WIELKA BRYTANIA Uwarunkowania polityki bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii w latach 90-tych:

1. militarnej i polit. obecności brytyjskiej w poszczególnych regionach świata
2. stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ
3. arsenał nuklearny
4. deklaracja gotowości do przejmowania, w pewnych okolicznościach, odpowiedzialności za kwestie bezp. m.nar. skali globalnej. Ocena sytuacji międzynarodowej: 1.M. Thatcher podkreślała, że celem GB jest wspieranie demokracji w państwach Europy Środkowej i Wschodniej –wątpliwości co do kierunku zmian 2.czasy wielkich przemian są okresami wielkiej niepewności". 3.Stosunek do zjednoczenia Niemiec – posiedzenie w Chequers 4.Koncepcje NATO – bez rozszerzenia 5.KBWE jako forum dyskusji nad politycznymi i militarnymi aspektami bezpieczeństwa europejskiego 6.W drugiej połowie lat 90., po przejęciu władzy przez Partię Pracy, treść „międzynarodowej misji" Wielkiej Brytanii została zdefiniowana przez ówczesnego ministra obrony Robertsona jako gotowość do pełnienia funkcji „siły na rzecz dobra" w stosunkach międzynarodowych. 7.Minister spraw zagranicznych R. Cook ogłosił, że GB będzie się kierowała „międzynarodową solidarnością" w zapobieganiu, rozwiązywaniu i wygaszaniu konfliktów międzynarodowych.
5. kluczowe znaczenie dla redefinicji brytyjskiej koncepcji bezpieczeństwa miały konflikty bałkańskie. 9.Znaczenie koncepcji T. Blaira z ‘98 roku Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Główne dokumenty programowe: 1.Najważniejsze dotyczące tej problematyki dokumenty opracowane w I poł.lat 90. XX w. koncentrowały się na metodach zrealizowania oczekiwanej przez opinię publiczną tzw. dywidendy pokoju 2.W przyjętym w lipcu ‘90 roku studium ministerstwa obrony przyznano, że polityka bezp. i obrony nie powinna być formułowana wokół pojedynczego zagrożenia. 3.Obniżenie globalnych wydatków na obronność zakładał też ogłoszony w ‘94 r. raport ministerstwa obrony. 4.Zapowiedź przeprowadzenia gruntownej rewizji brytyjskiej koncepcji bezp. zawierał program wyborczy Partii Pracy. Jej realizacja rozpoczęła się po utworzeniu rządu premiera Blaira w ;97 r., a zakończyła w ‘98 r. prezentacją wyników Strat.. Przeglądu Obronnego.
6. Zmiana postrzegania istoty bezpieczeństwa jako pochodnej stabilności opartej na strachu na jego rozumienie jako procesu aktywnego zarządzania negatywnymi zjawiskami o mniejszej intensywności
7. bezp.Wielkiej Brytanii jako funkcja zachowania stabilności oraz zapewnienia wzrostu gospodarczego w kluczowych regionach (Europa, rejon Zatoki Perskiej i basen Morza Śródziemnego)
8. zapewnienia bezp. terytoriom zależnym oraz demonstrowania gotowości do reakcji na regionalny konflikt poza obszarem obowiązywania Traktatu waszyngtońskiego, np. w Zatoce Perskiej, na Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej.
9. Tzw. „szersze interesy" polegające na promocji demokracji i wolności, jednak nie w roli „światowego policjanta", lecz jako „siły na rzecz dobra" 9.W 2002 r, w reakcji na zamachy terrorystyczne 2001 roku, ministerstwo obrony opublikowało tzw. Nowy rozdział SDR. 10.Wielka Brytania będzie w miarę możliwości ubiegać ewentualne zamachy terrorystyczne oraz w ramach prawa występować przeciwko tym, którzy chronią terrorystów 11.Misje zagraniczne uznano za najlepszy sposób obrony własnego teryt. Za warunek sukcesu takich operacji uznano uprzednie zapewnienie bezp. obywateli i własnego terytorium. Biała księga Międzynarodowe priorytety Zjednoczonego Królestwa(03): 1.działanie na rzecz świata wolnego od terroryzmu i BMR
10. przeciwdziałanie nielegalnej imigracji, przemytowi narkotyków, zwalczanie przestępczości międzynarodowej; 3.budowa opartego na rządach prawa ładu międzynarodowego, pozwalającego na skuteczne rozwiązywanie sporów i zapobieganie konfliktom; 4.zapewnienie bezpiecznego sąsiedztwa UE; 5.ochrona brytyjskich interesów gosp. w warunkach wolnorynkowej gospodarki światowej; 6. przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju opartego na demokracji, praktykach „dobrych rządów" i prawach człowieka 7. zapewnienie bezp. dostaw surowców energetycznych; 8. zapewnienie bezp. i „dobrych rządów" brytyjskim terytoriom zależnym. Biała księga Ministerstwa Obrony z 2003 r. „Zapewnianie bezpieczeństwa w zmiennym świecie 1.terroryzm międzynarodowy 2.proliferacja BMR 3.skutki zjawiska upadku państw, zwłaszcza w regionach bliskich granicom Państw -członków NATO oraz w Afryce. 4. Przeludnienie, napięcia na tle etnicznym i religijnym, rywalizacja o ograniczone zasoby surowców naturalnych 5.Groźba wybuchu wewnątrz- lub międzypaństwowych konfliktów, których ewentualna internacjonalizacja w skali regionu doprowadziłaby do zagrożenia brytyjskich interesów gospodarczych i politycznych. 6.Biała Księga Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 2006 r. potwierdziła w dużej mierze te zagrożenia. Cele polityki bezpieczeństwa: 1.Redukcja zagrożenia terroryzmem międzynarodowym 2.Zapobieganie proliferacji BMR 3. Zapewnienie bezp. i stabilności wybranych regionów 4.Udział w misjach zagranicznych w związku z +interesem narodowym + Położeniem geograficznym regionu + też w przypadku braku mandatu RB ONZ Znaczenie i funkcjonowanie special relationship z USA Po zakończeniu zimnej wojny. Wieka Brytania kontynuowała specjalne partnerstwo z USA ( m. in poparcie rozwiązania kryzysu w Zatoce Perskiej w latach 90-91). Państwa kontynuowały też ścisłą współpracę wywiadowczą i pozostały zgodne co do tego, że bezp. obszaru euroatlantyckiego powinno opierać się na dalszym istnieniu NATO „Specjalne stosunki" uległy pewnemu rozluźnieniu, m.in. w związku z dążeniem administracji Busha, a później także Clintona, do uczynienia zjednoczonych Niemiec głównym europejskim sojusznikiem USA. Poparcie wzrosło ponownie w wojnie z terroryzmem. Postawa Wielkiej Brytanii wobec wojny z terroryzmem świadczy o żywotności „specjalnych stosunków" w ich warstwie dotyczącej podobieństwa sposobu postrzegania kluczowych problemów dla bezp. M.nar. oraz metod ich rozwiązywania. w czerwcu 2003 roku minister obrony G. Hoon za warunek udziału Wielkiej Brytanii w większych operacjach militarnych uznał współudział USA. Czynnikiem dodatkowo spajającym „specjalne stosunki" na początku XXI wieku były dobre relacje osobiste między premierem Blairem a prezydentem Bushem. Atlantycyzm w brytyjskiej polityce bezpieczeństwa a stanowisko wobec EPBiO: 1.W trakcie Konferencji Międzyrządowej zakończonej przyjęciem Traktatu z Maastricht GB była przeciwna włączeniu kompetencji w sprawach polityki obronnej w zakres WPZiB. 2. Opowiadano się za stworzeniem europejskich zdolności wojskowych wyłącznie poprzez NATO stąd aktywny udział w rozwoju koncepcji Europejskiej Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony i Połączonych Sił Wielonarodowych do Zadań Specjalnych. 3. Przełom październik 1998 roku podczas nieformalnego szczytu przywódców UE. Premier Blair zadeklarował, że Londyn opowie się za przyznaniem UE pewnych zadań w dziedzinie obronności, pod warunkiem że zwiększeniu unijnych kompetencji będzie towarzyszyło wyposażenie jej w wiarygodne zdolności militarne, działania UE będą koordynowane na szczeblu międzyrządowym oraz że krok ten nie doprowadzi do osłabienia NATO. Istotą inicjatywy Blaira był zamiar stabilizowania więzi transatlantyckiej. Modyfikacja doktryny odstraszania nuklearnego Zamiar utrzymania niezależnego potencjału odstraszającego podtrzymano w SDR. Zapowiedziano wówczas, że arsenał brytyjski nie przekroczy 200 głowic, a system „Trident" zostanie przystosowany do możliwości wykonywania ograniczonych w skali)uderzeń nuklearnych. Oznaczało to gotowość do użycia broni nuklearnej także w ramach odpowiedzi na atak konwencjonalny i ostrzeżenia agresora przed pełnowymiarowym strategicznym uderzeniem nuklearnym. Brytyjski potencjał odstraszający będzie istniał, dopóki broń nuklearna będzie znajdowała się w posiadaniu państwa mogącego stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii. Dyplomacja obronności: 1.celem długofalowym jest oprócz zapobiegania konfliktom budowa pozytywnego międzynarodowego wizerunku Wielkiej Brytanii jako „siły na rzecz dobra". 2. Zmiana koncepcji po 2010 roku: +Zwiększanie dystansu wobec USA +Odrzucenie bandwagoning w stosunkach wobec Ameryki, mimo, ze pozostaje ona głównym sojusznikiem. Strategiczny Przegląd Obronny SDR 2010 1. przewiduje wprawdzie budowę zamówionych przez rząd Partii Pracy lotniskowców do 2016, równocześnie zakłada plan oszczędnościowy w dobie kryzysu. 2. Istotne redukcje – brytyjski potencjał nuklearny ma zostać zredukowany ze 160 do 120 głowic. Redukcja liczebności armii do 2015 o 17 000 żołnierzy do 158.000 3. SDR wymienia jako najważniejsze zagrożenia dla Wielkiej Brytanii ataki cyberterrorystyczne, terroryzm międzynarodowy oraz klęski żywiołowe. 4.Rząd Camerona ma bardziej pragmatyczne i realistyczne podejście do polityki bezp. 5. Podkreślenie znaczenia Francji jako europejskiego partnera strat.-Bilateralna umowa obronna z 2010. 6. Oprócz Francji specjalne partnerstwo z Niemcami 7. Regionalne interesy – Indie i Chiny. 8. Zwiększenie znaczenia Commonwealthu.