Utwory Bogurodzica oraz Lament Świętokrzyski (znany też pod nazwą”Posłuchajcie bracia miła”) są najstarszymi zabytkami piśmiennictwa polskiego. Obydwa utwory ukazują Matkę Boską, w Bogurodzicy Maryja za pomocą modlitwy jest ukazana jako niezwykła, boska postać, którą ludzie błagają o łaskę i wstawiennictwo u Jezusa. Lament Świętokrzyski jest bardziej tekstem świeckim, jest to utwór poetycki który wyraża cierpienie i rozpacz po śmierci kogoś bliskiego,w którym osoba cierpiąca żali się i prosi o litość i współczucie. Porównując obydwa utwory można dostrzec, że nie są one zbyt podobne do siebie, a podobieństwa które występują dotyczą głównie informacji podstawowych. Podmiotem lirycznym w Bogurodzicy są wierni, którzy wypowiadają się w pierwszej osobie liczby mnogiej czyli proszą adresata którym jest Matka Boska o pomoc i wstawiennictwo u Boga i Jezusa. Ludzie używając bezpośrednich zwrotów zwracają się z prośbą do Maryi ponieważ w średniowieczu obowiązywała idea hierarchiczności, nazywana deesis, czyli Bóg i Jezus byli zbyt ważnymi postaciami aby ludzie mogli się do nich bezpośrednio zwracać, i ludzie kierowali swoje prośby do nich poprzez wstawiennictwo Maryi lub innych świętych. Maryja w Bogurodzicy jest przedstawiana jako osoba prawie doskonała, o czym świadczy to że została ona wybrana spośród niewiast przez Boga. Jest ona matką Boga oraz dziewicą,czyli osobą niesplamioną grzechem. Bogurodzica jest napisana w formie hymnu, a informacje zawarte w utworze są zgodne z dogmatami i nauką kościoła chrześcijańskiego. W Lamencie Świętokrzyskim jest inna sytuacja, podmiotem lirycznym jest Matka Boska, która wypowiadając się w pierwszej osobie prowadzi monolog, w którym opisuje swoje cierpienie i bezsilność przy śmierci swojego syna Jezusa. Matka boska opis swoich przeżyć kieruje kolejno: do wszystkich ludzi, Jezusa, archanioła Gabriela oraz wszystkich matek. Maryja jest przedstawiona jako matka przeżywająca tragedie, stojąc pod krzyżem jest świadkiem cierpienia swojego syna i pragnie wziąć na siebie choć część jego cierpienia. Wzywa ona wszystkie matki do modlitwy aby nie spotkał je podobny los. Lament jest niezgodny z dogmatami kościoła, ponieważ kościół głosi że Maryja przyjęła ze spokojem śmierć swojego syna. Utwór nawiązuje do motywu „Sabat mater”, czyli matka stojąca pod krzyżem oraz nawiązuje do dramatu pasyjnego czyli męki i cierpienia Jezusa. Rożnica w obrazowaniu Maryi jest spowodowana intencją autorów oraz czasem powstawania utworów(początek i schyłek średniowiecza). W Bogurodzicy Matka Boska jest adresatką modlitwy i pośredniczy w wyjednaniu łask Jezusa dla wiernych. W Lamencie Świętokrzyskim Maryja jest przede wszystkim matką, która w traumatycznej sytuacji wyraża swoje uczucia: bólu,cierpienia, rozpaczy, bezsilności. Jak człowiek szuka współczucia u ludzi. Wyraziste uzewnętrznienie uczuć przez matkę Jezusa jest charakterystyczne dla sztuki gotyckiej.