Strategia wojskowa jest dyscypliną naukową wchodzącą w skład nauk wojskowych. Spełnia zarówno kryteria naukowości jak i kryteria świadczące o jej samodzielności. Do obowiązujących współcześnie kryteriów naukowości zalicza się: a) postępowanie zgodnie z metodami naukowymi, to jest takimi, które zapewniają racjonalny dobór, układ i merytoryczną poprawność czynności; b) język pozwalający ściśle i jednoznacznie formułować wyniki prac badawczych, gwarantujące ich sprawdzalność i konfrontację z istniejącymi poglądami; c) uznanie za naukowe tylko takich twierdzeń, które mają dostateczne uzasadnienie pozwalające przyjąć je za pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa; d) wewnętrzną niesprzeczność zbioru twierdzeń, ich uporządkowanie w systemy naukowe; e) krytycyzm wobec wszystkich wypowiadanych tez, postawę ustawicznego sprawdzania, korygowania, rewidowania i rozbudowy istniejących systemów wiedzy; f) twórczy charakter rezultatów pracy włączony do już zastanego dorobku. Kryteria powyższe dotyczą w istocie przede wszystkim prac naukowo badawczych wykonywanych w ramach danej dyscypliny naukowej i sposobu ich wykonywania. Oceniane są przez specjalistów z danej lub pokrewnej dyscypliny czy specjalności naukowej. Są w dużym stopniu subiektywne, nie zawsze można je precyzyjnie wymierzyć, sprawdzić i stwierdzić, iż rzeczywiście mamy do czynienia z dyscypliną naukową, w której ramach powstało opracowanie mające naukowy charakter. Bardziej wymierny charakter mają kryteria świadczące o istnieniu i samodzielności danej dyscypliny naukowej. Do kryteriów tych zalicza się: a) posiadanie własnego przedmiotu badań; b) wypracowanie własnych specyficznych metod badań, zapewniających uzyskanie wiarygodnych wyników prowadzonych badań; c) istnienie wydziałów, instytutów, katedr, zajmujących się badaniami strategii wojskowej; d) nauczanie w szkołach wyższych strategii wojskowej; e) istnienie publikacji naukowych i podręczników z zakresu strategii wojskowej; f) organizowanie konferencji naukowych poświęconych strategii wojskowej. Przedstawione kryteria naukowości nie budzą wątpliwości, są powszechnie znane. Natomiast są też pewne kryteria świadczące o istnieniu i samodzielności strategii wojskowej jako nauki. Przedmiotem badań strategii wojskowej jest walka zbrojna, badana ze specyficznego dla strategii punktu widzenia. Jest to jednak określenie zbyt ogólne. Walkę zbrojną bada bowiem wiele innych dyscyplin naukowych. Bada ją sztuka operacyjna, taktyka, ekonomika bezpieczeństwa, logistyka, teoria dowodzenia, a także wiele dyscyplin naukowych spoza nauk wojskowych, lub z ich pogranicza, takich jak: socjologia walki zbrojnej, psychologia wojny i wojska oraz wiele innych. Niezbędne jest więc znalezienie czynników pozwalających wyróżnić strategię wojskową spośród innych dyscyplin naukowych. Tym czynnikiem jest przede wszystkim skala prowadzenia walki zbrojnej. Strategia wojskowa bada tę walkę w skali najwyższej, w skali wojny. W walce tej biorą udział wszystkie rodzaje sił zbrojnych, rodzaje wojsk i służb oraz elementy zabezpieczenia i uzupełnień. Praktycznie więc w przygotowania i prowadzenie walki w takiej skali zaangażowane są niemal wszystkie zasoby państwa. Do tego należy dodać, że tak oceniana walka, uwzględniając współczesne uwarunkowania geopolityczne, prowadzona będzie w układzie sojuszniczym, a więc niezbędne będzie uwzględnienie wielu problemów współdziałania, jakie występują jedynie w skali strategicznej. Kolejnym czynnikiem jest punkt widzenia, z jakiego strategia wojskowa bada walkę zbrojną. Walka zbrojna badana jest przez strategię wojskową z punktu widzenia przygotowania sił zbrojnych i jej prowadzenia w sposób zapewniający osiągnięcie celu nakreślonego przez politykę państwa. Jest rzeczą oczywistą że walka zbrojna badana przez strategię wojskową w omawianej skali i punktu widzenia wymaga odpowiednio przygotowanych zespołów o najwyższych kwalifikacjach. Podejmowane tu decyzje, mają bowiem wpływ na najbardziej żywotne interesy państwa. Niemniej państwo musi uwzględniać sytuację najmniej korzystną i być przygotowane na najtrudniejszy wariant. Jest bowiem godny uwagi fakt, iż mimo wyrzekania się agresji praktycznie przez wszystkie państwa, nikt nie rezygnuje z posiadania sił zbrojnych i ciągłego ich doskonalenia. Współcześnie jednak bardziej istotne jest przygotowanie sił zbrojnych i ich wykorzystanie jako czynnika odstraszania przed agresją udziału w różnego rodzaju misjach mających na celu wywalczenie lub stabilizowanie pokoju, czy też działaniach, których celem jest zwalczanie wszelkiego rodzaju przejawów terroryzmu. Wszystko to powoduje, że współcześnie przedmiotem badań strategii wojskowej, oprócz tradycyjnych problemów związanych z przygotowaniem i prowadzeniem walki zbrojnej przez siły zbrojne w skali wojny (w skali strategicznej) istotne są także problemy wykorzystania sił zbrojnych w działaniach niebędących wojną, do których można zaliczyć zarówno odstraszanie militarne, różnego rodzaju działania niezbrojne mające na celu stabilizowanie pokoju jak również zwalczanie przejawów terroryzmu. Możemy więc przyjąć, iż przedmiotem badań strategii wojskowej jest proces przygotowania i wykorzystania potencjału wojskowego, w tym głównie sił zbrojnych, we współdziałaniu z silami sojuszniczymi jako czynnika odstraszania przed agresją, działań mających na celu stabilizowanie pokoju i zwalczanie wszelkich przejawów terroryzmu, lub w razie konieczności przygotowania i prowadzenia walki zbrojnej dla osiągnięcia celu nakreślonego przez politykę państwa. Aby obrać prawidłowy kierunek strategii, należy w teorii prowadzić działania i badania strategiczne. W strategii wojskowej dość powszechnie stosowana jest metoda symulacji komputerowej, metoda badań systemowych i praktycznie wiele innych metod znanych i stosowanych w innych naukach. Główny problem polega na tym, aby podczas badań dobrać odpowiednią metodę i przystosować do potrzeb badań nad strategią wojskową. Tu należy podkreślić niezmiernie istotny problem wynikający z przedmiotu badań strategii wojskowej w swojej najszerszej skali, a mianowicie walki zbrojnej prowadzonej w skali wojny. Tak rozumiany przedmiot badań istnieje tylko w czasie wojny i właściwie tylko wtedy można by prowadzić wszelkie eksperymenty mające na celu wypracowanie odpowiednich, najbardziej racjonalnych metod przygotowania sił zbrojnych do prowadzenia walki zbrojnej. Nie trzeba dodawać, ze wyniki takich badań byłyby co najmniej spóźnione. Odpowiednie przygotowanie sił zbrojnych i wypracowanie metod prowadzenia walki zbrojnej muszą być wypracowanie znacznie wcześniej, przed wybuchem wojny. Jednak jak wynika z doświadczeń historycznych, niezmiernie trudno jest przewidzieć charakter walki zbrojnej prowadzonej w przyszłej wojnie, a jeśli nawet znajdzie się geniusz, który potrafi to zrobić, to nie zawsze współcześni są w stanie docenić to i odpowiednio wykorzystać.

Bibliografia: W Łepkowski, Podstawy Strategii Wojskowej, Warszawa 1993