Służby specjalne w Polsce. Służby specjalne to instytucje państwowe, które prowadzą działania i operacje o charakterze niejawnym wewnątrz kraju. Służby, które prowadzą takie działania poza granicami kraju nazywane są służbami tajnymi. Głównym celem działalności tych instytucji jest zapewnienie bezpieczeństwa państwa i osób w nim mieszkających. Historia Służby specjalne II Rzeczypospolitej (1918-1939)  Biuro Wywiadowcze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych  Wydział Informacyjny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych  Inspektorat Defensywy Politycznej przy Komendzie Głównej Policji Państwowej (IDP KGPP)  Oddział II Sztabu Generalnego WP – wywiad i kontrwywiad wojskowy  Biuro Szyfrów – Wywiad Radiowy i Kryptologia

Polskie służby specjalne podczas II wojny światowej  Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza PSZ  Oddział II Komendy Głównej SZP/ZWZ/AK

Służby specjalne Polski Ludowej (1944-1990)  Resort Bezpieczeństwa Publicznego, RBP – (1944-1945)  Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, MBP – (1945-1954)  Komitet do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, Kds.BP – (1954-1956) nazwa analogiczna do KGB  Ministerstwo Spraw Wewnętrznych  Służba Bezpieczeństwa MSW  Departament I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wywiad zagraniczny  Departament II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych kontrwywiad  Biuro Studiów Służby Bezpieczeństwa MSW - (1982-1989) koordynacja działań przeciwko opozycji  Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (1945-1951)  Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (1951-1990)  Agenturalny Wywiad Operacyjny, AWO  Główny Zarząd Informacji, GZI (WP/MON/Kds.BP) – (1945-1957)  Wojskowa Służba Wewnętrzna MON, WSW MON (1957-1990)

Służby specjalne III Rzeczypospolitej  Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego od 2002r. (ABW),  Agencja Wywiadu od 2002r. (AW),  Centralne Biuro Antykorupcyjne od 2006r. (CBA),  Służba Kontrwywiadu Wojskowego od 2006r. (SKW),  Służba Wywiadu Wojskowego od 2006r. (SWW), Obecnie zlikwidowane:  Urząd Ochrony Państwa (UOP) istniał do 29 czerwca 2002, zastąpiony przez ABW i AW,  Wojskowe Służby Informacyjne (WSI) istniały do 30 września 2006, zastąpione przez SKW i SWW

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW),

Działa na rzecz bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, przeciwdziała terroryzmowi oraz zajmuje się kontrwywiadem a w szczególności:

1. rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa,

2. rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw: a) szpiegostwa, b) terroryzmu, c) naruszenia tajemnicy państwowej, d) innych godzących w bezpieczeństwo państwa, e) godzących w podstawy ekonomiczne państwa, f) korupcji osób pełniących funkcje publiczne, g)w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, h)nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym oraz ściganie ich sprawców,

3. realizowania, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych w stosunkach międzynarodowych,

4. uzyskiwania, analizowania, przetwarzania i przekazywania właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego,

5. podejmowania innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Agencja Wywiadu (AW),

Zadania:

• uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego;

• rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom Rzeczypospolitej Polskiej;

• zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty kurierskiej;

• rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej;

• rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia;

• rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa oraz podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń;

• prowadzenie wywiadu elektronicznego;

• podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA),

Najważniejsze zadania to ściganie karne przestępstw przeciwko: a. działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, b. wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa, c. finansowaniu partii politycznych, jeżeli pozostają w związku z korupcją, d. obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,

2. kontrolę, mającą na celu: a. ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; b. ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych; c. kontrolę prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne,

3. działalność analityczną: zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz informowanie w tym zakresie Prezesa Rady Ministrów, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm i Senat.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW),

Rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw:

• przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.
• przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale XVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, oraz takich czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, które zapewniają wzajemność,
• określonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,
• określonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON,
• przeciwko ochronie informacji określonych w rozdziale XXXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, a także takich czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, które zapewniają wzajemność,
• określonych w art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2315),
• związanych z działalnością terrorystyczną oraz innych niż wymienione w lit. a-f, godzących w bezpieczeństwo potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają wzajemność;
• współdziałanie z Żandarmerią Wojskową i innymi organami uprawnionymi do ścigania przestępstw wymienionych w pkt 1;
• realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa określonych w ustawie z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708);
• uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć znaczenie dla obronności państwa, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, w zakresie określonym w pkt 1, oraz podejmowanie działań w celu eliminowania ustalonych zagrożeń;
• prowadzenie kontrwywiadu radioelektronicznego oraz przedsięwzięć z zakresu ochrony kryptograficznej i krypto analizy;
• uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;
• ochrona bezpieczeństwa jednostek wojskowych, innych jednostek organizacyjnych MON oraz żołnierzy wykonujących zadania służbowe poza granicami państwa;
• ochrona bezpieczeństwa badań naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON oraz produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o przeznaczeniu wojskowym zamówionymi przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON,
• podejmowanie działań, przewidzianych dla SKW, w innych ustawach, a także umowach międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.

Służba Wywiadu Wojskowego (SWW),

Prowadzi działalność poza granicami Polski:

• uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla:
• bezpieczeństwa potencjału obronnego RP, b) bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP; c) warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
• rozpoznawanie i przeciwdziałanie:
• militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność RP, b) zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
• rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia;
• rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń;
• prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsięwzięć z zakresu krypto analizy i kryptografii;
• współdziałanie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych za granicą;
• uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;