Porównanie obrazu poety i poezji zawartego we fragm. "Exegi monumentum" Horacego, w "Pieśni XXIV" J. Kochanowskiego, w wierszu "Poeta w czasie pisania" T. Różewicza

Wiersze powstały w trzech różnych epokach. Nawiązują do siebie w formie aluzji literackiej. Kochanowski w renesansie kontynuuje motyw dumy poetyckiej, Różewicz we współczesności zupełnie inaczej postrzega poezję i poetę. Podmiotem lirycznym w wierszach Horacego i Kochanowskiego jest poeta. U Różewicza poeta jest bohaterem lirycznym. Wiersze podejmują problem poety i poezji. Odnoszą się do motywu dumy poetyckiej i nieśmiertelności twórcy i jego dzieła. Horacy i Kochanowski wprowadzają motyw nieśmiertelności (Horacy: „nie wszystek umrę”, Kochanowski: „nie umrę”) i dumy poetyckiej (Horacy: „cząstka nie byle jaka”, Kochanowski: „niezwykłym i nie lada piórem opatrzony”).

Wiersze powstały w trzech różnych epokach. Nawiązują do siebie w formie aluzji literackiej. Kochanowski w renesansie kontynuuje motyw dumy poetyckiej, Różewicz we współczesności zupełnie inaczej postrzega poezję i poetę. Podmiotem lirycznym w wierszach Horacego i Kochanowskiego jest poeta. U Różewicza poeta jest bohaterem lirycznym. Wiersze podejmują problem poety i poezji. Odnoszą się do motywu dumy poetyckiej i nieśmiertelności twórcy i jego dzieła. Horacy i Kochanowski wprowadzają motyw nieśmiertelności (Horacy: „nie wszystek umrę”, Kochanowski: „nie umrę”) i dumy poetyckiej (Horacy: „cząstka nie byle jaka”, Kochanowski: „niezwykłym i nie lada piórem opatrzony”). Poeta stwierdza, że mimo przeszkód (Horacy: „z nizin wyrosły”; Kochanowski: „ze dwojej złożonej natury”) osiągnął sukces (Horacy: „pierwszy doprowadziłem nurt eolskiej pieśni”; Kochanowski: „o mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie”). Wiersze Horacego i Kochanowskiego prezentują typ liryki bezpośredniej (w formie 1.os.). Są przykładami pieśni o podniosłym charakterze, podkreślającym szczególną rolę poety i poezji. Różewicz w swym wierszu wprowadza motyw śmiertelnej natury poety, który jest bezbronny, słaby, niepewny, a nawet bywa przedmiotem kpin. Jest zwyczajnym człowiekiem, o niedawno porzuconej, zwierzęcej, ptasiej naturze. Brak mu dumy i wielkości („pusty, poniewiera się po mieszkaniu”). Zakrywa twarz, by nie zdradzić swoich emocji. W ten sposób Różewicz demitologizuje postać poety i jego rolę (tzn. burzy wyobrażenia o nich). Poezja nie umie odpowiedzieć „na najprostsze pytania”. Wiersz jest przykładem liryki pośredniej (3.os.). Język jest prosty, chwilami potoczny („poniewiera się”). Nieskomplikowana forma podkreśla „zwyczajność” poety i jego zajęć. Motyw poety i poezji w literaturze związany jest z typem liryki autotematycznej. Podobną tematykę poruszał Juliusz Słowacki w wierszu „Testament mój” i Adam Mickiewicz w III części „Dziadów”. Przytoczone wiersze Horacego, Kochanowskiego i Różewicza, dotyczące motywu poezji i poety, udowadniają, że ważne motywy literackie kontynuowane są w następnych epokach. Pisarze często naśladują swoich poprzedników w sposobie ujęcia tematu – tak się stało w przypadku renesansowego humanisty – Jana Kochanowskiego, który za starożytnym poetą Horacym powtórzył dumne „non omnis moria”. Innym sposobem odniesienia się do znanych motywów jest polemika. Poezja współczesnego pisarza Tadeusza Różewicza jest ciekawym przykładem krytycznego potraktowania sytuacji twórcy i jego dzieła. Różewicz uświadamia współczesnemu odbiorcy, że poeta i poezja w XX wieku są równie „zagubieni” jak przeciętny człowiek naszych czasów.