Kilkanaście tysięcy lat temu tryb życia człowieka zaczął się szybko zmieniać. Około dziesięć tysięcy lat przed naszą erą skończył się okres wielkich zlodowaceń (epoka lodowcowa), więc klimat w Europie stał się bardziej pożyteczny dla człowieka. Kontynent w owym czasie porastały lasy pełne roślin i zwierząt. Wtedy ludzie zaczęli robić wiele narzędzi do polowań, np. tuk na ptaki i mniejsze zwierzęta. Zaś do łowienia ryb, których w rzekach było mnóstwo, używano harpuna, lekkiego oszczepu, sieci z włókien roślinnych i wędki ze spławikami z kory. Następną epokę zapoczątkowało odkrycie innego sposobu wytwarzania kamiennych narzędzi. Dotychczas wyrabiano je poprzez uderzanie i obłupywanie kamienia, ale zauważono, że gładzenie kamienia o kamień daje lepsze rezultaty, ponieważ narzędzia były trwalsze i wygodniejsze. Epokę tą nazwano epoką kamienia gładzonego, czyli neolityczną. W epoce tej ludzie nauczyli się uprawiać ziemię, obsiewać ją ziarnem, zbierać plony, przechowywać zapasy. W ten sposób narodziło się rolnictwo. Z czasem obok pól uprawnych zaczęto budować najpierw ziemianki, a potem pierwsze domy. Dzięki temu tryb życia ludzi zmienił się z koczowniczego na osiadły. Wówczas udomowiło się wiele zwierząt, m.in. psy, kozy, owce, bydło. Psy strzegły domostw, a kozy, owce i bydło dostarczały mięso, skórę oraz mleko. Zmiany te nastąpiły między dziewiątym a trzecim tysiącleciem przed naszą erą, a ze względu na ich znaczenie i przełomowość zostały nazwane rewolucją neolityczną. Pierwsi rolnicy pojawili się na Bliskim Wschodzie około dziewięć tysięcy lat przed naszą erą. Ich niewielkie domy zbudowane były z drewna i gliny, a niekiedy z cegieł robionych z mułu rzecznego. Stawiano je obok siebie, tworząc w ten sposób osady. Ich mieszkańcy sami robili przedmioty potrzebne im do życia: narzędzia, naczynia i ubrania. Z czasem ludzie zaczęli dzielić się obowiązkami. Jedni zajmowali się uprawą ziemi, inni wyrobem narzędzi lub szyciem. Gdy zaczęli się wymieniać swoimi wyrobami narodził się handel wymienny. W epoce neolitu ludzie wznosili kamienne konstrukcje, zwane megalitami, które wykonywano z jednego wielkiego bloku skalnego, bądź kilku głazów bez użycia zaprawy. Budowle te zachowały się m.in. na Wyspach Brytyjskich, w Irlandii i we Francji. Na kontynencie europejskim powstały także dolmeny, czyli megalityczne grobowce z olbrzymich kamiennych bloków. W ich wnętrzach archeolodzy odnaleźli szkielety, naczynia i broń. W IV tysiącleciu przed naszą erą ludzie nauczyli się wytapiać miedź. Robili z niej narzędzia i ozdoby Z czasem zauważono, że jeśli doda się do miedzy cyny, stanie się ona twardsza. Po wielu próbach ustalono najlepsze proporcje metali, a stop ten nazwano brązem. Około 3400 roku przed naszą erą, gdy zaczęto z niego wytwarzać narzędzia, rozpoczęła się epoka brązu. Jednak złoża miedzi i cyny występowały w niewielu miejscach, więc brąz był bardzo cenny. Pod koniec II tysiąclecia przed naszą erą nastąpiła epoka żelaza, ponieważ na Bliskim Wschodzie odkryto sposób jego wytopu. Było to o wiele trudniejsze, niż uzyskanie brązu, bo ruda żelaza topi się w wyższej temperaturze. Była ona jednak łatwiej dostępna. Dzięki narzędziom z żelaza nastąpił rozwój rolnictwa i rzemiosła. Dlatego sposób obróbki żelaza stanowił pilnie strzeżoną tajemnicę, przekazywaną z pokolenia na pokolenie.