“Nad Niemnem” jest powieścią należącą do nurtu realizmu krytycznego- autorka dostrzega wszelkie nieprawidłowości funkcjonujące z życiu polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku, jednocześnie daje propozycje naprawy złej sytuacji. Bohaterami utworu są zwyczajni ludzie, podlegający namiętnościom i przemianom duchowym, a wypadki, które ich spotykają, posiadają dużą dozę prawdopodobieństwa. Pisarka dba również o to, aby właśnie z układu wydarzeń wynikały jednoznaczne wnioski ideowe, a nie były wykładane bezpośrednio przez narratora jak w utworach tendencyjnych. Zakończenie powieści ma wydźwięk optymistyczny, dający nadzieję na poprawę sytuacji społecznej.