Małżeństwo jest związkiem dwojga ludzi, którzy mają żyć razem do końca swoich dni. Aby taki związek był udany, partnerzy muszą darzyć się wzajemnym szacunkiem i sympatią, lecz aby wspólnie ociągnąć szczęście mężczyzna i kobieta powinni pokochać swojego towarzysza życia. Święty Aleksy nie miał wpływu na to, z kim spędzi resztę życia, to rodzice zaaranżowali jego małżeństwo z kobietą, która ich zdaniem była dla niego odpowiednia. Przy wyborze przyszłej narzeczonej syna należało kierować się pewnymi zasadami. Brano pod uwagę przede wszystkim jej status społeczny oraz opinię, jaką cieszyła się panna. Kandydatka musiała wykazać się umiejętnościami ważnymi dla przyszłej pani domu, powinna skromnie i taktownie prezentować się przed przyszłymi teściami. Lecz często w wyborze przesądzała wartość posagu, jaką dziewczyna mogła wnieść do małżeństwa i wtedy można było pominąć ewentualny test umiejętności lub z przymrużonymi oczami spojrzeć na jej nieciekawy wygląd albo charakter. Kategorycznie zabronione jednak było, aby panienka lub ktokolwiek z jej rodziny wyznawali inną wiarę. Taka kandydatka odpadała już na samym starcie. Kawaler poznawał swoją przyszłą żonę, kiedy zapadła już decyzja o ich zaślubinach i rozpoczynano przygotowania do wesela. Związki z miłości to było raczej rzadkie zjawisko i szczęście mieli Ci, którzy trafili na partnera, do który choć częściowo spełniał ich oczekiwania. Aleksy zrezygnował ze swojej żony na rzecz umartwiania ciała. Nie był zupełnie związany z nią emocjonalnie i w związku z tym chciał, aby po jego odejściu nadal pozostała czysta, więc z szacunku do swojej małżonki nie skonsumował małżeństwa. Już inaczej ma się sprawa doboru życiowego partnera w „Żywotach człowieka poczciwego” Mikołaja Reja. Pisarz wspomina, że owszem jest większa zgoda między małżonkami, jeśli pochodzą z równie zamożnych rodzin, lecz sprawę doboru męża i żony powinno pozostawić się im samym. Małżeństwo według niego powinno być ostoją spokoju i ukojeniem, każda spędzona wspólnie chwila powinna cieszyć, a powroty do domu mają dawać ukojenie. Powinno wybrać się takiego partnera, z którym ochoczo będzie się pracowało, mieszkało i żyło. Małżonkowie powinni być sobie oddani. Z tradycji wynikało, że to kawaler powinien starać się o względy kobiety. Rej mądrze zauważa, iż kandydat ubiegający się o rękę wybranki powinien mierzyć siły na zamiary i szukać narzeczonej wśród swojego stanu. Oznaczało by to mniej nieporozumień, kłótni, a także plotek wśród otocznia, co było w ówczesnym społeczeństwie bardzo ważne. Bohater powieści Reja jest uosobieniem dobrego, zapracowanego gospodarza, który z przyjemnością spędza czas z rodziną. Równie chętnie tez pracuje i dogląda swojego dobytku. Jest dobrym człowiekiem, opiekuje się zwierzętami i dba o rośliny.