Zwycięstwo w I wojnie światowej przypadło państwom ententy. Spory wkład w to miał udział w walce Stanów Zjednoczonych, które chcąc bronić swoich europejskich interesów stanęły po stronie Anglii i Francji przeciwko Niemcom, znacznie przeważając jej siły. Niemcy nie mieli już sił na dalsze walki, byli zmęczeni wojną, więc zwrócili się do państw ententy z prośbą o przerwanie walk. Decyzję tą przyspieszył bunt mieszkańców Berlina, obalenie caratu i wprowadzenie republiki. Rozejm kończący I wojnę światową podpisano 11 listopada 1918r we Francji w lasku Compiègne [kąpień] pod Paryżem. 18 stycznia 1919r w Paryżu rozpoczęła się konferencja pokojowa, która miała na celu rozwiązać wszystkie problemy sporne i zapewnić pokój. Udział w niej brało 27 państw, które walczyły po stronie ententy. Jednak decydujący głos mieli tylko prezydenci: Anglii, Francji, USA i Włoch. Na konferencji nie było delegacji rosyjskiej, gdyż zawarli oni osobny pokój z Niemcami w Brześciu, a poza tym nie chciano układać się z bolszewikami i sądzono, że władza ich wkrótce upadnie. Pozostawiono dla nich dwa miejsca wolne. Podczas konferencji ujawniła się sprzeczność między Anglią a Francją, wyciszona na czas wojny. Francja dążyła do całkowitego obalenia potęgi Niemiec. Anglicy natomiast mieli odmienne zdanie w tej sprawie. Uważali, że osłabienie Niemiec spowoduje znaczne wzmocnienie Francji. Amerykanie natomiast chcieli oprzeć stosunki powojenne na 14 punktach programu prezydenta Wilsona. Zakładał on pełną swobodę żeglugi, likwidację ograniczeń w handlu międzynarodowym, rozbrojenie, prawa narodów do swobodnego rozwoju i tworzenia państw. Traktat pokojowy podpisano 28 czerwca 1919r w Wersalu. Wszedł w życie 10 stycznia 1920. Ustalał nowy porządek terytorialny i polityczny w Europie (tzw. system wersalski). Był bardzo obszerny. Składał się z 440 artykułów, 15 części, kilkudziesięciu działów, rozdziałów, aneksów, map i załączników.

POSTANOWIENIA:

• Niemcy spłacą odszkodowanie wojenne w ciągu 30 lat.
• Niemcy zostaną pozbawieni obowiązku służby wojskowej – 100 armia (Reiswera) do pilnowania porządku wewnętrznego.
• Niemcy mają zakaz posiadania lotnictwa, łodzi podwodnych oraz broni pancernej.
• Francja otrzymała na 15 lat mandat na Zagłębie Saary.
• Wprowadzono 50 km strefę zdemilitaryzowaną nad Renem.
• Powołano Ligę Narodów.

1. Niemcy utraciły ok. 6,5 mln ludności i ok. 70,5 tys. km2 (13% pow.) na rzecz:  Francji odzyska - Alzację i Lotaryngię,  Belgii - okręg Eupen i Malmdy,  Polski - Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie,  Czechosłowacji - Kraik Hulczyński.
2. utworzono nowe państwa: Polskę, Litwę, Łotwę, Finlandię i Estonię oraz Węgry, Austrię, Jugosławię i Czechosłowację.
3. utworzono Wolne Miasto Gdańsk.
4. Kłajpeda i okręg Saary zostały poddane pod międzynarodową kontrolę
5. na terenie Szlezwiku, Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały być przeprowadzone plebiscyty
6. utworzono Ligę Narodów, (państwa zwycięskie + 13 państw neutralnych), której celem było zapewnianie pokoju, zapobieganie wojnom i rozwój współpracy międzynarodowej
7. niemieckie kolonie podzielono pomiędzy zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów
8. wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej
9. ograniczono liczebność armii niemieckiej do 100 tys.
10. wprowadzono zakaz posiadania czołgów, lotnictwa, okrętów podwodnych, nakazano zniszczyć fortyfikacje
11. na Niemcy nałożono obowiązek wypłaty (do 1951) odszkodowań wojennych w wysokości ponad 100 mld marek w złocie.
12. wprowadzono tzw. „traktaty mniejszościowe”, podpisane przez: Polskę, Czechosłowację, Jugosławię, Rumunię i Grecję, mówiące, że mniejszości narodowe będą traktowane na równi z obywatelami

SYSTEM WERSALSKI

Kongres osłabił imperializm niemiecki, ale nie zlikwidował warunków, które umożliwiłyby odrodzenie się Niemiec. Liga Narodów nie sprawdziła się. Miała pilnować pokoju, ale zajęła się komunikacją i ustawodawstwem pracy. System wersalski objął wszystkie kraje kapitalistyczne i rejon Morza Śródziemnego. USA pozostały poza Ligą, gdyż prowadziły politykę izolacjonizmu. Przeforsowały ustawę o tym, iż Chiny miały prowadzić politykę otwartych drzwi. Poza Ligą pozostał też Związek Radziecki. Francja zawarła sojusz z Polską i Czechosłowacją, gdyż graniczyły z Niemcami. Powstała „Mała Ententa” – Rumunia, Czechosłowacja i Jugosławia – żeby przeciwstawić się imperializmowi Węgier.

W 1922r. Zwołano w Genui konferencję. Anglia chciała wyegzekwować pożyczki udzielone cesarskiej Rosji. Francja chciała wyegzekwować odszkodowania od Niemec. Zakończyła się fiaskiem. Do Rafallo przybyły delegacje Związku Radzieckiego i Niemiec. W wyniku rozmów Związek Radziecki wyszedł z izolacji politycznej, zniesiono wobec niego blokadę gospodarczą, Niemcy zdobyły rynki zbytu i „straszaka” na Europę.

W 1923r. Francja podjęła niefortunną decyzję i zajęła Zagłębie Ruhry, szybko się jednak wycofała. Amerykanin Daues opracował plan pomocy Niemcom. Polegał on na tym, że kapitał amerykański i angielski pomoże Niemcom w produktach (budowa fabryk itp.) Kanclerzem Rzeszy zostaje Stressemann, rozpoczyna się trend mówiący o konieczności rewizji granicy z Polską. Zachód milczał.

W 1925r. Zwołano konferencję w Locarno – nienaruszalność granicy francusko – niemieckiej i niemiecko – belgijskiej. Gwarantem miały być Anglia i Włochy.

30 stycznia 1933r. Kanclerzem Rzeszy został Adolf Hitler, prezydentem jest Hindeburg. W `34r. Oddaje urząd Hitlerowi. Partia NSDAP staje się jedyną legalną partią. Hitler z początku nic nie mówił o Żydach, obiecał Niemcom, że niedługo wyjdą z kryzysu, robotnikom miał dać pracę. Społeczeństwo wiedziało, że to kłamstwa, ale w większości bało sprzeciwić się Hitlerowi. W 1935r. Niemcy wprowadzają obowiązek służby wojskowej. W tym samym roku przyłączają też Zagłębie Saary. Rok później wkraczają do Nadrenii. W 1938r. Hitler wkracza do Austrii i przyłącza ją do Rzeszy. Kiedy zajęto Austrię, Hitler chciał przyłączyć Sudety Czeskie, bo mieszkali tam Niemcy, którzy byli rzekomo źle traktowani.

We wrześniu 1938r. Do Monachium przybywają delegacje:

• Anglii – Chemberlain
• Francji – Daladier
• Włoch – Mussolini i jego zięć książę Ciano
• Niemiec – Hitler nie zaproszono Czechosłowacji. Sudety przyznano Niemcom. W marcu 1939r. wojska niemieckie wchodzą do Czechosłowacji i zajmują ją bez walki. Czechy i Morawy stają się protektorem, a Słowacja otrzymuje status „niepodległego” państwa na czele z księciem Tiso. W latach 1936-1937 zostaje zawiązany pakt antykominterowski – oś Berlin – Rzym – Tokio, przeciwko komunistom. Podpisały go Niemcy, Włochy i Japonia W 1936r. w Hiszpanii wybucha wojna domowa. Faszyści zorganizowali zamach na republikę Na czele stał cuadilio Franco. Pomagają mu Niemcy i Włosi. Republikanom pomagają brygady międzynarodowe. Wojna kończy się w marcu 1939r. Zwycięstwem faszystów, kraj był zrujnowany. W 1932r. Polska podpisuje pakt o nieagresji ze Związkiem Radzieckim. W 1934r. Polska podpisuje pakt o nieagresji z Niemcami.