Znaczenie postaci Kordian to jedna z ważniejszych postaci polskiego romantyzmu. Juliusz Słowacki napisał swój dramat po klęsce powstania listopadowego, w czasie pobytu w Szwajcarii w 1833 roku. Postać głównego bohatera posiada nie tylko cechy bohatera romantycznego. Kordian jest także polemiką z konwencjami i schematami romantycznymi. Przeciwstawia się go mickiewiczowskiemu Konradowi. Jednocześnie można stwierdzić, że jest najbardziej dojrzałą i złożoną postacią wykreowaną w dobie romantyzmu polskiego. Pierwsze słowa monologu tytułowego bohatera: „Zabił się młody…” symbolizują przeżycie głębokiego wstrząsu psychicznego. Wywołany jest nie tylko wyobrażeniem o wielkiej romantycznej miłości, ale także zbyt dużą wrażliwością młodego człowieka, pogrążonego w szaleńczym smutku. Samobójcza śmierć, o której mówi młody Kordian, pozostawia w psychice chłopaka ślad. Decyduje o przełomie w jego świadomości. Widzi bowiem rozbieżność między tym tragicznym czynem i jego przyczyną a surowością i bezwzględnością opinii społecznej. Kordian to postać złożona. Z jednej strony głęboko przeżywa tragedię innych ludzi, śmierć bliskich, niewolę ojczyzny, z drugiej – nie jest w stanie podjąć żadnego działania. Jest zarażony głębokim pesymizmem paraliżującym zdolność czynu. Staje się, ze względu na swoją wrażliwość i umiejętność dostrzegania złożonych problemów, człowiekiem przedwcześnie dojrzałym, nieszczęśliwym. Pragnie wielkiej, romantycznej miłości, ale nie dostrzega możliwości jej zaistnienia. W rezultacie wydaje się, że nie pozostaje mu nic innego niż przedwczesna śmierć. Kordian był wychowany przez Grzegorza. Wiemy, że stracił ojca. Poczciwy starzec robi wszystko, by dać Kordianowi poczucie wartości i sensu walki za wolność ojczyzny. Opowiadając mu historie o udanych czynach wyzwoleńczych próbuje zaszczepić w sercu Kordiana miłość do ojczyzny i konieczność walki w jej obronie. Wydaje się jednak, że jego historie nie przyniosą rezultatu wobec zwątpienia i samobójczej próby młodego Kordiana. Bohater jednak nie umiera. Kordian to niedoszły samobójca, noszący do końca życia znamię po kuli. Kula ta miała odebrać mu życie, które nie było jego własnym wyborem. Miała go uwolnić od życia narzuconego przez innych. Jednak Kordian podejmuje walkę. Pyta o sens. Chce walczyć o przemianę świata. Cały czas poszukuje idei, która pomogłaby mu przeciwstawić się strasznym wizjom pojawiającym się w jego jaźni. Pytania o sens historii narodowej, o miejsce życia człowieka w świecie, pozostają bez odpowiedzi. Kordian to melancholik i marzyciel, ogarnięty niepewnością i strachem. Próbuje walczyć, ale nie wie sam, jaką drogę obrać, by osiągnąć zamierzony cel – wolność narodu, nie pozbawiając się ludzkiej godności i moralności. Jest ambitny i wrażliwy. Nie chce poprzestać na małym, chce poświęcić wszystko w imię wielkich idei. Jednak cały czas spotyka się z niezrozumieniem i kolejnymi rozczarowaniami. Wydaje mu się, że jest sam jeden na świecie, że tylko on może zrobić coś naprawdę wielkiego. Jednocześnie właśnie w to wątpi. Wie, że powinien, ale boi się, że nie podoła. Dlatego zawsze pozostaje rozerwany między świadomością konieczności podjęcia czynu, a strachem przed jego konsekwencjami. Nie jest to jednak strach doraźny. Kordian nie boi się śmierci ani kary. Chłopak boi się wiecznego potępienia. Chce jednak podjąć ryzyko. Próbuje i przegrywa. Nie jest w stanie zabić cara. Juliusz Słowacki opisał proces dojrzewania bohatera. Z młodego, nadwrażliwego Juliusz Słowacki opisał proces dojrzewania bohatera. Z młodego, nadwrażliwego chłopaczka, który nie jest w stanie dojrzeć sensu w żadnym działaniu, który chciałby coś robić, lecz nie może sobie znaleźć przewodniej idei, zamienia się w człowieka dojrzałego i zdecydowanego. Rozwiązaniem jego dziecinnych wątpliwości miało być samobójstwo. To droga jednak zbyt prosta. Kordian podróżuje po świecie, dowiaduje się wielu strasznych prawd nim rządzących. Nie zgadza się na szczęście, które można kupić za pieniądze. Przerażają go mechanizmy decydujące o losach świata. Jego największym rozczarowaniem jest spotkanie z papieżem. Chłopak ufał, że ten wstawi się za Polską, za losem uciśnionego narodu. Jest jednak odwrotnie. Papież się boi, a Kordiana opuszcza „wiara dziecinna”, musi dojrzeć i psychicznie i emocjonalnie. Słowacki każe Kordianowi podjąć jakąś decyzję. Chłopak znajduje sam swoją ideę przewodnią. Kordian – nadwrażliwy samobójca, młody chłopiec, kochanek, filozof i spiskowiec zdobywa się na sformułowanie swych myśli. Tworzy hasło zachęcające do walki: „Polska Winkelriedem narodów! Poświęci się choć padnie jak dawniej! Jak nieraz!”. To hasło prócz nawoływania do czynu zawiera jednak zapowiedź klęski. Kordian dzięki przemyśleniom i obserwacjom dokonanym podczas swojej wędrówki po świecie dochodzi do wniosku, że człowiek może tylko wtedy odnaleźć siebie samego i nadać swemu jednostkowemu życiu ponad jednostkowy cel, jeśli przekształci swoje marzenia w działania. Dlatego właśnie walka o wolność ojczyzny stanie się dla niego także walką o własne „ja”, o swoją godność i głębszy sens życia. Kordian sam siebie stwarza, kreuje. Jego monolog na Mont Blanc jest odpowiednikiem Wielkiej Improwizacji Konrada. Postanawia dokonać wielkiego, narodowego czynu. Od tej pory będzie dążył do wydobycia z samego siebie woli działania. Dlatego też podejmuje się zabicia cara. SpiskowcySpiskowcy są przeciwni. Sam Kordian ma wątpliwości, czy czyjakolwiek śmierć może prowadzić do szczęśliwego rozwiązania sprawy. Wie jednak, że musi się tego czynu podjąć. Nie tylko dla Polski, także dla siebie. Żeby udowodnić sobie, że może, żeby dowieść, że jest prawdziwym, pełnym człowiekiem. Jednak przed komnatą cara dopadają go wątpliwości. Jego sumienie nie pozwala mu na popełnienie tak strasznego czynu, nawet dla dobra ojczyzny. Nie chodzi tu nawet o tchórzostwo, Kordian zdawał sobie sprawę od początku, że będzie musiał za ten czyn zapłacić życiem. Boi się raczej potępienia, tego że mordując – niczego nie zmieni. W tym właśnie tkwi tragizm Kordiana. Nie może on dokonać wyboru między niemoralnością politycznego mordu a niemoralnością biernej zgody na niewolę. Dlatego, gdy chłopak ląduje w domu wariatów i znów, tak jak na początku utworu, staje w obliczu śmierci, nie boi się. Znajduje swoje miejsce w świecie, nie ma poczucia, że klęska zamachowca jest jego osobistą klęską. Czy Kordian był patriotą? Chciał podjąć walkę, chciał poświęcić się dla ojczyzny. Chciał to jednak zrobić przede wszystkim dla siebie, dla dopełnienia swego jestestwa. Chłopak przeżywa psychologiczny dramat czynu. W jego myśleniu miejsce i sens wydarzeń historycznych jest nierozłącznie związane z myślą o dążeniach i pragnieniach pojedynczego człowieka. Postać Kordiana ukazuje, że poświęcenie się walce za wolność ojczyzny nie musi oznaczać wyzbycia się swego człowieczeństwa i wyjątkowości. Kordianowi się nie udaje, ale godzi się ze sobą samym. Jest przygotowany na śmierć. Utwór pozostaje jednak otwarty. Nie wiadomo, czy Kordian zostanie rozstrzelany, czy ułaskawiony. Jedno jest pewne: postać Kordiana reprezentuje wątpliwości i rozterki moralne całego pokolenia romantycznego walczącego o wolność ojczyzny. Zaznali oni już smaku porażki, ich bliscy zginęli w czasie powstania listopadowego lub musieli uchodzić na emigrację. Chcieli nadal walczyć, chcieli robić coś dla Polski, ale zdawali sobie sprawę ze swojej wielkiej niemocy. Tak jak Kordian.

Najważniejsze momenty w życiu bohatera • Rozterki młodości i próba samobójcza • Spotkanie z papieżem i wielkie rozczarowanie. Papież nie staje po stronie uciskanego narodu, zbywa natchnione idee Kordiana półsłówkami. • Monolog na Mont Blanc. • Spisek i decyzja o zamachu. • Wędrówka po komnatach Zamku Królewskiego i niemożność podjęcia czynu. • Pobyt w szpitalu wariatów. Związki bohatera z innymi postaciami utworu • Kordian był wychowywany przez Grzegorza, starca zastępującego mu rodziców, który za pomocą opowieści i bajek pragnie wpoić chłopcu wiedzę o świecie i ludziach. Chce on zapalić w Kordianie „iskierkę ducha”, pobudzić do czynu w walce o wolność narodu. • Laura – młodzieńcza miłość Kordiana. Dla niej postanawia się zabić. • Kordian jest samotny. Inne postaci występujące w dramacie mają na niego pośredni wpływ (np.: rozczarowanie postawą papieża). Ważne są natomiast różne wcielenia Szatana, który zaszczepia w sercu bohatera zwątpienie i rezygnację.