Kompozycyjne cechy Ferdydurke:• Zaburzony realizm : - poetyka snu (oniryzm), - naruszenie logicznych powodów zachowań bohaterów, - wprowadzenie części o Filidorze i Filibercie obok dominującej opowieści o losach Józia,- luźna kompozycja. • Elementy groteski, powieści awangardowej.• Dominacja na płaszczyźnie językowej zaskakujących rozwiązań i figur stylistycznych, nagromadzenie w jednym miejscu powtórzeń, symbolizm kodu językowego.• Wykorzystanie filozoficznej i psychologicznej wiedzy.• Różne odmiany narratora•

GENEZA: Ferdydurke została wydana w Warszawie w 1937 roku, aczkolwiek na stronie tytułowej pierwszego wydania widnieje data 1938. Pierwotnie utwór miał być polemiczną odpowiedzią na głosy krytyki, z jakimi spotkał się debiutancki zbiór opowiadań Gombrowicza Pamiętnik z okresu dojrzewania.

GATUNEK - POWIEŚĆ AWANGARDOWA Józio Kowalski - główny bohater powieści, ma trzydzieści lat. Jest pisarzem, ma już za sobą debiut, Pamiętnik z okresu dojrzewania (wyraźna autoaluzja Gombrowicza). Zostaje siłą wepchnięty przez Pimkę w dzieciństwo, w czasy, kiedy miał piętnaście lat. Profesor poddaje swego ucznia procesowi „upupiania”. Józio źle się czuje jako uczeń. Obserwuje swoich kolegów i podgląda ich sposoby na wychodzenie z formy (wulgaryzmy, „pojedynki” itp.). Aktywnie próbuje przełamać formę, którą przyjęli państwo Młodziakowie. Dzięki konsekwencji i uporowi udaje mu się zdemaskować fałsz i sztuczność ich zachowania. Jednocześnie on sam pozbywa się „pupy” staromodnego kawalera. Autor przedstawia bohatera także jako „upupionego” siostrzeńca. Józio po wielu perypetiach ucieka z Bolimowa. Nie udaje mu się jednak wygrać z formą - opuszcza dwór jako zakochany porywacz. Losy bohatera są potwierdzeniem Gombrowiczowskiej tezy, że od formy nie ma ucieczki. W każdej chwili życia człowiek odgrywa jakąś rolę. Egzystencja w czystej postaci jest niemożliwa. Miętalski - pseudonim Miętus, uczeń szkoły Piórkowskiego, przywódca licznej grupy chłopców, którzy sprzeciwiali się przyjętemu przez Pimkę i innych pedagogów obrazowi niewinnej młodzieży. „gęba” - sposób odbierania przez innych ludzi, które przylega do jednostki i staje się niejako jej drugą naturą;„forma” - konwencje, schematy, które jednostka przyjmuje jako wzór zachowania. Człowiek, według Gombrowicza, zawsze musi wyrażać się w jakiejś formie;„pupa” - dzieciństwo, niedojrzałość;„upupienie” - wepchnięcie lub popadnięcie w niedojrzałość, infantylizacja;„zielony” - niedojrzały, niedorosły;„łydka” - erotyzm, tężyzna fizyczna o wyraźnym podtekście seksualnym.