnie trójblok.

Literatura:

1. St. Adamczyk, J. Uzarowicz, Z. Zawada – Siatkówka
2. H. Skrobański, A. Wieczorek – Przewodnik do ćwiczeń z piłki siatkowej
3. E. Superlak – Piłka siatkowa techniczno – taktyczne przygotowanie do gry
4. J. Uzarowicz – Piłka siatkowa technika.