struktura społeczna- zbiór elementów z których składa się społeczeństwo, oraz układ zależności zachodzących między nimi. społeczeństwo amorficzne- wspólnoty pierwotne oparte na naturalnych podziałach, jednolitym charakterze, pozbawione struktury. Społeczeństwo morficzne- społeczeństwo po różnych stadiach rozwoju stru- który społecznej, osiągając przy tym coraz większą złożoność. Rodzaje czynników warunkujących ist- nienie struktury społecznej- ekonomiczne(ogólny poziom gospodarczy, stosunki własności, potencjał siły roboczej, dochód narodowy), demograficzne (stratyfikacja według kryterium płci, wieku, miejsca zaludnienia i potencjał ludnościowy), geograficzne (kształt i wielkość powierzchni, klimat, bogactwo naturalne, żyzność gleb), ustrojowe(ustrój politycz- no-gospodarczy:komunizm, kapitalizm, feudalizm, niewolnictwo), kulturowe(sposób życia i poziom wykształcenia). Koncepcja funkcjonalna- postrzega strukturę społeczną jako system wzajemnych zależ- ności wynikających z podziału pracy. Koncepcja dy- chotomiczn-(bogaci biedni) ujmuje strukturę społ- eczną jako system jednostronnych zależności wyn- ikających z uprzywilejowania jednych grup i upoś- ledzenia drugich. Koncepcja gradacyjna-ujmuje społeczeństwo jako całość założoną z nakładają- cych się na siebie warstw, które są od siebie zal- eżne i niezbędne do prawidłowego funkcjonow- ania społeczności. Struktura demograficzna-ok- reśla skład społeczeństwa pod względem płci, wieku, miejsca zamieszkania.Demografia-nauka o prawidłowościach rozwoju ludności w określon- ych warunkach społeczno-gospodarczych. Struk- tura klasowa- określa skład społeczeństwa pod względem roli i pozycji ekonomicznej poszczegó- lnych grup społecznych(Karol Marks). Struktura warstwowa-nawiązuje do dorobku niemieckiego uczonego Maksa Webera i niekiedy zamiennie stosowane jest z kryterium klasowym. Struktura zawodowa- daje obraz społeczeństwa pod kątem różnych zawodów wykonywanych przez członków tego społeczeństwa. Problemy społeczne: ubóstwo, pauperyzacja, ubóstwo ustawowe, ubóstwo skraj- ne, bezrobocie,alkoholizm,przestępczość, wzrost samobójstw, rozwodów, prostytucja, narkomania. Siecioholizm-zespół uzależnienia od internetu. Nierówność społeczna-nie zapewnia równego udz- iału całemu społeczeństwu w podziale dóbr społe- cznych, takich jak dochód, oświata czy kultura. Kon- cepcje sprawiedliwości społecznej:każdemu równo (wszyscy powinni być traktowani jednakowo) każde- mu równe szanse(.mieć równe możliwości wyboru, działania i rozwoju w wybranej przez siebie drodze życiowej)każdemu według potrzeb(.mieć zaspokoj- onepodstawowe minimalne potrzeby życiowe) każ-

demu według jego wysiłku(.być wynagradzani ade- kwatnie do trudu, jaki włożyli w wykonanie pracy). każdemu według pozycji(.otrzymać tyle, ile wynika z ich pozycji w hierarchii społecznej)każdemu według jego dzieł(.być nagradzani według rzeczywistych wy- ników swojej pracy). Nierówność szans życiowych- utrudniony dostęp części społeczeństwa do edukacji, kultury oraz awansu społecznego. Wykluczenie społ- eczne- to brak lub ograniczone możliwości uczestni- ctwa, wpływania i korzystania z podstawowych insty- tucji publicznych i rynków.Społeczeństwo otwarte- jest przede wszystkim efektem zmian w zatrudnieniu. Ruchliwość społeczna-zjawisko polegające na zmianie pozycji społecznej na skutek przechodzenia jednostek między grupami. Ruchliwość strukturalna-zanikanie je- dnych klas społecznych, a powstawanie nowych. Ruch- liwość wymierna- zastępowanie jednych jednostek prz- ez inne z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub prze- chodzeniu na emeryturę.Ruchliwość wertykalna-polega na zmianie pozycji społecznej jednostek na drodze do aw- ansu lub degradacji. Ruchliwość horyzontalna-dążenie je- dnostki do zachowania pozycji społecznej przy jednoczesn- ej zmianie grupy.Migracja-zjawisko przemieszczania się w przestrzeni. Przyczyny-poszukiwanie pożywienia, klęski nie- urodzajów, epidemia, industralizacja.Migracja wewnętrzna- zmiana miejsca zamieszkania w obrębie jednego państwa. Migracja zewnętrzna-przemieszczanie się między państwa- mi.Rodzaje:emigracja(opuszczenie własnego kraju i osiedle- nie się w innym)imigracja(przyjazd do innego państwa z za- miarem osiedlenia się w nim)reeimigracja(powrót do państ- wa, które się kiedyś opuściło)repatriacja(powrót do kraju os- ób przymusowo z niego wydalonych)impatriacja(przesiedle- nie do ojczyzny potomków obywateli państwa urodzonych za granicą)deportacja(przymusowe przesiedlenie poza granice państwa). Teoria linearna-zakłada, ze społeczeństwo powstało na drodze ewolucji historycznej, w czasie której przechodziło od prostych form organizacji do bardziej złożonych(Auguste Comte, Karol Marks, Herbert Spencer). Teoria cykliczna(Gia- mbattista Vico, Pitirim Sorokin).Teoria dychotomiczna-zakła- da, ze społeczeństwo m charakter dwudzielny(Charles H. Co- oley).Spo. pierwotne-opiera się na gosp. naturalnej której podstawą jest rolnictwo, myślistwo i prymitywne rolnictwo Społ. feudalne- rozpatrywane w zależności od technik upr- awy roli.Społ. industrialne-określa się je mianem przemy- słowego lub kapitalistycznego, powstaje na skutek postępu technicznego i przemysłowego. Społ. Postindustrialne-okre- śla się mianem ponowoczesnego lub pokapitalistycznego. Społ. Informacyjne-określa się mianem społ. Sieciowego lub postindustrialnego, wiąże się z postępem technologii inform. Społ. Globalne-tworzą ludzie o nieograniczonych możliwo- ściach komunikowania się i przemieszczania(Herbert McLuhan) Społ. Masowe-wysoka gęstość zaludnienia związana z postę- pem urbanizacyjnym. Społ. Konsumpcyjne-wzrost zamożności społeczeństw. Społ. Otwarte(Henri Bergson)-tolerancja, plura- lizm, prawo obywateli do krytyki i zmiany aparatu władzy. Społ. Zamknięte-totalitaryzm i dyktatura. Ruchy społeczne-forma zbiorowego działania ludzi nastawiona na realizację wspóln- ych celów. Ruchy rewolucyjne-doprowadzają do radykalnych rozwiązań w różnych dziedzinach życia. Ruchy reformatorkie- przeprowadzenie zmian społecznych poprzez stopniowe ref- ormy.Ruchy zachowawcze-mają różnorodny charakter, choć dotyczą tych samych problemów. Stareruchy społeczne-rep- rezentują interesy jednej klasy społecznej i dążą do refom o charakterze polityczno-ekonomicznym.Feminizm-ma chara- kter emancypacyjny i był nastawiony na pełnię praw polit. Parytety-nieprzemienne wpisywanie kandydatów na listy w stosunku 50:50 dla każdej płci. Ekolgoizm-zajmuje się problemami degradacji środowiska naturalnego. Przyczyny ruchliwości społecznej-cechy osobnicze i cechy rodziców(talent, zdolności, pracowitość, kultura i urok osobisty, inwestycje rodziców we własne dziecko) moż- liwość przsunięć, jakie stwarza dane społeczeństwo(st- opień otwartości społeczeństwa, mechanizmy wyrówny- wania szans młodzieży ze środowisk o niskim statusie społ) zmiany na rynku pracy(kataklizm, rozwój gospodarki) Społ. Otwarte-ruchliwość ma szeroki zasięg:pozycja społ- eczna jednostki zależy od jej wiedzy, przedsiębiorczości i osiągnięć. Społ. Zamknięte- ruchliwość spoleczna nie ist- nieje lub jest bardzo ograniczona:pozycja społeczna jest uzależniona od norm prawnych, religijnych i obyczajowych.