[b]ISTOTA, CECHY I FUNKCJE PRZEDSIĘBIORSTW TURYSTYCZNYCH[/b]

[b]Przedsiębiorstwo [/b] to podstawowa jednostka organizacyjna gospodarki narodowej. Posiada ono osobowość prawną, czyli jest ono odpowiedzialne za skutki swoich poczynań, może zaciągać zobowiązania, być podmiotem umów z innymi przedsiębiorstwami, jest w pełni odpowiedzialne przed organami państwa za konsekwencje ekonomiczne swojej działalności- musi płacić należne podatki, rozliczać się z budżetem

[i]Przedsiębiorstwo składa się z: [/i]

• ludzi;
• środków materialnych i finansowych - ziemia, maszyny, wyposażenie biura, gotówka, surowce do produkcji, środki transportu itp.;
• organizacji wewnętrznej - systemu podziału zadań i kompetencji między pracowników

[b]Przedsiębiorstwa turystyczne[/b] to podmiot gospodarczy, który prowadzi działalność służącą zaspakajaniu potrzeb społecznych, natomiast jego celem jest osiągnięcie zysków poprzez produkcję dóbr służących turystom oraz świadczenie usług turystycznych. Jest jednostką samodzielną i samofinansującą, mogącą posiadać osobowość prawną.

Przedsiębiorstwo turystyczne to wyspecjalizowana jednostka działalności gospodarczej zajmująca się obsługą ruchu turystycznego i zaspokajaniem potrzeb turystów.

[b]Pierwszym przedsiębiorstwem turystycznym było Biuro Podróży założone w 1841 r. w Anglii przez Thomasa Cooka. [/b]

W wieku XIX zaczęły powstawać pierwsze nowoczesne obiekty hotelarskie, a z początkiem XX w. pojawiły się pierwsze towarzystwa akcyjne zajmujące się ich eksploatacją.

Obowiązująca w Polsce ustawa o usługach turystycznych wyróżnia trzy rodzaje działalności w tym zakresie: - organizator turystyki - pośrednik - agenci turystyczni.

[b]Według Grzegorza Gołembskiego [/b] • przedsiębiorstwo turystyczne jest podstawową jednostką organizacyjną gospodarki, służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych, tworzoną w celu osiągania efektów ekonomicznych przez produkcję dóbr służących turystom (np. produkcja gastronomiczna) i świadczenie usług turystycznych (np. noclegowe, pośrednictwa turystycznego, rozrywkowe).

[b]Według Andrzeja Rapacza [/b] • przedsiębiorstwo turystyczne jest jednostką organizacyjną prowadzącą działalność gospodarczą, polegająca na odpłatnym świadczeniu usług uczestnikom różnych typów i rodzajów turystyki.

[b]RYNEK USŁUG TURYSTYCZNYCH[/b] – DEFINICJA: • OGÓŁ STOSUNKÓW WYMIENNYCH MIEDZY OSOBAMI I INSTYTUCJAMI ŚWIADCZACYMI USŁUGI TURYSTYCZNE A OSOBAMI I INSTYTUCJAMI NABYWAJĄCYMI TE USŁUG [i]- W UJĘCIU PPRZEDMIOTOWYM:[/i] • PROCES W KTÓRYM NABYWCY I WYTWÓRCY USŁUG TURYSTYCZNYCH OKRESLAJA CO CHCĄ KUPIĆ I SPRZEDAĆ ORAZ NA JAKICH WARUNKACH [i]- W UJĘCIU PODMIOTOWYM:[/i] • OKRESLONY ZBIÓR NABYWCÓW USŁUG TURYSTYCZNYCH I WYTWÓRCÓW USŁUG TURYSTYCZNYCH DOKONUJĄCY TRANSAKCJI RYNKOWYCH KTÓRYCH PODMIOTEM SĄ USŁUGI TURYSTYCZNE

[b]USŁUGA TURYSTYCZNA[/b] – DEFINICJA: • USŁUGI PRZEWODNICKIE , USŁUGI HOTELARSKIE ORAZ WSZYSTKIE INNE USŁUGI ŚWIADCZONE TURYSTOM LUB ODWIEDZAJACYM • USŁUGI TURYSTYCZNE: TO WSZYSTKIE SPOŁECZNE POŻYTECZNE CZYNNOŚCI SŁUŻĄCE ZASPOKOJENIU MATERIALNYCH (NP. KOMUNIKACYJNYCH, NOCLEGOWYCH) I NIEMATERIALNYCH (NP. KULTURALNO-ROZRYWKOWYCH) POTRZEB TURYSTYCZNYCH CZŁOWIEKA.

[b]Otoczenie przedsiębiorstwa -[/b] „zbiór zewnętrznych aktorów i sił”. Wywierają one ujemny lub dodatni wpływ na realizację przyjętych celów działania przedsiębiorstwa turystycznego.

[i]Przedsiębiorstwo działa w otoczeniu :[/i]

• społecznym – warunek istnienia przedsiębiorstwa (tylko tam znajdzie to co potrzebuje do swojej egzystencji).
• dziedziczne ma prawo przejmować to co dla tego przedsiębiorstwa powstało – ciągłość
• przyrodniczym – czerpie zasoby (odnawialne w sposób ograniczony lub nieograniczony i nieodnawialne).

[i]Wyróżniamy dwa otoczenia:[/i] [i]►bliższe:[/i] pracownicy, dostawcy, odbiorcy (konsumenci i pośrednicy), konkurenci, instytucje finansowe (banki, US) i ubezpieczeniowe NIK, PIH, IS, KOOPERANCI. [i]►dalsze:[/i] czynniki ekonomiczne, czynniki naturalne, czynniki demograficzne, czynniki techniczno-technologiczne, czynniki polityczno-prawne, czynniki społeczno- kulturowe.

[i]Do podstawowych elementów otoczenia zalicza się: [/i] • otoczenie naturalne • otoczenie ekonomiczne • otoczenie społeczno- demograficzne • otoczenie technologiczne • otoczenie instytucjonalno- prawne • mikrootoczenie

[i]Do najważniejszych cech otoczenia, które wpływają na strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa turystycznego, należy zaliczyć:[/i]

• potencjał otoczenia
• złożoność otoczenia
• niepewność otoczenia
• organizacja scentralizowana
• organizacja zdecentralizowana

[i]Podstawowymi cechami, którymi powinno się charakteryzować przedsiębiorstwo turystyczne, są:[/i] • zarobkowość produkcji zaspokajającej potrzeby turystyczne osób trzecich (klientów konsumentów produkcji, gospodarstw domowych oraz innych przedsiębiorstw); • samodzielność decyzyjna (autonomia w podejmowaniu decyzji gospodarczych)w ramach obowiązującego w danym kraju systemu ekonomicznego i prawnego; • świadomość decydentów w przedsiębiorstwie własnego ryzyka w prowadzonej działalności gospodarczej; każde gospodarowanie, niezależnie od jego istoty, jest obarczone ryzykiem niepowodzenia rynkowego i poniesienia strat, brakiem zainteresowania produktem przedsiębiorstwa ze strony klientów itp.; • trwałość prowadzonej działalności gospodarczej, co oznacza, że utworzenie organizacji gospodarczej dla jednego przedsięwzięcia nie tworzy przedsiębiorstwa.

[i]Ze względu na kryterium główny nabywca dóbr i usług przedsiębiorstwa turystyczne dzielimy na:[/i] • Ściśle związane z turystyką - polega na planowaniu, organizowaniu i obsłudze ruchu turystycznego. Należą do nich podmioty gospodarcze, które swoje powstanie, działanie i dalszy rozwój uzależniają od ruchu turystycznego. • Pośrednio związane z turystyką - są to pozostałe podmioty gospodarcze, które swoje działanie nie opierają całkowicie na ruchy turystycznym, lecz wykorzystują w swoim przedsiębiorstwie szeroką grupę.

[i]Ze względu na kryterium funkcjonalności przedsiębiorstwa turystyczne dzielimy na:[/i] • Transportu turystycznego - zajmują się organizacją przewozu turystów do miejsc kwaterunku, transportu w obrębie miejsca pobytu. • Eksploatujące zakłady hotelarskie i gastronomiczne - oferują turystom miejsca noclegowe oraz zajmują się przygotowaniem posiłków. • Sportowo - rekreacyjne - organizują aktywne sposoby wypoczynku. • Uzdrowiskowe - zajmują się świadczeniem usług w dziedzinie leczenia uzdrowiskowego • Biura podróży - zajmują się organizowaniem wycieczek turystycznych • Inne jednostki - ściśle współpracują z branżą turystyczną np. miejscowości turystyczne

[i]Ze względu na formę własności przedsiębiorstwa turystyczne dzielimy na:[/i] • publiczny - jednostki państwowe i komunalne • prywatny - obejmuje przedsiębiorstwa: byłego sektora państwowego, spółdzielcze, organizacji społecznych i politycznych, związków zawodowych • mieszany - jednostki z udziałem kapitału publicznego i prywatnego • sektor publiczny - stanowią niewielką ilość wszystkich przedsiębiorstw z branży turystycznej, są one własnością państwa lub gminy. • sektor prywatny - stanowią głównie przedsiębiorstwa jednoosobowe oraz spółki cywilne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.

[b]Cele można podzielić na:[/b] • [i]cele ilościowe:[/i]

• maksymalizacja zysków
• wzrost rozmiarów (wartości) sprzedaży usług
• poszerzenie kręgu odbiorców oferty turystycznej
• wzrost wydajności pracy
• rozwój zaplecza materialnego (np. liczby pokoi)
• poprawa wykorzystania zdolności usługowej i urządzeń stanowiących zaplecze materialne • [i]cele jakościowe:[/i]
• podniesienie jakości oferowanych usług
• wprowadzenie innowacji w produktach turystycznych
• poprawa standardu obiektu i urządzeń
• doskonalenie systemu dystrybucji i promocji
• wzrost zaufania do przedsiębiorstwa i znaku firmowego
• poprawa warunków pracy pracowników
• dążenie do utrzymania dobrych stosunków z otoczeniem umacnianie pozycji na rynku

[b]Cele przedsiębiorstwa powinny być:[/b]  realne (możliwe do osiągnięcia  operacyjne ( możliwe do jednoznacznego określenia wymierne  przyporządkowane (kto za co odpowiada)  czasowo ograniczone  komunikatywne

[b]Funkcje przedsiębiorstwa:[/b]  to w miarę jednorodne zadania, których wykonywanie służy osiągnięciu założonych celów  Podstawową funkcją przedsiębiorstwa turystycznego jest obsługa ruchu turystycznego

[b]Proces zarządzania przedsiębiorstwem turystycznym:[/b] Trzeba brać pod uwagę wskaźniki ilustrujące: -produktywność zaangażowanych zasobów; -rentowność, czyli opłacalność prowadzonej działalności; -płynność, czyli zdolność do bieżącego pokrywania zobowiązań.

[i]Aby przedsiębiorstwo mogło wypełniać swe zadania potrzebne są [b]3 elementy:[/b][/i]

1. istnienie przedsiębiorcy (podmiotu prawa własności) odpowiedzialnego za jego majątek,
2. działanie w celu maksymalizowania korzyści przedsiębiorcy,
3. planowanie przez przedsiębiorcę działalności przedsiębiorstwa (odpowiedź na pytania: co wytwarzać, jak handlować i z kim handlować). [i]Przedsiębiorstwo przez cały czas swego istnienia musi odpowiadać na stale powtarzające się pytania:[/i] -co produkować, -dla kogo produkować, -jakim kosztem wytwarzać dobra i usługi -jak zmierzyć efekty swojego działania?

[b]Efektywność -[/b] oznacza osiąganie wysokich zysków dzięki wzrostowi wykorzystania posiadanego przez przedsiębiorstwo potencjału (w hotelarstwie np. wzrost wykorzystania miejsc przy danych kosztach) albo osiąganie tego samego efektu obniżce względnego poziomu kosztów (koszt na jednostkę wyprodukowanego lub usługi). Oczywiście większe zyski można też osiągnąć przez wzrost cen świadczonych usług. Efektywne gospodarowanie - prowadzące do wzrostu wydajności, jest celem działania przedsiębiorstw. Aby go osiągnąć, przedsiębiorstwo musi zadać sobie kilka pytań:[i][/i]

• czego oczekują konsumenci,
• jakie przeszkody trzeba pokonać, aby cel został osiągnięty,
• jak się działo dotychczas w firmie,
• jak robią to inni,
• jakim potrzebom konsumenckim trzeba sprostać,
• jak można zrobić lepiej to, co robiło się dotychczas. W analizie warunków naturalnych podstawową rolę odgrywa umiejętność oceny użyteczności środowiska przyrodniczego- obecnej i spodziewanej. W różnych regionach podmioty gospodarki turystycznej pod względem fizycznym sprzedają te same produkty. Pewne obszary są jednak odwiedzane masowo, inne zaś nie wywołują zainteresowania turystów

[i][b]Philip Kotler[/b] wskazuje na cztery występujące obecnie trendy w otoczeniu naturalnym, które wywierają określony wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw i realizację wytyczonych przez nie celów:[/i]

1. niedobór surowców
2. rosnący koszt energii
3. wzrastający poziom zanieczyszczenia
4. zmiana roli rządu w działaniach na rzecz ochrony środowiska.

[i]Największe znaczenie spośród tych elementów mają:[/i]

1. Zmniejszające się rozmiary obszarów rolnych przy równoczesnym wzroście terenów zurbanizowanych. To może powodować zwiększenie się ruchu turystycznego w obszarach oferujących spokój i ciszę.
2. Rosnące koszty energii (ropy naftowej, węgla) podwyższają koszty działalność przedsiębiorstw turystycznych, co wpływa pośrednio na wzrost cen oferowanych usług.
3. Wzrastający poziom zanieczyszczenia powoduje zwiększenie ruchu turystycznego w regionach czystych ekologicznie.

[i]Cechy usług turystycznych:[/i] • NIEUCHWYTNOŚĆ-usługi nie mogą być sprawdzone lub wypróbowane z góry przed ich zakupieniem • HETEROGENICZNOŚĆ-brak standaryzacji.

Niektóre elementy usługi turystycznej mogą być poddane [b]standaryzacji [/b](warunki podróży czy pokoju hotelowego) jednak pozostają takie elementy, nad którymi producent, czyli operator nie ma żadnej kontroli (deszczowa pogoda, obsługa personelu).

• ZNISZCZALNOŚĆ-bilet lotniczy czy pokój hotelowy nie sprzedany dziś, jest stracony na zawsze • NIEROZDZIELNOŚĆ-usługi są mocno związane z człowiekiem, a produkt jest wynikiem przygotowania sprzedawcy. • ZŁOŻONOŚĆ
• SEZONOWOŚĆ • SWOISTY BRAK WŁAŚCICIELA

[b]Szczególne cechy usług turystycznych:[/b]  BRAK MATERIALNEGO CHARAKTERU  NIEROZDZIELNOŚĆ Z OSOBĄ WYKONAWCY  NIETRWAŁOSĆ ORAZ NIESKŁADOWALNOŚĆ  HETEROGENICZNOŚĆ (ZRÓZNICOWANIE)  TRUDNOŚĆ STANDARYZACJI  WYSOKA KOMPLEMENTRANOŚĆ  NIEMOŻNOŚĆ NABYCIA PRAWA WŁASNOŚCI