Pojęcie terroryzmu Terroryzm to działalność zwykle małych ekstremistycznych ugrupowań, które za pomocą zabójstw, zagrożeń śmiercią, mordów politycznych, porywania zakładników, uprowadzeń samolotów i innych podobnych środków potępianych przez społeczność międzynarodową usiłują zwrócić uwagę opinii publicznej na wysuwane przez siebie hasła, bądź też wymusić na rządach państw, w których działają określone ustępstwa lub świadczenia na swoją korzyść (np. zwolnienie więzionych terrorystów, okup). Charakterystyka działań terrorystycznych -gloryfikacja siły jako jedynej i najskuteczniejszej metody walki politycznej -okrucieństwo i brak skrupułów moralnych w podejmowanych akcjach, co pokazać ma z jednej strony siłę i determinację terrorystów, z drugiej zaś wzmocnić strach przed terrorystami -wzbudzenie silnego i powszechnego poczucia zagrożenia poprzez zastraszenie nie tylko elit politycznych, ale i całego społeczeństwa -uzyskanie rozgłosu i zaistnienie w massmediach, bez masowego audytorium bowiem terrorysta jest nikim -polityczny szantaż i wymuszenie określonych zmian politycznych -brak kary za popełniony czyn podrywa autorytet władzy i obnaża jej słabość -akty przemocy i zbrodni nie zawsze mają doprowadzić do obalenia władzy i przejęcia steru rządów, w wielu przypadkach mają jednak na celu przygotowanie sytuacji rewolucyjnej, tj. doprowadzenia do anarchizacji życia publicznego, zastraszenia i zdemoralizowania funkcjonariuszy państwowych, zademonstrowania siły terrorystów, sprowokowania represji i ograniczania swobód obywateli przez państwo celem upowszechnienia nastrojów buntu Klasyfikacja ruchów terrorystycznych ze względu na działający podmiot (kto jest terrorystą) -terroryzm niepolityczny terroryzm kryminalny - działania mafii i gangów terroryzm szaleńców -terroryzm polityczny terroryzm agenturalny – terroryści są inspirowani, sponsorowani i sterowani przez obce państwo terroryzm ideowy – terroryści poprzez zbrodnie starają się, wcielać w życie idee, które wyznają Klasyfikacja aktów terrorystycznych ze względu na cel ataku -terroryzm ekonomiczny – akty sabotażu i dywersji polegające na wyrządzaniu szkód i zniszczeń (podpalenia, eksplozje ładunków wybuchowych) -terroryzm indywidualny – akty przemocy skierowane przeciwko konkretnym i określonym, przez terrorystów osobom (zamachy, mordy polityczne, porwania) -terroryzm masowy – akty przemocy skierowane przeciwko anonimowym i przypadkowo wybranym ofiarom (porwania samolotów, branie zakładników, wysadzanie w powietrze obiektów Klasyfikacja działań terrorystycznych ze względu na taktykę walki -terroryzm represywny – akty przemocy i gwałtu stosowane przez reżimy polityczne celem zastraszenia własnego lub okupowanego narodu (bliższe więc pojęciu „terror") lub przez ruch polityczny (rewolucyjny, nacjonalistyczny, religijny) celem utrzymania jedności organizacji i wymuszenia poparcia -terroryzm defensywny – przemoc mająca miejsce podczas walki z najeźdźcą, przemoc stosowana celem powstrzymywania zmian społecznych i obrony istniejących wzorców kulturowych, także działania odwetowe, a więc kontr terror -terroryzm ofensywny działania, których celem jest dokonanie zmian politycznych i społecznych poprzez polityczny szantaż i wymuszenie określonych działań na rządzących, zmierzanie do zmiany istniejącego porządku na inny, np. poprzez przygotowanie sytuacji rewolucyjnej Klasyfikacja działań terrorystycznych ze względu na polityczną strategię -terroryzm sprawczy bezpośredni - dążenie do obalenia istniejącego porządku i zastąpienia go nowym reprezentowanym przez samych terrorystów, wiara we własną skuteczność i siłę; dość często ten rodzaj terroryzmu wiąże się z walką ruchów narodowowyzwoleńczych albo rewolucyjnych toczących działania partyzanckie, może przekształcić się w wojnę domową (Organizacja Spiskowo- Bojowa PPS, algierski Front Wyzwolenia Narodowego, Czerwoni Khmerowie, Świetlisty Szlak, ugrupowania islamskie) -terroryzm sprawczy pośredni - dążenie do wymuszenia zmiany politycznej, lecz bez chęci ze strony terrorystów przejęcia na siebie odpowiedzialności za rządy w kraju; nie jest to więc próba pokonania istniejącego reżimu politycznego, lecz wymuszania na nim ustępstw; nękanie społeczeństwa aktami przemocy, dezorganizacja i chaos mają skłonić elitę, władzy do takich rozwiązań, które zmienią nieco ustrój polityczny państwa (OAS we Francji, baskijska ETA, ekoterroryzm, działania Ku Klux Klanu, zamachy na polityków) -terroryzm na użytek „propagandy przez czyn" - ta odmiana sprowadza się, głównie do przygotowania sytuacji rewolucyjnej, nie chodzi tu ani o obalenie reżimu, ani o pozytywną zmianę, polityki, terroryzm ma pełnić funkcje, „detonatora buntu mas" poprzez wskazanie, że istnieje organizacja, która walczy o określone ideały, zachęca podobnie myślących do przyłączenia się, do walki, przez destrukcje,, śmierć i zbrodnie, zburzyć stabilność społeczną i doprowadzić do upowszechnienia w społeczeństwie radykalnych i autorytarnych nastrojów (ugrupowania anarchistyczne, lewackie) Klasyfikacja nurtów (grup, organizacji) terrorystycznych ze względu na założenia doktrynalne i cele ideologiczne -terroryzm separatystyczno-narodowy - jego celem jest doprowadzenie do separacji lub inaczej secesji, czyli odłączenia od państwa, przeciwko któremu terroryści podejmują walkę, i utworzenia własnego państwa, względnie przyłączenia się, do sąsiedniego kraju (Irlandzka Armia Republikańska, baskijska ETA, kanadyjska FLQ, terroryzm sikhijski, kurdyjski, tamilski) -terroryzm anarchistyczno-lewacki - jego celem jest zniszczenie państwa poprzez wywołanie rewolucji i obalenie istniejącego ustroju, w następstwie przewrotu powstać ma wolne społeczeństwo złożone z wolnych zrzeszeń i komun (Czerwone Brygady - Włochy, Frakcja Armii Czerwonej -Niemcy, Akcja Bezpośrednia – Francja) -terroryzm ekstermistyczno-komunistyczny - jego celem wywołanie rewolucji i obalenie istniejącego ustroju, w następstwie przewrotu powstać ma nowe porewolucyjne państwo komunistyczne, w którym władzę przejmie terrorystyczna i rewolucyjna awangarda (Japońska Czerwona Armia, kambodżańscy Czerwoni Khmerowie, peruwiański Świetlisty Szlak, urugwajski Tupamaros, argentyńska Rewolucyjna Armia Ludu) -terroryzm narodowo-wyzwoleńczy – jego celem jest odzyskanie niepodległości (Czarny Wrzesień, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny) -terroryzm neofaszystowski – jego celem jest realizacja faszystowskich i szowinistycznych idei np. rządów silnej ręki (włoski ruch Nowy Ład) -terroryzm prawicowo-totalitarystyczny – szwadrony śmierci w Ameryce Łacińskiej -terroryzm nacjonalistyczny - jego celem jest realizacja nacjonalistycznych idei, ugrupowania tego rodzaju mają często zwolenników pośród reakcyjnych środowisk wojska, policji i świata polityki; chętnie stosowaną metodą działania jest polityczne bojówkarstwo, (działania Ku Klux Klanu na Południu USA, ugrupowania skinheadów w RFN, francuska OAS, grecka Ludowa Armia Rewolucyjna) -terroryzm millenarystyczny (sekty religijne) - jest dziełem zbrojnych utopistów przekonanych o tym, że świat współczesny jest krańcowo zły, że ludzkości grozi kataklizm oraz że adepci ugrupowania zostali wybrani celem stworzenia nowego i lepszego świata po zaistniałej katastrofie; w działaniach religijnych sekt agresja zwrócona jest przeciw innym lub przeciwko własnym wyznawcom (samobójcza Świątynia Ludu, Szczep Dawidowy, japońska Najwyższa Prawda) -ekoterroryzm - źródłem zła jest cywilizacja i technika oraz że w imię „oczyszczenia biosfery" dozwolone jest każde działanie wymierzone przeciwko cywilizacji, jak niszczenie elektrowni jądrowych, samochodów, plany redukcji liczby ludności itp. (grupa Weathermen w USA, wyzwoleńcza Armia Natury w RFN, „Unabomber" T. D. Kaczynski, grupa „Earth first!", Front Wyzwolenia Zwierząt w Wielkiej Brytanii i RFN ) -terroryzm religijno nacjonalistyczny (islamski) - inspirowany religijnymi prawdami Koranu; celem bojowników dżihadu (świętej wojny o zwycięstwo islamu) jest walka z niewiernymi oraz odszczepieńcami od wiary i utworzenie kolejnych republik islamskich wzorem Iranu; ten rodzaj terroryzmu rozwinął się, pod wpływem rewolucji irańskiej 1979 roku oraz wojny w Afganistanie, a także konfliktu bliskowschodniego; w mniejszym stopniu zagraża krajom Zachodu, w większym zaś krajom muzułmańskim o świeckim reżimie politycznym (libański Hezbollach, palestyński Hamas, egipskie Ugrupowanie Islamskie, algierski Islamski Front Ocalenia) Klasyfikacja działań terrorystycznych ze względu na terytorium działania -terroryzm państwowy – władza swoimi działaniami chce zastraszyć obywateli (forma walki w wielu krajach Ameryki Południowej przeciwko partyzantce -terroryzm międzynarodowy – ma miejsce wtedy gdy akty terrorystyczne przynoszą międzynarodowe konsekwencje, oddziałują na stosunki międzypaństwowe i ogólną sytuację międzynarodową, mają charakter przemocy stosowanej wobec osób chronionych przez prawo międzynarodowe (dyplomaci, przywódcy państw, rządów) i miejsc podlegających takiej ochronie (ambasady), wobec lotnictwa cywilnego i środków komunikacji masowej -terroryzm separatystyczny – polega na dążeniu poszczególnych ugrupowań do uzyskania odrębności politycznej, etnicznej, religijnej. Może się on przejawiać w działaniach typu “happeningowego” jak i też bardziej radykalnych i krwawych akcjach (np. zamachy bojówek ETA w Kraju Basków lub działalność separatystów korsykańskich)