Postęp w rozumieniu problemów zdrowotnych osiągnięty współcześnie jest naprawdę imponujący. Można by nawet uważać, że współczesna opieka zdrowotna jest jednym z największych osiągnięć w historii ludzkości. Nieuleczalne wcześniej choroby mogą być obecnie zwalczane przy pomocy antybiotyków, szczepionek i nowoczesnych technik chirurgicznych. Odkrycia dokonane w dziedzinie immunologii, diagnostyki genetycznej i przeszczepów organów rewolucjonizują działania profilaktyczne i metody leczenia chorób. Współczesna medycyna dokonuje inwazji nawet w dziedzinie leczenia raka i chorób serca, dwóch najczęściej występujących przyczyn śmierci. Chociaż mamy być z czego dumni, medycyna ciągle jest dla nas wielkim wyzwaniem. Nauka pokonała takie choroby jak ospa i polio, stoimy jednak przed nowymi śmiercionośnymi zagrożeniami. Jednym z nich jest AIDS, którego przyczyną jest wirus HIV - ludzki wirus niedoboru odporności . Wirus najczęściej wnika do organizmu wraz z płynami ustrojowymi (krwią, nasieniem, wydzieliną z pochwy i szyjki macicy) albo zakażonymi komórkami. Gdy raz dostanie się do ustroju, nie daje się już z niego usunąć, koegzystując w zakażonym organizmie z produktami wymierzonej przeciwko niemu reakcji odpornościowej. Zakażenie HIV jest odmienne od zakażenia wszystkimi innymi wirusami. W odróżnieniu od ospy lub odry, w przebiegu których dochodzi albo do śmierci chorego, albo do jego wyzdrowienia i wytworzenia odporności, HIV wbudowuje się na stałe do komórki gospodarza i wywołuje w organizmie przewlekłą infekcję. W rezultacie infekcja HIV przebiega bardzo powoli- w przeciwieństwie do nagłych infekcji powodowanych przez wirusy odry, ospy, żółtej febry, polio czy gorączek krwotocznych. W tym przypadku zakażenie trwa przez wiele lat i przez ten czas nosiciele mają wiele okazji do przekazania wirusa innym osobom. Ciekawostką jest fakt, że zakażalność HIV jest bardzo niska. Oblicza się, że mniej niż 5% kontaktów kończy się zakażeniem, podczas gdy wirusy ospy i odry zakażają ponad 99% wrażliwych osobników. Pod jednym natomiast względem HIV jest podobny do wirusa odry: obydwa atakują komórki układu odpornościowego. Następstwem zakażenia HIV są dwa zjawiska. Najpierw dochodzi do intensywnej odpowiedzi immunologicznej przeciwko wirusowi. Jest to zarówno odpowiedz humoralna, a więc produkcja przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom wirusowym, jak i wytworzenie cytotoksycznych limfocytów T będące przejawem odporności komórkowej. Cytotoksyczne limfocyty T pojawiają się w krótkim czasie po zakażeniu i są obecne we krwi przez całe bezobiawowe stadium choroby, a także później, gdy występują jej pierwsze łagodne objawy. Początkowe pojawienie się komórek cytotoksycznych powoduje znaczny spadek liczby cząstek wirusa.. Spadek aktywności limfocytów T cytotoksycznych przy stałej obecności przeciwciał oznacza fazę wystąpienia objawów chorobowych i pogarszania się stanu pacjenta prowadzącą do śmierci. Obecność zakaźnych cząstek wirusa oraz charakterystycznych dla niego sekwencji kwasów nukleinowych można stwierdzić przez cały czas zakażenia, nawet w czasie nasilonej nasilonej odpowiedzi immunologicznej. Wykrywa się je przede wszystkim w monocytach i limfocytach T CD4 oraz w tkankach limfoidalnych (śledzionie i węzłach chłonnych), a także w mikrogleju (rodzaju komórek fagocytarnych mózgu), w komórkach śródbłonkowych mózgu i w komórkach innych narządów. Infekcja wirusem HIV powoduje całą serię wydarzeń , w wyniku czego przedostaje się on do wszystkich narządów i tkanek limfoidalnych. Organizm broni się, uruchamiając odpowiedz immunologiczną wydatnie zmniejszającą, ale nie eliminującą obecności wirusa. Wirusy, które ocalały po tej pierwszej reakcji, ukrywają się w organizmie, powodując przewlekłe zakażenie o niskim natężeniu. Następnie wirusy namnażają się i infiltrują wiele narządów układu odpornościowego, doprowadzając do przewlekłej aktywacji komórek i produkcji cytokin- białek wydzielanych przez limfocyty i makrofagi. Cytokiny aktywują kolejne komórki tego układu. Replikacja wirusa ulega przyspieszeniu, aż w końcu dochodzi do załamania się odporności organizmu i rozwoju AIDS. W miarę postępu choroby, a czasami od samego początku, można również zaobserwować uszkodzenie mózgu manifestujące się niemożnością koncentracji i zaburzeniami procesów rozumowania zauważalnymi zwłaszcza podczas wykonywania czynności wymagających koncentracji uwagi oraz zdolności do analizowania nowych danych ( takich jak gra w szachy czy rozwiązywanie zagadek). Posiadający właściwości neurotropowe HIV wywołuje bezpośrednio i pośrednio (poprzez infekcje oportunistyczne, procesy nowotworowe, zaburzenia naczyniowe) zmiany organiczne w układzie nerwowym. W zależności od miejsca uszkodzenia układu nerwowego mogą pojawić się specyficzne objawy neurologiczne i psychiczne. HIV jest prawdziwą plagą współczesnego społeczeństwa. Liczba chorych stale wzrasta, a ciągle nie dysponujemy ani lekarstwem, za pomocą którego można by wyeliminować wirusa z organizmu, ani szczepionką zapobiegającą zakażeniu. Dopóki nie uda się nam opracować skuteczniejszych metod do walki z chorobą, na całym świecie ludzie wrażliwi na zakażenie będą się zakażać.