Czy tylko i wyłącznie człowiek jest odpowiedzialny za zwiększający się efekt cieplarniany? Opinie na ten temat są zdecydowanie podzielone. Zwolennicy każdej z tych opinii przedstawiają argumenty potwierdzające ich stanowiska. Jaka jest jednak faktyczna sytuacja i kto tak na prawdę jest odpowiedzialny za zwiększenie się efektu cieplarnianego? Na samy początku jednak warto by się zastanowić, czym właściwie jest efekt cieplarniany. „Efekt cieplarniany - wzrost temperatury planety spowodowany zwiększoną koncentracją dwutlenku węgla (lub innych gazów nieprzezroczystych dla podczerwonego promieniowania – tzw. gazów cieplarnianych), jeden z negatywnych skutków skażenia środowiska naturalnego.

Polega na zatrzymywaniu się w atmosferze coraz większych części promieniowania podczerwonego, co prowadzi do ogrzewania się Ziemi. Przypuszcza się, że jest to wynik zmiany zawartości gazów w powietrzu, a szczególnie gwałtownego wzrostu stężenia dwutlenku węgla.”1

Inne ciała niebieskie, nieposiadające atmosfery, takie jak np. Księżyc, pochłaniają i emitują promieniowanie bezpośrednio ze swojej powierzchni. Dzięki atmosferze proces wypromieniowywania ciepła z powierzchni ciała niebieskiego zostaje zaburzony. Proces ten jest wywołany przez gazy cieplarniane pyły zawieszone w przestrzeni atmosfery.
Wielu ludzi podziela pogląd, iż to z winy człowieka klimat się ociepla i powstaje efekt cieplarniany. Zmiana klimatu i jego ocieplenie są spowodowane emisją gazów cieplarnianych przez człowieka do atmosfery. Gazy cieplarniane składają się głównie z pary wodnej, która jest odpowiedzialna za około 60% efektu cieplarnianego, jednak globalna zawartość pary wodnej w atmosferze nie zmieniła się zbytnio w ciągu ostatnich stuleci. Natomiast zawartość w powietrzu dwutlenku węgla, drugiego ważnego gazu cieplarnianego znacznie wzrosła, w porównaniu z epoką przedprzemysłową. Z 280 do 370 ppm (jednostka w której przedstawia się bardzo rozcieńczone lub rozproszone roztwory związków chemicznych - 1 ppm = 1 cząsteczka na 1 milion cząsteczek powietrza) Według niektórych badań dwutlenek węgla odpowiada za około 20% efektu cieplarnianego. Także metan i ozon osiągają coraz większe globalne stężenie w powietrzu. Gazy cieplarniane należą do gazów śladowych, stanowiąc (z wyjątkiem CO2) 1 milionową lub nawet mniejszą część całkowitej masy atmosfery. Gazy cieplarniane pochodzą one z wielu źródeł, takich jak: przemysł, spalanie paliw kopalnych, dostarczających energii; wypalaniem lasów; używaniem gazu freonu; fabryk; rolnictwa oraz motoryzacji, itd.

Gazy cieplarniane zmieniają klimat Ziemi, zwiększając natężenie efektu cieplarnianego - naturalnego zjawiska, w którym para wodna, dwutlenek węgla oraz inne gazy obecne w atmosferze, pozwalają przedostać się promieniom słonecznym do powierzchni Ziemi, lecz potem pochłaniają ogromną część tej energii, wypromieniowywanej z powrotem przez ziemię, ale w postaci ciepła. Gdyby nie gazy cieplarniane, energia ta trafiałaby w przestrzeń kosmiczną. Gdyby nie naturalny efekt cieplarniany, średnia temperatura Ziemi wynosiłaby około -18°C, a ziemia nie nadawałaby się do zamieszkania. Emitowanie dużych ilości gazów cieplarnianych znacznie zwiększa ich zawartość w atmosferze, co z kolei zwiększa intensywność efektu cieplarnianego. Coraz więcej ciepła jest uwięzione w atmosferze. Skutkiem tego może być wzrost temperatury atmosfery i w rezultacie zmiana klimatu na Ziemi. Z drugiej strony wiele osób przychyla się do opinii, że efekt cieplarniany i zmiany klimatu są naturalnym, cyklicznym zjawiskiem występującym normalnie co pewien okres czasu. Także wiele badań potwierdza, to iż zmiany klimatu są naturalnym zjawiskiem, występującym cyklicznie. W latach 70-tych XX wieku naukowcy zaczęli obserwować ochłodzenie globalnej temperatury i zaczęto uważać że jest to wina ludzi. Od tamtego czasu całkowicie zmieniło się postrzeganie zmian klimatycznych. W tej chwili wiemy, ze klimat globalny się ociepla. Jednak, czy jest to wina człowieka? Na przestrzenie lat klimat zmieniał się wielokrotnie. Wiele badań pokazuje zmiany klimatyczne na przestrzeni lat. W badaniu p.t. „Average near-surface temperatures ofthe northern hemispere during the past 11.000 years”2 zostały przedstawione zmiany średniej temperatury. 11 tys. lat temu, pod koniec ostatniego zlodowacenia średnia temperatura wynosiła 10 °C. Następnie temperatura zmieniała się cyklicznie, osiągając 15, 16 °C w okresach ocieplenia, a 14 °C w okresach ochłodzenia. W holoceńskim optimum klimatycznym optymalna temperatura była wyższa niż obecnie. Zmiany klimatyczne zostały także zaprezentowane w wykres z pierwszego raportu IPCC, bazujący na średnich temperaturach odnotowanych w środkowej Anglii. W średniowieczu odnotowano wyż temperaturowy i następującą po nim „mała epokę lodowcową” – te zmiany były rezultatem zupełnie naturalnych procesów, ponieważ działalność człowieka przed 1900 rokiem nie mogła mieć na to wpływu. Warto także przyjrzeć się gazom cieplarnianym, które wg wielu są przyczyną ocieplenia klimatu. Zwolennicy tej teorii uważają, ze to człowiek jest odpowiedzialny za emisje gazów cieplarnianych. Gazy cieplarniane, składają się w większości z pary wodnej dwutlenku węgla, ozonu, freonów, metanu, podtlenku azotu, halonów. „Poniżej przedstawione zostały ilości poszczególnych gazów i ich udział w efekcie cieplarnianym. Pierwszym gazem jest para wodna, której 95% pochodzi ze źródeł naturalnych i antropogenicznych, natomiast z tego tylko 0,001% ze źródeł antropogenicznych. Dwutlenek węgla – 3,62% ogólnie, 0,117% ze źródeł antropogenicznych. Podtlenek azotu – 0,95, w wyniku działalności człowieka – 0,05%. Kolejne gazy to metan – 0,36%, freony i inne gazy 0,07% i ich pochodzenie antropogeniczne odpowiednio 0,07% i 0,05%.”3 Wynika z tego, że człowiek jest odpowiedzialny jedynie za 0,29% wszystkich gazów cieplarnianych. Kolejnym argumentem dla zwolenników winy człowieka jest to, ze to produkowany przez człowieka dwutlenek węgla powoduje ocieplenie klimatu. Mimo stałego wzrostu ilości dwutlenku węgla, temperatura raz rośnie, a raz spada. Przykładowo w roku 1940 zawartość CO2 w powietrzu zaczęła spadać, średnia temperatura zaskakująco wzrosła. Najwyższy wzrost temperatury zanotowano w 1900 r., gdy przemysł nie wprowadzał do atmosfery takich ilości CO2. Ilość CO2 w powietrzu stale równomiernie wzrasta, lecz jest to spowodowane ociepleniem oceanów, które są głównym naturalnym źródłem CO2. Człowiek odpowiada za 3% efektu cieplarnianego. Aktywność słońca jest głównym powodem zmian klimatycznych. Działalność słońca można wytłumaczyć w ten sposobów: „Promieniowanie kosmiczne powoduję jonizacje atomów powietrza, które są doskonałymi zarodkami do skraplania się pary wodnej. Zatem im więcej tego promieniowania tym łatwiej tworzą się chmury. Im więcej chmur, tym cieplej na ziemi gdyż zatrzymują one wysyłane w niebo z Ziemi ciepło. Promieniowanie kosmiczne, aby dotrzeć do granic ziemskiej atmosfery musi przedostać się przez pola magnetyczne Słońca i Ziemi. Zwiększenie ilości plam słonecznych powoduję zwiększenie docierającego do Ziemi promieniowania kosmicznego i odwrotnie”. Widać zatem, że działalność człowieka nie jest jedynym powodem ocieplenia klimatu i zmian średniej temperatury. Jednak dlaczego powszechnie uważa się, że człowiek jest główną i jedyną przyczyną ocieplenia klimatu. Powodem dla którego za to obwinia się człowieka są zyski z wprowadzania ekologicznych rozwiązań. Ten biznes przynosi miliardy dolarów zysku przedsiębiorstwom, zajmującym się ekologią, państwom, które nakłada na obywatleli podatki na ochronę środowiska. Korzystanie z ekologicznych źródeł energii jest średnio 3 krotnie droższe od konwencjonalnych źródeł energii. Każdy powinien zastanowić się, jak jego działanie wpływa na środowisko. Fakt, iż człowiek nie jest najbardziej odpowiedzialny za powiększenie efektu cieplarnianego, nie oznacza, że nie powinniśmy starać się zapobiegać powiększaniu tego efektu. Pewne działania człowieka przyczyniają się do emisji np. dwutlenku węgla i jeżeli jesteśmy w stanie bez niewspółmiernie wysokich kosztów, czy negatywnych skutków im zapobiec, powinniśmy to zrobić.

1 Źródło: http://portalwiedzy.onet.pl 2 Źródło: http://members.shaw.ca/sch25/FOS/Climate_Change_Science.html 3 Źródło: http://edu.pgi.gov.pl/muzeum/efekt/gazy_szklarniowe.htm 4 Źródło: http://zfacts.com/metaPage/lib/zFacts-CO2-Temp.gif 5 Źródło: http://www.eioba.pl/a/26uv/ocieplenie-klimatu-mit-obalony#ixzz1mo1kZGvP Źródło: http://www.imgw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=247&Itemid=281 Źródło: http://www.chronmyklimat.pl/theme/UploadFiles/File/DOKLIP/Globalne_ocieplenie_web.pdf