Więzienie to miejsce, w którym osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądu odbywają karę pozbawienia wolności. Początki więziennictwa sięgają XII wieku, pierwsze więzienie powstało już w XII wieku w Anglii. Do dnia dzisiejszego w więzieniu kary odbywają złodzieje, pedofile, mordercy. Kogo nazywamy więźniem? Jest to człowiek pozbawiony wolności, odbywający karę w więzieniu, pozostający w zakładzie karnym lub obozie. Jednak na przestrzeni dziejów obywatele różnych krajów byli zamykani m.in. w różnego rodzaju obozach, mimo ze nie popełnili żadnego przestępstwa. Ich losy opisuje m. in. Tadeusz Borowski w “Opowiadaniach” czy tez Gustaw Herling-Grudziński w książce “Inny świat”. Powstało również wiele filmów opisujących życie więzienne, jedne z ciekawszych to adaptacja powieści Stephena Kinga pt. “Skazani na Shawshank” i “Symetria”. Łukasz Machnacki – główny bohater filmu „Symetria”. Spędza zwyczajnie dzień za dniem. Jest bezrobotnym mężczyzną po studiach, szukającym nowych perspektyw. Kocha młodszą siostrę, próbując chronić ją przed złym wpływem ojca. [film 41:25] Jesienny wieczór, kiedy podczas ulewnego deszczu wraca z kina, cały świat wali się. Zostaje skazany za nieumyślne spowodowanie śmierci staruszki. Wszystko odbywa się wbrew przyjętym przez niego zasadom. Ludzie, którzy stworzyli piekło w swoim życiu stopniowo, inwazyjnie i skutecznie tworzą piekło w nim samym. Czym więcej czasu spędzał ze swoimi współwięźniami tym jego wartości życiowe tracą sens. Łukasz przechodzi swego rodzaju metamorfozę (tylko zmienia się na gorsze), narasta w nim bunt, żal i złość za to, że został niesprawiedliwie osądzony. Coraz bardziej przygniata go irracjonalność i bezskuteczność apelacji o sprawiedliwość. Jarzmo, które dźwiga zaczyna go osłabiać, zamyka się na innych, a otwiera na brutalną walkę o przetrwanie i umocnienie swojej pozycji w więzieniu. Ciężar, którego wciąż przybywa, w końcu łamie jego wrażliwą i delikatną osobę. Pomału upodabnia się zachowaniem do swoich współwięźniów. Na świat zaczyna patrzyć przez pryzmaty więźniow. Obrane wcześniej wartości, takie jak uczciwość, szlachetność, godność czy miłość nabierają innych kształtów. [film 1:10:40] Choć nazywają się tak samo, ich pojęcie Łukasz zaczyna inaczej interpretować. Gasnące perspektywy normalnego życia, gładzą w nim sens bycia. Próbuje nawet popełnić samobójstwo. [film 1:00:00] Co może w człowieku zniszczyć chęć życia? I co może ją ocalić? Sylwetka Łukasza ukazuje nam jak samotny człowiek jest bardzo słaby i wpływowy. Nie potrafi stworzyć bariery, za którą chroniłby to, co dla niego ważne. Jak może inaczej patrzyć na świat po spędzeniu czasu z więźniami. Pod wpływem innych zagubić sens i wartość tego, co wcześniej się dla niego liczyło najbardziej. Nawet miłość, potencjalnie najbardziej twórcza siła, skłania Łukasz do zabójstwa potencjalnego mordercy siostry, pedofila. Dla jej dobra poświęca swój spokój sumienia, obciążając się na całe życie. [film 01:25:05] Więzienie zmienia Łukasza nieodwracalnie. Choć wartości, którymi się kierował w życiu, nie zginęły lecz uległy głębokiej zmianie. Teraz nie potrafi być szczęśliwy. Zbrukane sumienie, spokój ducha, bez których życie przybiera ciemnych barw. [film 01:27:40] Podobnie jak w Symetrii akcja filmu “Skazani na Shawshank” odbywa się w więzieniu. Andy Dufrense również jak Łukasz zostaje skazany na wyrok, mimo, że uważa się za niewinnego. W rolę głównego bohatera wcielił się Tim Robbins, trafia do więzienia o zaostrzonym rygorze z wyrokiem dożywocia. Nie ma życia, wyjścia, żadnej perspektywy na przyszłość. W zakładzie karnym nie ma dobrych i złych, są tylko źli. Świetnie zostaje ukazane to, że pobyt w takim miejscu znaczy prawie tyle co śmierć. Andy potrafi się zaaklimatyzować w więzieniu. [00:23:10] Jest człowiekiem zamkniętym w sobie, nie odzywającym się w ogóle (do pewnego czasu) i nie zwracającym tym samym na siebie uwagi. Od początku pobytu Andy’ego w więzieniu, pojawia się narrator. Jest nim Morgan Freeman - odtwórca przyjaciela bohatera z celi. Jest skazany za morderstwo. Główna postać jest tajemnicza, co stwarza wokół niej atmosferę niepewności i niestabilności. Red [Morgan Freeman] ocenił głównego bohatera “Andy miał w sobie jakiś spokój, mówił i chodził w sposób raczej tu niespotykany, spacerował sobie jak ludzie po parku, beztroski i zmartwień, jakby niewidzialny płaszcz chronił go przed tym miejscem. “[27:17] Andy patrzył na świat inaczej niż zwykły więzień. Próbował zachowywać się tak jak jakby nadal był na wolności, pracował jako więzienny księgowy, otworzył bibliotekę. Niejednokrotnie poprzez swoje luźne zachowanie miał problemy dyscyplinarne, parę tygodni w karcerze m.in. za wpuszczanie muzyki w więzieniu przez głośniki. Chciał, aby reszta więźniów poczuła się jak na wolności, czy też załatwiając alkohol dla pracujących na dachu. Świat z jego perspektywy był bardzo kolorowy, nie był taki sam jak innych, miał zajęcie, hobby, potrafił zabić wolny czas w więzieniu, którego miał tak wiele. Wspomniany wcześniej narrator, Morgan Freeman świetnie uzupełnia całą historię bohatera. Robi z niego człowieka, który sprawia wrażenie „;Pustego”, a to co czyni w pewnym momencie, całkiem zmienia opinię na jego temat. Robi to ogromne wrażenie… Morgan Freeman bardzo pasuje do tego filmu. Jest osobą patrząca na świat z lekkim przymrużeniem oka, wyśmiewając życie, zawsze uśmiechnięty. Świetnie pasuje do roli postaci drugoplanowej w tym filmie, która jest człowiekiem doświadczonym, ale ustępuje miejsca młodszemu i zdolniejszemu. Tim Robbins Zagrał człowieka z pozoru zagubionego, ale który ukrywa w sobie to co najważniejsze. Tworzy wokół siebie tajemnicę. Reżyser stopniowo powiększa przyjaźń jaka łączy dwóch bohaterów. Jest to nierozerwalna więź- para przyjaciół, którzy wzajemnie się uzupełniają, jednak mający podobne pozytywne nastawienie do życia. Film ma przekazać bardzo dużo prawdy o życiu. Pokazuje jakie duże piętno pozostawia po sobie trudna przeszłość oraz brak kontaktu z rzeczywistością. Reżyser podkreśla to na przykładzie przeżyć bibliotekarza. Więzień, który po pięćdziesięciu latach pobytu w więzieniu, wychodzi dzięki zwolnieniu warunkowemu i nie radzi sobie z rzeczywistością. Świat dla niego jest czymś innym, czymś czego nie doświadczył przez bardzo długi okres czasu, nie potrafi sobie poradzić. Świat jest dla niego nie do zaakceptowania, praca, którą otrzymał w sklepie również nie odpowiadał mu. Skutkiem próby spróbowania prawdziwego życia i popatrzenia na świat z tej innej, lepszej strony jest jego samobójstwo. Ma być to swego rodzaju przestrogą. Tadeusz Borowski w opowiadaniu ,,U nas w Auschiwtzu’’ opisuje bardzo ciężkie życie więźniów ,w przymusowym obozie pracy w Auschwizu. Akcja utworu dzieje się w czasie II wojny światowej. Głównym bohaterem książki jest Tadeusz , który zostaje przeniesiony z obozu Birkenau do Auschwitz. W książce narrator pisze listy do swojej ukochanej – Marii. Pisze o tym jak wygląda ,obóz stwierdza , że jest to miejsce ‘’opętania człowieka przez człowieka’’ . Jakie są jego odczucia, myśli oraz doznania. Essesmanów w przymusowym obozie pracy określa jako ‘’panów życia i śmierci’’ ,a więźniowie to tylko ‘’bezwolne stado, milczących ofiar’’. Niemcy potrzebowlali siły robaczej, więźniowie byli siła najtańszą z możliwych, dopływ tej siły był nieograniczony. Więźniowie nie mają swoich osobistych rzeczy. Wszystko przed przyjściem do obozu koncentracyjnego zostaje im odebrane przez Niemców. Jedynie co mają to kawałek własnej pryczy. Jednym ze sposobów ,aby ocalić i utrzymać życie są kradzieże oraz handel, ponieważ głównym problemem w przymusowym obozie pracy był głód. Wieźniowie byli w stanie zrobić wszystko za mały kawałek chleba.

Gdy Tadeusz pracuje na rampie ,wraz z innymi więźniami ,czekając na transport ludzi w wagonach. Ludzie przywiezieni niewiedzieli jaki los ich czeka. Więźniowie mieli za zadanie z pośród tych ludzi wybrać tych co będą pracować w obozie jako siła robacza ,a innych wysłać na auto ,które wiozło tych ludzi do komór gazowych. Jedna z matek, która została przywieziona zorientowała się co ją czeka ,aby uchronić się od śmierci nie przyznała się do własnego dziecka. Więźniowie mieli za zadnie posprzątać wnętrze wagonów ,w których było okropnie brudno ,po kątach leżały martwe ,poduszone niemowlęta. Musieli pozbierać zwłoki dzieci ,zbierali je jak zwykłe rzeczy. Nie zwracali uwagi na to ,że to kiedyś byli  maleńcy ludzie ,którzy żyli. Wszyscy więźniowie,którzy pracowali na rampie nie obchodził los ludzi ,którzy zostawali tam przywiezieni. Lecz to ,że mieli prawo jedynie wziąść jedzenie ,które znajdowało się w ich walizkach. Dzięki temu mieli pokram ,którego w obozie dostawali niezwykle mało. Więźniowie poprzez obozową rzeczywistość zostali pozbawieni  ludzkich uczuć , są uodpornieni na okrucieństwo ,nie są w stanie współczuć innym. Liczy się dla jedynie jedzenie ,ale również to czy przeżyją kolejny dzień. Zamiarem Borowskiego jest ukazanie zwierzęcej natury człowieka, obnażanie całej jego podłościGłówny bohater ,,Opowiadań’’ postrzega więźniów jako starożytnych nie wolników,którzy mają za zadanie ciężko pracować ,nie należy im się za to żadna nagroda. Warunki, w jakich przyszło żyć człowiekowi uwięzionemu w obozie koncentracyjnym, spowodowały, że nadrzędnym celem jego egzystencji stało się przetrwanie, przeżywanie kolejnych dni w rzeczywistości lagrowej. Borowski odsłania w swojej książce spustoszenie moralne, jakie wojna poczyniła wśród tysięcy młodych ludzi z jego pokolenia ,akceptuje rzeczywistość jako coś nie odwracalnego. 

Kolejnym utworem ,który ukazuje doskonale świat z perspektywy więźnia jest napewno ,,Inny Świat’’Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Głównym bohaterem jest sam autor książki,akcja zaczyna się w 1939 roku gdy Gustaw z zamiarem przedostania się na Zachód ,przekroczył strefę zajętą przez wojska radzieckie organizuje sobie przut na Litwę,w czasie którego zostaje ujęty przez NKWD. Osadzony w więzieniu gdzie zostaje skazany na pięc lat pobytu w obozach.Przez więzienia w Witebsku,Leningradziei Wołogdzie trafia do łagru w Jarcewie. Z przeżyć i doświadczeń więziennych i obozowych wyrasta ,,Inny świat’’ książka oparta w tym samym stopniu na osobistych doznaniach, co na przemyśleniach własnych i współwięźniów. Swoim zasięgiem ,,Inny świat’’ obejmuje dwa lata ,a więc do stycznia 1942 roku, kiedy po dramatycznej głodówce protestacyjnej zostaje zwolniony. Z dystansem i powagą pisze o ,,prawach’’ życia obozowego o obojętności na cierpienie i chorobę drugiego. O braku reakcji na nieludzkie wydarzenia rozgrywające się na oczach więźniów, o przestrzeganiu zasady nie narażania się, znikania z oczu innym, roztapiania się w masie ludzkiej, o zakazywaniu sobie głośnego mówienia tego co się myśli i niewyrażanie jakich kolwiek opinii, wreszcie o związaniu z własną pryczą jako swoistym azylem i bezpieczeńśtwem. Żaden z więźniów nie idzie bronić gwałconej kobiety, zdrowi nie pomagają chorym, widzący nie podają ręki tym,którzy cierpia na kurzą ślepotę. W obozie nie wolno zawierzyć nadziei, nie wolno marzyć o rychłym zwolnieniu, bo kończy się to rozczarowaniem: dodaniem lat do odbytej kary, przedłużeniem wyroku w ostatniej chwili. Do okrutnych praw należało również to ,że więźniowie popełniali samobójstwa, umierali z głodu, zamarzali podczas wyrębu lasu,a następnie wszystko toczyło się po dawnemu. Okrutny sposób wyłaniania brygad i ustawiania do odmarszu z młodszymi na czele, dając efekcie naturalną selekcję: odpadali w marszu starsi i słabsi, odrzucani w ten sposób do trupiarni. Gorliwymi stróżami prawa byli więźniowie ,to powodowało zanikanie poczucia solidarności grupowej, ale silniejszych dopuszczało do tzw.trzeciego kotła gdzie dawano największą ilość chleba. Przestrzegano herarchii nie tylko wśród obozowych nadzorców ,ale też wśród więźniów ,wyznaczająć ją na podstawie wydajności pracy i przynależności do odpowiedniego kotła.Cały system pracy przymusowej, łącznie ze śledztwem, pobytem w więzieniu i życiem w obozienastawiony jest bardziej niż na ukaranie przestępcy, na jego wyeksploatowanie gospodarcze i całkowite przeobrażenie. Naprawdę chodzi nie tyle o wymuszenie na oskarżonym podpisu pod zmyślonym i fikcyjnym aktem oskarżenia, ile o kompletną dezintegrację jego osobowości.Stalin wiedział ,im lepiej czuje sie więzieniu polityczny, tym odważniej tęskni za wolnścią, gwałtowniej buntuje się przeciw władzy, która go uwięziła. W świetle tych założeń obozy miały wysoką śmiertelność, ludziom wypadały włosy ,zęby, dokuczały odmrożone kończyny i nie ustannie- głód ,zaspokajany jedynie częściowo. Krewni wycofywali podania o widzenie w łagrze,na które wcześniej długo oczekiwali. Żony w czasie widzenia ledwo poznawały mężów, mimo ,że na ten czas otrzymywali oni czystą bieliznę i nowe ubranie. Urzędnicy obozowi traktowali rodziny z rezerwą i pogardą. Bo jak można okazać szacunek matce, kogoś ,kto grzebie w śmietniku, żebrze o łyżkę zupy i dawno już zatracił poczucie ludzkiej godności Łagiernicy- to ludzie zapomniani i jakby martwi.

Analizowane przezemnie teksty wkazują ,że każdy rodzaj uwięzienia w każdym przypadku działa jak siła niszcząca człowieka. Bohaterowie stostują różne strategie by sobie poradzić w zaistniałej sytuacji. Jednak w każdym przypadku więzienie odciskało swoje piętno na ich osobowości. Najsilniej działały izolacja i brak perspektyw. Zarówno więzienie jak i obóz pracy powodują ,że człowiek ulega procesowi powolnego  wyniszczania. Można się przed tym obronić tylko na dwa sposoby uciekając lub umierając