Doświadczenia historyczne, Bezpieczeństwo państwa

Geneza bezpieczeństwa:L  Problematyka bezpieczeństwa ma tak długą historię, jak długa jest historia ludzkości. Człowiek od zawsze miał swoje mniej i bardziej istotne potrzeby i interesy, które zderzały się z potrzebami i interesami innych ludzi. Potrzebom i interesom zagrażały także najzwyklejsze fizyczne siły natury (pożary, burze, powodzie, trzęsienia ziemi, mrozy i inne tego typu kataklizmy). Można sobie wyobrazić, że oprócz tych czysto zewnętrznych i fizycznych (materialnych) czynników, człowiek już od samego początku również miał rozterki i strachy wewnętrzne, duchowe, psychologiczne.

Geneza bezpieczeństwa:L  Problematyka bezpieczeństwa ma tak długą historię, jak długa jest historia ludzkości. Człowiek od zawsze miał swoje mniej i bardziej istotne potrzeby i interesy, które zderzały się z potrzebami i interesami innych ludzi. Potrzebom i interesom zagrażały także najzwyklejsze fizyczne siły natury (pożary, burze, powodzie, trzęsienia ziemi, mrozy i inne tego typu kataklizmy). Można sobie wyobrazić, że oprócz tych czysto zewnętrznych i fizycznych (materialnych) czynników, człowiek już od samego początku również miał rozterki i strachy wewnętrzne, duchowe, psychologiczne. Człowiek od dawnych dziejów stawał w obliczu zagrożeń naturalnych (fizycznych oraz materialnych) i duchowych (niematerialnych). Biblijny raj:  W Biblii dowiadujemy się, że z pierwszymi zagrożeniami człowiek spotkał się już w raju. Kuszenie przez szatana i zupełna bezbronność Ewy i Adama wobec tego skrytego zagrożenia zaowocowały pierwszą wielką tragedią, jaką była konieczność opuszczenia raju przez pierwszych ludzi. Adam i Ewa nie zdawali sobie sprawy z zagrożenia jakie ich czekają. Ich technika obronna nie zadziała prawidłowo co skutkowało iż zostali wygnani z raju. Kain i Abel  Między pierwszymi dziećmi pierwszych rodziców, czyli między pierwszymi ziemskimi ludźmi: Kainem i Ablem, doszło do konfliktu. Kain poczuł się zagrożony, a ściślej – uznał, że jego interesy zostały zagrożone. Dla ich obrony zastosował atak. Pierwsza w świecie koncepcja bezpieczeństwa była zatem koncepcją zaczepną. Okazała się jednak nieskuteczną. Chociaż Kain zabił Abla, to owe pierwsze zwycięstwo na placu boju nie doprowadziło do osiągnięcia celu strategicznego. Kain nie zapewnił sobie możliwości realizacji swojego interesu. Bóg się od niego odwrócił. Agresywna doktryna bezpieczeństwa Kaina okazała się przeciwskuteczna. Kain i Abel  Między pierwszymi dziećmi pierwszych rodziców, czyli między pierwszymi ziemskimi ludźmi: Kainem i Ablem, doszło do konfliktu. Kain poczuł się zagrożony, a ściślej – uznał, że jego interesy zostały zagrożone. Dla ich obrony zastosował atak. Pierwsza w świecie koncepcja bezpieczeństwa była zatem koncepcją zaczepną. Okazała się jednak nieskuteczną. Chociaż Kain zabił Abla, to owe pierwsze zwycięstwo na placu boju nie doprowadziło do osiągnięcia celu strategicznego. Kain nie zapewnił sobie możliwości realizacji swojego interesu. Bóg się od niego odwrócił. Agresywna doktryna bezpieczeństwa Kaina okazała się przeciwskuteczna. Potop biblijny – Noe  Życie na ziemi wymagało nie tylko przeciwdziałania zagrożeniom ze strony innego człowieka. Równie ważne i wymagające okazało się zapewnienie sobie ochrony przed skutkami działania natury. Największa klęska żywiołowa w dziejach ludzkości, jaką był biblijny potop, wykazuje znaczenie troski o tego typu bezpieczeństwo. Tylko Noe okazał się na tyle przewidujący w ocenie zagrożeń i na tyle wytrwały w przygotowaniach systemu bezpieczeństwa, którego kluczowym elementem była Arka, by zapewnić przetrwanie swojego rodu wraz z niezbędnymi zasobami. Był pierwszym twórcą i organizatorem systemu bezpieczeństwa zbiorowego (rodowego). Starożytny Rzym: Na początku w Starożytnym Rzymie podbitym ludom konfiskowano ziemie i zakładali kolonie. Podboje ogromnych obszarów ułatwiła liczna i świetnie zorganizowana armia, podstawę której stanowiła ciężka piechota złożona z obywateli rzymskich, zorganizowana w legiony dowodzone zwykle przez konsulów. Ogromny napływ niewolników oraz tanie towary z nowo zdobytych prowincji spowodował dalszy upadek chłopstwa, co w końcu odbiło się negatywnie na liczbie rekrutów (w wojsku rzymskim obowiązywał cenzus majątkowy czyli tylko nieliczni mogli się do niego dostać). Niewolnicy przenosili się do miast z powodu braku możliwości rozwoju. Buntowali się przeciwko władzy przez co wybuchały powstania. W I wieku p. n. e wybuchła wojna domowa i trwała do II wieku p.n.e. Pod koniec II wieku p.n.e. Gajusz Mariusz przeprowadził reformę wojskową, tworząc pierwszą armię zawodową i dopuszczając do służby najbiedniejszych. Taka sytuacja umożliwiała sięganie po pełnię władzy w państwie przy poparciu oddanej armii. Polska w XIII wieku:  Głównym wyznacznikiem tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski jest nasze strategiczne położenie w kluczowym dla bezpieczeństwa Europy obszarze geograficznym  Tworząc potęgę narodową i państwową, której podstawą była niepokonalna narodowa siła obronna oparta na powszechnej obronie Polaków, umacnianiu terytorium. Skuteczna ochrona i obrona terytorium stworzyła z kolei podstawy do rozwoju cywilizacyjnego i rozwoju nauki.  Utratę bezpieczeństwa skutkował upadek I Rzeczypospolitej, zaborami i klęską wrześniową 1939 roku można upatrywać w bezbronności Polski, wynikłej z niemalże całkowitego upadku wojskowości, szkolnictwa oraz gospodarki.  Polskie bezpieczeństwo upadło na skutek całkowicie błędnej strategii obronnej opartej na naiwnej wierze w trwałości i niezawodności sojuszy. Obrona kraju przed zaborcami:  Jednym ze sposobów walki była walka zbrojna. Polacy wierzyli w odzyskanie niepodległości, swoje nadzieje pokładali we Francji. Emigranci z Polski postanowili wspomóc zbrojnie Francję, która toczyła również walkę z zaborcami polski. Utworzyli oddziały Polskie, pod nazwą Legiony Polskie. Niestety legiony nie przyniosły Polakom upragnionej wolności, gdyż Napoleon poniósł klęskę.  Polacy wznawiali walkę zbrojna o niepodległość. Co jakiś czas wybuchały powstania narodowe. Największe wybuchło na terenie zaboru Rosyjskiego było to powstanie listopadowe. Mimo klęski Polacy nie poddali się. Kolejne powstanie nazwane powstaniem styczniowym również zakończyło się klęską, chociaż obydwa powstania były na terenie zaboru Rosyjskiego to udział w nich brali także Polacy z pozostałych zaborów. Polacy gromadzili się potajemnie, ustalali cele do odzyskania niepodległości. Gromadzili broń, jednak było jej za mało przeciwko wielkim armiom zaborców przez co powstania upadały. Polski naród sprzeciwiał się także tworząc strajki i głoszenie ideologii o Polskości jednak i te ruchy były niwelowane.  Taktyka Polaków pod zaborami była błędna i źle zorganizowana co doprowadzało do upadku powstań. Obronność Polski w I wojnie Światowej: Plan obrony kraju zakładał prowadzenie walki w koalicji z Francją i Wielką Brytanią, które zobowiązały się do przyjścia Polsce z pomocą w ciągu piętnastu dni od rozpoczęcia agresji niemieckiej. Strona polska nie zweryfikowała jednak, na ile obietnice te były realne. Tymczasem w wypadku nieudzielenia pomocy przez zachodnich sojuszników, w konfrontacji z potęgą nazistowskich Niemiec armia polska była skazana na przegraną. Polska polityka obronności opierała się głównie na traktach oraz postanowieniach z sojusznikami. Polska miała wiele wad takich jak słabsza siła zbrojna, przewaga niemiecka w czołgach i lotnictwie, zawiedli sojusznicy, niemożność zapewnienia skutecznej obrony narodowymi środkami oraz świadomość społeczeństwa. Mała armia lecz dobrze rozwinięta myśl obrony kraju spowodowała zwycięstwo nad zaborcami. Ponadto błędem było przesunięcie pierwotnego terminu do mobilizacji Wojska Polskiego, co nastąpiło pod naciskiem zachodnich ambasadorów, starających się za wszelką cenę zapobiec wybuchowi wojny. II wojna dla Polski:  Do polityczno-strategicznych przyczyn klęski wrześniowej Polski w 1939 roku można zaliczyć:

  1. W myśleniu strategicznym:  zlekceważenie Niemiec oraz Rosji (od tysiąca lat Niemcy i Rosja atakowały Polskę)  nieprzygotowanie obrony na najgorszą ewentualność  oparcie obrony Polski wyłącznie na opcji współdziałania z Francją i Anglią a więc na naiwnej wierze w trwałość i niezawodność sojuszy;  zlekceważenie nauk o strategii, wynikające z „analfabetyzmu strategicznego”  chorobę zwycięstwa 1920 roku, czyli oparcie doktryny wojennej na doświadczeniu wojny 1920 roku, zwyciężyć i polec na laurach – to klęska  niewypracowanie narodowej (samodzielnej) strategii obrony
  2. W wyborze i przygotowaniu środków obrony:  oparcie obrony tylko na działaniach regularnych wojsk uderzeniowych  całkowite zlekceważenie przygotowania innych oprócz wojsk uderzeniowych, środków właściwych i koniecznych do obrony własnego terytorium: powszechnej Obrony Terytorialnej oraz umocnienia jej  rozpoczęto tworzenie formacji terytorialnych: brygad i batalionów Obrony Narodowej (50 000 żołnierzy)  nieurządzenie obronne przestrzeni – brak osłony strategicznej, linii obronnych, obrony powietrznej;  niewykorzystanie potencjału ludzkiego do obrony militarnej – 2 mln wyszkolonych żołnierzy rezerwy. Obrona Kraju teraz: Do trwałych wyznaczników organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku można zaliczyć:  silne przywództwo państwowe,  sojusz w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego oraz postęp naukowo-techniczny i moralny ludzkości,  historię bezpieczeństwa narodowego,  zapewnienie niepodległości i suwerenności RP oraz nienaruszalności granic,  tworzenie warunków do podwyższania zdolności obronnych państwa czyli kształcenie sił zbrojnych, doskonalenie technik obronnych,  rozwijanie partnerskiej współpracy wojskowej z innymi państwami, zwłaszcza sąsiadami. Obronność państwa w czasie pokoju:  prowadzenie analiz oraz dokonywanie ocen zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego,  wyprzedzające planowanie obronne, obejmujące planowanie obronne (wielu strategów z wielu dziedzin wojskowych),  zwiększanie zdolności Sił Zbrojnych RP do szybkiego reagowania na bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa państwa,  utrzymywanie i doskonalenie zintegrowanego systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym,  wzrost edukacji z zakresu obronności oraz patriotyczne wychowanie społeczeństwa. W przypadku pojawienia się zewnętrznego zagrożenia państwa, Rzeczpospolita Polska podejmie działania mające na celu jak najszybszego opanowania kryzysu/konfliktu w celu zminimalizowania jego skutków, a w szczególności zapobieżenia przerodzenia się kryzysu w bezpośrednie zagrożenie wojenne dla Polski lub jej sojuszników. Decyzje o rozpoczęciu realizacji określonych przedsięwzięć obronnych zawarte są w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego.