Już od antyku, poprzez średniowiecze aż do współczesności wielu przyświecała idea gotowości do poświęcenia życia za ojczyznę. Postawa ta była pełna podziwu i wzbudzała chęć naśladowania przez wieki. Tematykę tą zawierali w swych dziełach liczni twórcy z całego świata i różnych epok. Prowodyrem poezji tyrtejskiej był Tyrteusz. Za najważniejsze uznawał cnoty związane z wojskiem. W zachowanym fragmencie wiersza “Rzecz to piękna…” formułuje pewne założenia, dotyczące prawego żołnierza i obywatela. Powinien on zawsze stawać do walki o zagrożoną wolność swojej ojczyzny. Ucieczka przed tym obowiązkiem uznawana jest za najgorszą hańbę, ciągnącą się za takim człowiekiem do końca życia. Jednym z głównych bohaterów “Iliady”, napisanej przez Homera jest Hektor. Ten doskonały żołnierz wykazał się wielką odwagą w pojedynku ze sławnym Achillesem. Bronił swojego ludu, ojczyzny, co przypłacił życiem. Nawet współcześnie czytelnicy tej książki odnoszą się z szacunkiem do postawy, jaką reprezentował najstarszy syn Priama. Epos rycerski „Pieśń o Rolandzie” ukazuje powinności wojownika. Walka z Saracenami w obronie wiary jest obowiązkiem średniowiecznego rycerza. Łączy się ona jednocześnie z obroną ziem swego seniora. Dlatego też Roland umierając, pamięta, żeby wspomnieć jeszcze słodką Francję, w obronie, której oddał życie. W postaci Rolanda realizował się ideał wierności władcy, ojczyźnie i Bogu – wielce cenionych wartości. J. Wybicki w “Pieśni Legionów Polskich we Włoszech” wyraża wiarę w możliwość odzyskania utraconej ojczyzny słowami: „co nam obca moc wydarła, szablą obijemy”. Przykład tego jak zwyciężać, należy brać wielkich postaci m.in. Kościuszki i Czarneckiego. Pierwsze wersy „Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy.” pokazują, że od nas – Polaków zależy los ojczyzny, o którą trzeba walczyć. H. Sienkiewicz stworzył „Potop” ku pokrzepieniu serc. Należało pokoleniu przytłoczonemu klęską powstania, represjami dać wiarę i nadzieję. Toteż powieść kreuje postacie takich bohaterów, jak Wołodyjowski i Kmicic. Tworzą oni wzorzec patriotycznych zachowań: gdy ojczyzna jest w potrzebie, wszystko należy jej poświęcić, łącznie z życiem. W “Potopie” nadzieją jest wspólne działanie narodu oraz przeświadczenie, że przychylność boska nas nie opuści nigdy (obrona Jasnej Góry).Powieść pt. „Krzyżacy” pełniła podobną, co „Trylogia” funkcję prezentując postacie szlachetnych bohaterów, nieustraszonych rycerzy, pogromców wroga. Taki jest Jurand ze Spychowa, który wydaje Krzyżakom walkę na śmierć i życie, rozważny, acz nieustępliwy Maćko i porywczy Zbyszko, dla którego pragnienie odzyskania Danuśki łączy się z chęcią gromienia Krzyżaków. Kończąca powieść zwycięska bitwa pod Grunwaldem daje nadzieję, pokazuje, do jakiej mobilizacji sił, ofiar zdolny jest naród w sytuacji zagrożenia swego bytu. A. Kamiński zainspirowany wierszem „Testament mój” napisał książkę opisującą wydarzenia z lat 1939 – 1943.„Kamienie na szaniec” pokazują różne sposoby walki z niemieckim okupantem praktykowane przez konspiracyjne organizacje podziemne, począwszy od akcji mało sabotażowych, poprzez akcje dywersyjne, a skończywszy na otwartej walce z bronią w ręku, np. akcja pod Celestynowem (uwolnienie 49 więźniów przewożonych do Auschwitz). Wszystkie te działania miały na celu walkę o ojczyznę. Bohaterską śmierć za Polskę ponieśli Alek, Zośka i Rudy. Książka ta ukazała odwagę, wytrwałość i niezwykły patriotyzm tych młodych ludzi. Mnogość dzieł zawierających motyw tyrtejski, świadczy o tym, że jego przesłanie poruszało wielu na przestrzeni różnych epok. Topos ten, zapoczątkowany przez Tyrteusza niezmiennie interesuje, porusza czytelników wierszy i prozy. Bez względu na okoliczności, patriotyzm, a nawet oddanie życia za ojczyznę są zawsze aktualne oraz powszechnie cenione.