W utworze pt. ,,Pan Tadeusz" Adam Mickiewicz przedstawił dwie postaci kobiece. Zosia i Telimena różnią się od siebie wiekiem, charakterem, obyciem w świecie i statusem społecznym, ale obie są kobietami bardzo rozsądnymi, co pokazują rozliczne fragmenty w eposie. Zosia jest wnuczką Stolnika Horeszki, zastrzelonego przez Jacka Soplicę. Kiedy jej matka, Ewa, wyjeżdża z mężem na Sybir, Zosia dostaję się pod opiekę Sędziego. To on wraz z Telimeną, zajmuje się jej wychowaniem. Jest młoda i jeszcze nie obyta w świecie dziewczyną, która w utworze poznajemy jako czternastolatkę. Jest skromna i nieśmiała, ale powoli wkracza na soplicowskie salony pod bacznym okiem ciotki. Łączy w sobie cechy prawdziwie kobiece i bardzo dziecinne, przez co dla otaczających ją mężczyzn staje się jeszcze bardziej atrakcyjna, mimo, że jest bardzo ostrożna w kontaktach z nimi, a kiedy może wręcz ich unika.Gdy widzi młodego i przystojnego Tadeusza w komnacie, spłoszona jego obecnością ucieka. Ale już wkrótce rozpoczyna się metamorfoza Zosi, podczas której z dziecka staje się dojrzałą i rozsądną kobietą. Z pomocą krewnej wkracza do towarzystwa i zachwyca wszystkich swymi manierami, urodą i wdziękiem. Staje się idealną narzeczoną, stającą zawsze po stronie ukochanego, gospodynią potrafiącą troszczyć się o swój dom i kobietą, która bezgranicznie kocha swego mężczyznę. Wie, że jej miejsce jest u boku Tadeusza, bez względu na to, czy w związku z jego decyzjami będą mniej zamożni. Umie docenić jego dobre serce: ,,Jeśli włość uwalniając, zostaniesz uboższy, to Tadeuszu, będziesz sercu memu droższy"-deklaruje dziewczyna. Świadoma swych praw i obowiązków jako przyszłej żony, zostawia mężczyźnie podejmowanie najważniejszych decyzji. Zosia ze spontanicznej i dziecinnej młodej damy, staje się kobietą rozsądną i odważną, potrafiącą zachować się w każdej sytuacji tak, jak tego od niej oczekują. Zupełnie inny typem kobiety jest Telimena. Dama dojrzała i tajemnicza, najprawdopodobniej wdowa, kobieta światowa. W Soplicowie mieszka jako gość Sędziego, jednocześnie szuka odpowiedniego kandydata na męża. Nie jest bogata, ani wysoko urodzona, dlatego liczy na swe wdzięki i urodę, cały czas pamiętając o upływającym czasie. Jej postępowanie jest przemyślane i dobrze zaplanowane-mając na uwadze dwóch mężczyzn, Tadeusza i Hrabiego, szuka sposobu aby ich obu w jakiś sposób od siebie uzależnić. Chce zbudować swą przyszłość z człowiekiem majętnym, który zapewni jej dostatek, dlatego gdy ktoś próbuje zniweczyć jej plany, gotowa jest bronić ich wszelkimi sposobami: ,,Teraz ostrzegam: jeśli piśniesz jedno słowo, ażeby ślub mój zerwać, to jak Bóg na niebie, że z temi paznokciami przyskoczę do ciebie…"-grozi Hrabiemu, gdy ten chce zniszczyć jej związek z Rejentem. Jej zachowanie związane jest ściśle z obawą, że bez męża zdana będzie na łaskę bliższej lub dalszej rodziny, która z obowiązku zajmie się starą panną. Wtedy godnośc Telimeny zostałaby zdeptana. Jest kobietą rozsądną, dlatego nigdy nie pali za sobą wszystkich mostów, aby mieć możliwośc odwrotu. To, że obiecała rękę Rejentowi nie jest dla niej przeszkodą w staraniach się o małzeństwo z Hrabią. Chcąc zbudować swe szczęście jest bezwzględna. Sytuacja w jakiej sie znajduje, czyli czas poszukiwanie męża, jest dlka niej na tyle trudna, że nie kieruje się już uczuciami, ale chłodną kalkulacją opłacalności związku z danym mężczyzną. Zosia i Telimena, choć mieszkaja w Soplicowie i są swymi krewnymi bardzo róznią się od siebie. Zosia- stała w uczuciach, skromna i pracowita,wyidealizowana w utworze, stanowi przeciwieństwo dla komicznej postaci Telimeny, kobiety momentami wyrachowanej, odważnej w kontaktach z mężczyznami i pewie dążącej do celu.