Romantyczna wizja świata, którą możemy wywnioskować z poezji Mickiewicza opiera się na głównym założeniu objawiającym się poprzez negację i sprzeciw wobec oświecenia. Romantyzm zanegował świat i człowieka, który poznać możemy wyłącznie poprzez zmysły i rozum. Taki pogląd określany jest mianem racjonalizmu i opowiada się za takim pojęciem świata, który poznawać można wyłącznie na sposób naukowy i rozumowy. Wszystko, co objawia się w jakiś inny sposób i co nie da się zbadać naukowo, nie ma prawa istnieć. Romantycy natomiast zanegowali taki sposób postrzegania natury człowieka. Uważali oni, że człowiek owszem jest istotą myślącą, ale w równym stopniu na jego życie mają uczucia. Jest to druga ważna połowa ludzkiego postrzegania świata. Jedną część świata poznajemy zmysłami, a drugą - równie ważną - poznać możemy wyłącznie duszą.Dlatego też często w utworach romantyków pojawiają się duchy i zjawy. Odzwierciedlają one sposób postrzegania świata romantyków, ich filozofię. “Romantyczność” jest to utwór opisujący obłąkaną, wiejską dziewczynę Karusię, która przed laty straciła ukochanego. Teraz bohaterka rozmawia z nim, śmieje się, i próbuje go dotknąć. Wierzy, że pomiędzy światem zmarłych a realnym jest łączność, która sprawia, że zmarły Jasiek jest ciągle przy niej. Światy te przenikają się nawzajem, co umożliwia kontakt duchów z żywymi. Część druga “Romantyczności” jest to polemika narratora ze starcem. Mickiewicz w usta staruszka włożył słowa klasyków, którzy odrzucają wszystko czego nie da się dowieść w sposób empiryczny. Śmieje się on z obłąkanej dziewczyny. Przestrzega wieśniaków, aby nie wierzyli w jej wizje, przez co lekceważy wierzenia ludowe. Narrator staje jednakże po stronie Karusi mówiąc, “Czucie i wiara silniej mówią do mnie niż mędrca szkiełko i oko”. Jest to przykład odrzucenia oświeceniowego racjonalizmu i zwrócenia się autora w stronę poznawania świata uczuciem, emocjami i wyobraźnią. Ostatni wers ballady to jednocześnie hasło epoki” Miej serce i patrzaj w serce”. Oznacza ono, iż w życiu należy kierować się także uczuciami, bowiem nie wszystko można wyjaśniać racjonalnie. Według romantyków świat zbudowany jest zarówno z takich elementów, które postrzegamy zmysłami, ale i również z takich, których nie zobaczymy, jeśli nie będziemy umieli doznawać uczuć. Tylko w taki sposób możemy zobaczyć świat i w całej okazałości. W takiej wizji świata, jaką w swych tekstach kreowali romantycy ogromną rolę odgrywała również przyroda. Tak też jest to ukazane w Balladzie “Świteź”. Ballada “Świteź” powiada o tajemniczym jeziorze, na dnie którego znajdują się ruiny zatopionego miasta. Poeta znów sięga do wierzeń ludowych i ukazuje możliwość łączności duchów zmarłych z ludźmi żyjącymi. Mickiewicz wykorzystuje tu autentyczną historię o wyprawie Tuhana na odsiecz oraz motyw kary jaka spada na ruskich wojów, którzy zabili bezbronne dzieci, kobiety i starców. Ponadto atmosferę tajemniczości i niesamowitości podsyca szczegółowy opis jeziora. Zgodnie z romantycznym postrzeganiem świata, proponuje empiryczne poznanie świata. Romantyczne „czucie i wiara” sprawiły, że dokonał się akt wyjawienia prawdy. Jednak rzeczywistość, pozornie realna i swojska, jest zarazem tajemnicza i trudna do wyjaśnienia, ale bez trudu rozumie ją prosty lud, bo on patrzy na wszystko „oczami duszy i serca”, kieruje się uczuciem, co jest podstawowym warunkiem rozumienia świata przyrody i rzeczywistości w ogóle. Przyroda myśli i czuje jak człowiek i jak on żyje własnym życiem, ma swoją „duszę” i tajemnice, które czasami ujawnione przez nią, budzą zdumienie, strach, a nawet grozę. Naturę można zrozumieć tylko przy pomocy uczucia. W balladach obowiązuje patrzenie na świat oczyma ludu, serca i natury. Godne podkreślenia wartości, które wyznaje lud to: miłość, wiara, dobroć, wierność, poświęcenie dla innych, sprawiedliwość, szacunek dla historii, kultury i tradycji ludowej, pokora wobec potęgi natury.