Analiza i interpretacja wiersza Marty Podgórnik „Reflektarz”.

Czym jest reflektarz? W języku polskim nie istnieje taki termin. Prawdopodobnie tytuł wiersza jest synonimem wyrazu refleksja, która jest głębszym zastanowieniem się nad czymś, wywołane silnym przeżyciem. Podmiot liryczny radzi czytelnikowi jak pozbyć się smutku ze swojego życia na podstawie swoich doświadczeń życiowych. Na tym m.in. polega refleksja, którą Marta Podgórnik zastąpiła innym słowem, aby tytuł wiersza był niepowtarzalny i zachęcił czytelnika do dłuższego rozmyślania. Na podstawie „miliona pieśni” powstały rady, które autorka chce przekazać swoim czytelnikom. Młoda pisarka stworzyła bardzo wyrazistą figurę podmiotu lirycznego. Podmiotem lirycznym jest prawdopodobnie ona sama, która pod wpływem swojego smutku przedstawia sposoby na ciągłe zmaganie się ze światem. Bezpośrednio zwraca się do grupy ludzi, którzy w dzisiejszych czasach szukają porad w internecie, mediach bądź u psychologa.

 Wiersz jest poradnikiem psychologicznym, który spisuje uwagi o szczęściu i smutku w nadziei, że staną się pomocne  do osiągnięcia balansu i harmonii w życiu.

W pierwszej strofie przedstawiona jest tematyka utworu – smutek. Strofa jest hetero-metryczna, nawiązuje do innego gatunku literackiego jakim jest pieśń, która przeważnie jest o tematyce poważnej. Autorka przypisuje ten gatunek literacki do określenia powagi problemów, przez które człowiek przeżywa stan emocjonalny jakim jest smutek. „Zmęczona łódź” symbolizuje podróż jakim jest życie, w którym każdy musi stawić czoło wyzwaniom. Wyzwaniem dla podmiotu w tym wierszu jest pozbycie się smutku. Ten stan nie ma końca, co autorka opisuje to pod epitetem „bezbrzeżny smutek”.

Pierwsza, prosta rada w drugiej strofie to nirvana. Porzucić dotychczasową wiarę, zapomnieć o wszystkim w co się wierzy i uczcić te czyny alkoholem. Autorka wymieniła w tej części wiersza powszechny problem społeczeństwa. Większość osób, które nie radzi sobie z przeciwnościami losu sięga po używki takie jak alkohol czy narkotyki. Picie alkoholu powoduje redukcję wszelkich przykrych stanów emocjonalnych takich jak stres czy też odczucie braku przynależności. Spożycie alkoholu stopniowo staje się sposobem na złagodzenie psychicznego cierpienia odczuwanego przez daną osobę. Alkohol jest dominującym środkiem na pokonanie codziennych przeciwności i problemów, niestety tylko na chwilę, która może przerodzić się w chorobę. Ten problem dotyczy prawie każdej osoby, ponieważ 98% ludzi spróbowało w swoim życiu choć jednej używki. Upijanie swoich smutków w kieliszku wódki nie jest dobrym rozwiązaniem. Można skrzywdzić nie tylko siebie ale również swoich bliskich, którzy mieliby powody do cierpienia przez tę osobę, która chciała zapomnieć o swoim smutku.

 Podmiot wspomina także o rzeczach, jakie możemy podarować innym jednocześnie uszczęśliwiając nas samych. Trzecia strofa jest bardziej optymistyczna niż poprzednia. Przypomina o tym, jak można podarować uśmiech innym, którzy również nie radzą sobie ze smutkiem. Czym jest miłość ? Dlaczego ludzie próbują ją definiować i ujmować w nowe ramy ? Jedno jest pewne, że świat bez miłości nie mógłby istnieć, a jej brak powoduje największe cierpienia i spustoszenia w duszy człowieka. 

W tej strofie autorka uświadamia czytelnika, że nie tylko branie ale również dawanie może sprawić radość oraz poczucie bycia potrzebnym. Niestety współczesna kultura opiera się na mediach, które wykreowały egoistyczny sposób jaki możemy wykorzystać ku lepszemu życiu. Motyw monety wypełnionej miłością, również może mieć głębsze znaczenie. Miłość ukryta pod postacią pieniądza to taka, którą powszechnie możemy kupić. To tzw. prostytucja, która znana jest od wieków. Mężczyźni korzystają z takich usług aby uszczęśliwić samych siebie, zaś prostytutki poświęcają swoje ciało i intymne życie dla pieniędzy, które powinny „przynieść” im szczęście. Ludzie są zdolni dla pieniędzy sprzedać nawet samego siebie. Dlaczego ? Według większości ludzi stan konta bankowego jest wyznacznikiem szczęścia.

 Losy człowieka są z góry określone. W przedostatniej strofie podmiot uświadamia czytelnika jakie jest jego przeznaczenie. Całe życie dąży do szczęścia, którego zawsze będzie odczuwać niedosyt. Każde życie jest w większej lub mniejszej mierze ruiną, pod której gruzami musimy odkrywać właściwe przeznaczenie człowieka. 

Według podmiotu lirycznego przeznaczeniem ludności jest smutek, a ludzie są przeznaczeni do tego aby ten smutek rozdawać innym. To już nie jest poradnik. To jest apel, który ma nakłonić adresata do zastanowienia się nad własnym życiem. Skąd się bierze smutek ? Co jest jego przyczyną ? Marta Podgórnik dopytuje się o sprawy bolesne. Z własnego doświadczenia tworzy symboliczne projekcje rzeczywistości. Radą w tej strofie jest to, żeby oddać siebie światu, co może oznaczać aby nie walczyć ze swoim przeznaczeniem, które jest już każdemu przypisane.

 W ostatniej strofie odpowiada na wszystkie pytania czytelnika jakie mógł sobie zadać czytając ten wiersz. Każdy jest odpowiedzialny za swoje postępowania, każdy wybiera swoją własną ścieżkę życia. Błędy, porażki, niepowodzenia – to wszystko jest przyczyną smutku. Autorka napisała ten wiersz pod wpływem cierpienia, o którym pisze w ostatnim wersie tego wiersza. Po przeczytaniu tego utworu, można uznać, że podmiot liryczny utożsamia się przez cały utwór z czytelnikiem zawierając między nim „intymną” więź psychiczną. Każdy adresat może zinterpretować ten wiersz inaczej dopasowując go do swoich problemów, porażek życiowych lub do stanu emocjonalnego w jakim obecnie się znajduję.
     
 Marta Podgórnik w swoim wierszu przedstawiła problemy, które są dobrze znane w społeczeństwie. Odnalazła w życiu pewną logikę, w którą wkomponowuje swoje doświadczenia. Nie opisuje dokładnie swoich problemów, jednak zaznacza w wierszu, że te problemy również dotyczą się jej samej. 

 Są różne powody postawania smutku: niespełniona miłość, śmierć bliskiej osoby, niepowodzenia w pracy, choroba, samotność itd. Wątpliwości nieodłącznie towarzyszą naszym decyzjom. Jeśli są drobne, mają lżejszą wagę; ciężar poważniejszych odczuwamy czasami całe życie.  Nad niektórymi przyczynami, które powodują u nas cierpienie możemy zapanować.

  Wiersz współczesny, wolny i nieregularny podzielony na dwie części: antyskładniową i stroficzną, ponieważ pierwsza i druga strofa jest nieregularna pod względem ilości sylab a pozostałe strofy mają taką samą ilość sylab w każdym wersie (13sto zgłoskowiec). Tytuł został napisany wbrew zasadom języka polskiego, gdzie „reflektarz” jest neologizmem. Pojawia się w wierszu metafora np.:

• moje serce zna milion pieśni niespełnionych żądz
• smutek bez przyczyny wypchnąć
• śmiertelność wiary
• utocz z miłości coś na kształt monety

W wierszu możemy dostrzec epitety takie jak :

• bezbrzeżny smutek
• zmęczona łódź
• fachowa porada
• naczynie smutku

Również w wierszu jest postawiona antyteza – w pierwszej strofie autorka chciała przekazać czytelnikowi fachową poradę na pozbycie się smutku. Wiersz kończy się podsumowaniem, w którym Marta Podgórnik wyraźnie zaznacza, że jesteśmy podatni od takiego stanu emocjonalnego jakim jest smutek i musimy się nauczyć żyć z cierpieniem, ponieważ nie wiemy co wydarzy się dokładnie w naszym życiu i jak będziemy psychicznie na to reagować.